Ομαδικό πνεύμα, κατανόηση, ικανότητα συνεργασίας και αλληλεγγύης ιδίως όταν στόχος είναι το αμοιβαίο όφελος. Τα χαρακτηριστικά αυτά διαπιστώθηκαν για πρώτη φορά σε ελέφαντες αποδεικνύοντας πως τα παχύδερμα-αντίθετα με την υποτιμητική έννοια που έχουν δώσει οι άνθρωποι στην λέξη- καταλαβαίνουν ότι θα αποτύχουν να φέρουν εις πέρας μία εργασία αν δεν συνεργαστούν.

Η αναγνώριση ότι μερικές φορές χρειάζεται η βοήθεια ενός άλλου για κάποια δουλειά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, αποτελεί γνώρισμα ανώτερης κοινωνικής νοημοσύνης, που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους και σπάνια συναντάται σε άλλα είδη. Οι ελέφαντες πλέον μπορούν να συμπεριληφθούν στην ομάδα κοινωνικών και νοημόνων ζώων, μαζί με τους χιμπατζήδες, τις ύαινες, τα κοράκια, τα δελφίνια και τους ανθρώπους- αν και αυτούς όχι πάντα…

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια παραλλαγή ενός πειράματος που είχε εφαρμοστεί στους χιμπατζήδες στη δεκαετία του ’30, κατά το οποίο δύο ελέφαντες έπρεπε να συνεργαστούν -συγκεκριμένα να τραβήξουν ταυτόχρονα τις δύο άκρες ενός σκοινιού- αν ήθελαν να φτάσουν την τροφή τους (δύο μπολ καλαμποκιού), σπρώχνοντας προς το μέρος τους μια πλατφόρμα συνδεδεμένη με το σκοινί, πάνω στην οποία βρισκόταν το φαγητό.

Σε πρώτο στάδιο, οι ερευνητές δίδαξαν το κάθε ένα ζώο ξεχωριστά να τραβάει το σκοινί με την προβοσκίδα του. Στη συνέχεια, έξι ζευγάρια ελεφάντων κλήθηκαν να συνεργαστούν, πράγμα που, μετά από μερικές αποτυχίες (όταν κάποιο ζώο τραβούσε πρώτο το σκοινί, η τροφή δεν γλιστρούσε προς το μέρος τους), γρήγορα έμαθαν να κάνουν, τραβώντας συγχρονισμένα το σκοινί και φέρνοντας έτσι μπροστά τους το καλαμπόκι.

Για να εξακριβώσουν ότι όντως οι ελέφαντες αντιλαμβάνονταν την ανάγκη της παροχής βοήθειας του ενός προς τον άλλο, οι επιστήμονες, σε επόμενο στάδιο, τους απελευθέρωναν στο πεδίο του πειράματος με χρονική διαφορά 45 δευτερολέπτων. Έτσι, όταν ο ένας έφτανε πρώτος μπροστά στο σκοινί και στην τροφή, έπρεπε να περιμένει και τον άλλο πριν βάλουν μπροστά την από κοινού προσπάθειά τους. Τα πειράματα επαναλήφθηκαν 40 φορές σε διάστημα δύο ημερών και έδειξαν ότι και τα έξι ζευγάρια ελεφάντων κατάφεραν, ιδίως τις τελευταίες δέκα φορές, να συνεργαστούν, με ποσοστό επιτυχίας 88% έως 97%.

«Έμαθαν να το κάνουν πιο γρήγορα και από τους χιμπατζήδες. Κάθονταν υπομονετικά, κρατώντας το σκοινί με την προβοσκίδα τους, μέχρι να έρθει και ο άλλος ελέφαντας για να κάνει το ίδιο από την άλλη πλευρά. Όταν, μάλιστα, ο ένας απλώς δεν μπορούσε να κάνει τίποτε, τότε και ο άλλος δεν επέμενε, αλλά τα παρατούσε επίσης», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας, επισημαίνοντας ότι αυτό δείχνει πως οι ελέφαντες καταλαβαίνουν τη σημασία της συνεργασίας.

Τα πειράματα επιβεβαιώνουν τις παρατηρήσεις και βιντεοσκοπήσεις στην φύση, οι οποίες, για παράδειγμα, δείχνουν ελέφαντες να συνεργάζονται με τις προβοσκίδες τους για να σηκώσουν ένα μέλος της ομάδας τους που έχει πέσει στο έδαφος ή έχει κολλήσει στη λάσπη, ενώ έχουν υπάρξει και περιστατικά που ελέφαντες φαίνεται να θρηνούν ομαδικά ένα νεκρό συγγενή τους.