Η Γαλλία ζει τον τρόμο των… κοριών. Φέτος, στο Παρίσι, έχουν αναφερθεί κοριοί σε σχολεία, τρένα, νοσοκομεία και κινηματογράφους. Αλλά η μόλυνση έχει αρχίσει να αυξάνεται εδώ και αρκετό καιρό. Το 2020, μια ολόκληρη μονάδα σε γαλλικό νοσοκομείο χρειάστηκε να κλείσει μετά την εισαγωγή ασθενούς που έφερε κοριούς. Η απόφαση για το κλείσιμο της μονάδας ελήφθη μετά από έρευνες με τη χρήση σκύλου ανιχνευτή που αποκάλυψε ότι τέσσερα δωμάτια ήταν μολυσμένα. Το κλείσιμο διήρκεσε 24 ημέρες και η θεραπεία κόστισε περίπου 400.000 δολάρια ΗΠΑ.
Φαίνεται να αποτελεί μέρος μιας «παγκόσμιας αναζωπύρωσης» των κοριών που έχει δει τα πλάσματα – μικρά, ωοειδή έντομα μικρότερα από έναν κόκκο ρυζιού – να γίνονται ένα αυξανόμενο πρόβλημα στις πόλεις σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τα ταξίδια – τα οποία επέτρεψαν στα έντομα που τσιμπούν να μεταπηδήσουν από τις ηπείρους κρυμμένα στις αποσκευές των επιβατών των αεροσκαφών – διευκόλυναν την εξάπλωσή τους. Αλλά μόλις πατήσουν κάπου πόδι, μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι μπορεί επίσης να γίνει όλο και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Το 2005, ο Warren Booth ήταν ένας νεαρός μεταδιδακτορικός ερευνητής στη Βόρεια Καρολίνα, όταν άρχισε να κάνει ένα φαινομενικά παράξενο πράγμα. Επικοινώνησε με εταιρείες παρασίτων και τους ζήτησε να του στείλουν κοινούς κοριούς, γνωστούς ως Cimex lectularius. Μεταξύ 2005 και 2009, κατάφερε να συλλέξει 161 δείγματα από 38 πολιτείες των ΗΠΑ, το καθένα από τα οποία προερχόταν από ξεχωριστή προσβολή. Είχε σκοπό να τα μελετήσει, αλλά η έρευνά του διακόπηκε όταν του δόθηκε μια θέση γενετιστή στο Πανεπιστήμιο της Tulsa.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, συνεργάστηκε με τη μεταπτυχιακή του φοιτήτρια Cari Lewis, η οποία είχε συγκεντρώσει μια συλλογή από 233 κοριούς που είχαν ληφθεί από πολιτείες των ΗΠΑ μεταξύ 2018 και 2019. Μαζί είχαν ένα εντυπωσιακό απόθεμα, γράφει το BBC.
Τι να το κάνουν όμως; Όντας γενετιστές, άρχισαν να αλληλουχούν το DNA των κοριών.
Έψαχναν για μεταλλάξεις σε μια περιοχή του γονιδιώματος που κωδικοποιεί τον δίαυλο νατρίου. Αυτό το κανάλι είναι απαραίτητο για τη λειτουργία των νεύρων – τόσο στους κοριούς όσο και στους ανθρώπους. Βρίσκεται μέσα στην κυτταρική μεμβράνη κάθε νευρώνα στο σώμα.
Όταν ανοίγει, αφήνει θετικά φορτισμένα άτομα νατρίου, ή ιόντα, να ρέουν από το εξωτερικό του νευρώνα προς το εσωτερικό. Αυτό προκαλεί την «αιχμή» του νευρώνα, επιτρέποντας την αναμετάδοση μηνυμάτων σε όλο το σώμα.
Οι δίαυλοι νατρίου είναι απαραίτητοι για την επιβίωση, αλλά ορισμένα φάρμακα τους κάνουν να σταματούν να λειτουργούν σωστά. Σε αυτά περιλαμβάνονται το απαγορευμένο φυτοφάρμακο DDT και τα πυρεθροειδή εντομοκτόνα – το τελευταίο από τα οποία είναι ένα συνηθισμένο μη συνταγογραφούμενο φάρμακο για τους κοριούς. Και τα δύο δεσμεύονται στους διαύλους νατρίου και τους εμποδίζουν να κλείσουν.
