Η οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα, αλλά και συνολικά η Ευρώπη και ο πλανήτης ολόκληρος, δεν μπορεί να ειδωθεί αποκομμένη, αλλά αντίθετα είναι άρρηκτα συνυφασμένη με παράλληλες και αλληλοσυνδεόμενες κρίσεις, όπως την κοινωνική και την περιβαλλοντική.
Ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος (5/6), οι διεθνείς εκθέσεις, αλλά και οι φωνές απ’όλα τα μέρη του πλανήτη που διασυνδέουν τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος με την κοινωνικοικονομική συνοχή, κάνουν ακόμα πιο προκλητική τη, σχεδόν, παντελή απουσία της περιβαλλοντικής πολιτικής στην προεκλογική ατζέντα των ελληνικών κομμάτων.
Το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε και, όπως όλοι συνομολογούν πλέον, οδήγησε στη σημερινή κατάσταση, είχε ως «παράπλευρη» απώλεια το περιβάλλον. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μιας ανηλεούς επίθεσης στο περιβάλλον μέσα από τη νομοθεσία, καθώς με το άλλοθι της οικονομικής κρίσης και της ανάγκης για ανάπτυξη – χωρίς να ξεκαθαρίζεται για ποια ανάπτυξη τελικά συζητάμε – καταστρατηγείται, επί της ουσίας, το κεκτημένο νομοθετικό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος, την ίδια ώρα που οι πιέσεις εντείνονται και διογκώνονται.
Το περιβάλλον ήταν ο μεγάλος απών της προηγούμενης αλλά και της τρέχουσας προεκλογικής περιόδου(έκτος από πολύ ελάχιστες περιπτώσεις). Όπως έχει επισημανθεί επανειλημμένως, μια αναπτυξιακή προοπτική δεν μπορεί να αγνοεί και, ακόμα χειρότερα, να υποβαθμίζει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα και που μέσα από έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας.
Το δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS παρακολουθώντας και παρεμβαίνοντας καίρια στην κατεύθυνση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για το περιβάλλον, καταγράφει συνοπτικά τις προτάσεις του σε συγκεκριμένους τομείς. Πιο συγκεκριμένα, προκρίνει και εστιάζει τη συζήτηση στα παρακάτω ζητήματα.
– Πρόσβαση στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής μέσα από την ανάπτυξη πλαισίου συμμετοχικού σχεδιασμού. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελούν η οργάνωση προγραμμάτων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών, καθώς και η ανάπτυξη και εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης των επαγγελματιών (π.χ. αλιέων, γεωργών, ξενοδόχων κ.α.)
– Ενιαία, ευέλικτη, αλλά και αναπτυξιακή, στρατηγική με κοινούς μη αλληλοσυγκρουόμενους στόχους, μέσα από την προώθηση βιώσιμων- «εναλλακτικών»- προτάσεων για τον τουρισμό, την αλιεία και την απασχόληση που θα προκύψουν από τη συνεργασία και το συντονισμό των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και τη συμμετοχή των πολιτών
– Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας και ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, με ιδιαίτερη έμφαση στα παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα που αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας και δέχονται τις εντονότερες πιέσεις, μέσα από την οριζόντια χάραξη συνολικής πολιτικής, συνυπολογίζοντας τις πιέσεις που εντείνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής και εκπονώντας σχέδια προσαρμογής. Αποτελεί προαπαιτούμενο η απόσυρση των χωροταξικών (γενικών και ειδικών) και προϋπόθεση ο επανασχεδιασμός τους μέσα από διαδικασίες που προαναφέρθηκαν.
– Χάραξη εθνικής αλιευτικής πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των οικοσυστημάτων και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις που θα καταστήσουν την αλιεία βιώσιμη και στο μέλλον (δημιουργία συνεκτικού και αντιπροσωπευτικού δικτύου θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και καθορισμός ζωνών απόλυτης προστασίας, στήριξη και προώθηση της θαλάσσιας έρευνας για τη συλλογή αξιόπιστων και επικαιροποιημένων επιστημονικών στοιχείων που να πιστοποιούν την υφιστάμενη κατάσταση και τα οποία θα αποτελέσουν βάση για την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων, ενίσχυση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κρατικών μηχανισμών ελέγχου κ.λπ.)
– Σχεδιασμός μιας ενεργειακής πολιτικής που θα προτάσσει την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ΑΠΕ. Οι εξαιρετικά γρήγορες και οριζόντιες διαδικασίες που ενεργοποιήθηκαν για την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων αποδεικνύουν ότι, εφόσον υπάρχει θέληση μπορεί να υπάρξει και η αντίστοιχη κινητοποίηση με άμεσα αποτελέσματα. Αντί λοιπόν να επενδύουμε σε αυτοκαταστροφικό και αδιέξοδο ενεργειακό μοντέλο και σε πρακτικές που απειλούν το θαλάσσιο περιβάλλον και έχουν τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, θα πρέπει να εστιάσουμε στην εξοικονόμηση ενέργειας και την προώθηση των ΑΠΕ με απώτερο στόχο την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας και λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του φυσικού κα μορφολογικού πλούτου της.
– Προστασία και δημόσια διαχείριση των υδάτων, μέσα από την εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής και τη δημιουργία ή ενεργοποίηση του μηχανισμού εκείνου που θα ελέγχει την εφαρμογή της. Η διαμόρφωση διαχειριστικών σχεδίων σε κάθε λεκάνη απορροής ποταμού θα πρέπει να έχει ως στόχο όχι μόνο την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών, αλλά και την προστασία των οικοσυστημάτων που είναι άμεσα συνδεδεμένα με το νερό.
Το δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος και στο πλαίσιο της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2012 συνεργαζόμενο με την τοπική κοινωνία, εγκύπτει σε δύο περιοχές με έντονα περιβαλλοντικά – και όχι μόνο- προβλήματα: στην προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού και στο παράκτιο μέτωπο του δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας.
Πιο συγκεκριμένα την Τρίτη 5 Ιουνίου στις 8.30 π.μ. θα πραγματοποιηθεί καθαρισμός στην ανατολική και τη δυτική πλαζ της Αμφιλοχίας, με στόχο την ανάδειξη της τεράστιας οικολογικής και κοινωνικοοικονομικής σημασίας της περιοχής του Αμβρακικού καθώς και της ανάγκης λήψης άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση των πολυποίκιλων, ανθρωπογενών κυρίως, πιέσεων που υφίσταται η περιοχή, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε σημαντική υποβάθμιση τα οικοσυστήματά της.
O καθαρισμός της 5ης Ιουνίου θα αποτελέσει την κορύφωση μιας σειράς δράσεων καθαρισμού με άξονα τον Υγρότοπο Αμβρακικού, που υλοποιούνται σε συνεργασία με τον Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Αμβρακικού, με την υποστήριξη του Δήμου Αμφιλοχίας και τη συμμετοχή της Περιβαλλοντικής Εταιρείας Πρέβεζας, της Ομοσπονδίας Αλιέων Ηπείρου, των Ενεργών Πολιτών Αμβρακικού, του 1ου και 2ου Δημοτικού Σχολείου Αμφιλοχίας και άλλων φορέων της περιοχής.
Την ίδια μέρα σε ένα αστικό, αλλά επίσης εξαιρετικά υποβαθμισμένο περιβάλλον, στο Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, το δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή και σχολεία της περιοχής θα πραγματοποιήσουν στις 9π.μ. καθαρισμό στον Υδατόπυργο της Δραπετσώνας, στοχεύοντας, μεταξύ άλλων, στη συμβολική διεκδίκηση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος των πολιτών για ακώλυτη πρόσβαση στο παράκτιο μέτωπο το οποίο έχει καταληφθεί από πολλαπλές χρήσεις (ναυτιλιακές, μεταφορές, παραγωγικές μονάδες, αποθήκες κτλ) και διαθέτει πλέον ελάχιστα μέτρα «άνοιγμα» προς την θάλασσα.
Η λειτουργία τέτοιων μονάδων στον αστικό ιστό, θα πρέπει να εξεταστεί μέσα σε ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο, με διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και τους φορείς της, με οικονομικά ανταλλάγματα για την προστασία του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη πολιτιστικών και κοινωνικών προγραμμάτων και με την, όσο το δυνατόν, μικρότερη επιβάρυνση στην πόλη.
Αν και οι πιο πάνω καθαρισμοί υλοποιούνται με αφορμή την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο ο Υγροβιότοπος Αμβρακικού, όσο ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας εμφιλοχωρούν εδώ και χρόνια και δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο πρόσκαιρης και επετειακής αντιμετώπισης, αλλά απαιτούν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, ενημέρωση και εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και γενναίες αποφάσεις εκ μέρους των θεσμικών φορέων.