«Το νεύρο πυροδοτείται συνεχώς και το ζώο πεθαίνει από παράλυση», λέει ο Booth, αναπληρωτής καθηγητής πλέον αστικής εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Virginia Tech στο Μπλάκσμπουργκ των ΗΠΑ.
Με την πάροδο των ετών, οι κοριοί έχουν αποκτήσει τρεις διαφορετικές μεταλλάξεις στα γονίδια που κωδικοποιούν τους διαύλους νατρίου, γεγονός που εμποδίζει τα εντομοκτόνα να συνδεθούν σε αυτά. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε αναπτύχθηκαν οι μεταλλάξεις, αλλά υπάρχουν τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1950, μετά την ευρεία χρήση του DDT στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σημειώνει το BBC.
Ωστόσο, μέχρι τώρα ήταν δύσκολο να μετρηθεί ο βαθμός στον οποίο αυτές οι μεταλλάξεις υπάρχουν στον πληθυσμό των κοριών.
Η μελέτη των Booth και Lewis έδειξε ότι το 36% των παλαιότερων κοριών που συλλέχθηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 2005-2009 είχαν μία μόνο μετάλλαξη στο γονίδιο του διαύλου νατρίου τους, ενώ το 50% είχε αποκτήσει δύο μεταλλάξεις. Μόλις το 2,5% του πληθυσμού δεν είχε καμία μετάλλαξη και επομένως ήταν ευαίσθητο στα εντομοκτόνα.
«Κάθε φορά που υπάρχει μία από τις μεταλλάξεις έχει ως αποτέλεσμα την εκατονταπλάσια αντοχή στα πυρεθροειδή εντομοκτόνα», λέει ο Booth. «Εάν υπάρχουν και οι δύο μεταλλάξεις, αυτό μπορεί να αυξηθεί σε περίπου 16.000 φορές. Έτσι, αυτό σημαίνει ότι δεν πρόκειται να τα σκοτώσεις. Μπορείς να ρίξεις έναν κουβά γεμάτο εντομοκτόνα πάνω τους και πάλι δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα».
Στα πιο σύγχρονα δείγματα κοριών από το 2018-2019, το 84% των κοριών είχαν αποκτήσει δύο μεταλλάξεις στο γονίδιο του καναλιού νατρίου τους, δίνοντάς τους πλήρη προστασία. Ούτε ένας κοριός από τα πιο πρόσφατα δείγματα στις ΗΠΑ δεν ήταν ευπαθής στα εντομοκτόνα.
«Είδαμε μια αλλαγή στη συχνότητα όχι της μίας μετάλλαξης – η μία μετάλλαξη ήταν πάντα παρούσα – αλλά την αλλαγή στη συχνότητα της ύπαρξης και των δύο μεταλλάξεων, άρα, επομένως, αυτό το υψηλότερο επίπεδο ανθεκτικότητας», λέει ο Booth. «Σχεδόν κάθε πληθυσμός κοριών που βλέπετε σήμερα έχει και τις δύο μεταλλάξεις, κάτι που είναι πραγματικά κακό, επειδή δεν πρόκειται να τα σκοτώσετε. Σημαίνει ότι δεν μπορείτε να πάτε στο τοπικό κατάστημα με τα υλικά σας και να αγοράσετε ένα εντομοκτόνο χωρίς συνταγή και να περιμένετε ότι θα κάνει κάτι – πρέπει πραγματικά να αναλάβε επαγγελματίας».
Οι Booth και Lewis αποδίδουν την αλλαγή αυτή στην ευρεία χρήση των κοινών εντομοκτόνων που κυκλοφορούν χωρίς ιατρική συνταγή.
«Οι άνθρωποι δεν θέλουν να ξοδέψουν εκατοντάδες ή χιλιάδες ευρώ για την αντιμετώπιση των κοριών, αν νομίζουν ότι μπορούν να πάνε στο μαγαζί και να αγοράσουν ένα μπουκάλι εντομοκτόνο αξίας 5,99 δολαρίων (4,90 ευρώ) για να τα σκοτώσουν», λέει ο Booth. «Δυστυχώς, αυτό που κάνουν όταν το κάνουν αυτό είναι να επιλέγουν τους κοριούς με τις μεταλλάξεις, εξαλείφοντας αυτούς που μπορείτε να σκοτώσετε, αλλά επιτρέποντας σε αυτούς που δεν μπορείτε να σκοτώσετε να ευδοκιμήσουν».
Αυτό σημαίνει ότι οι κοριοί με γονίδια που τους καθιστούν ακόμα ευάλωτους στα εντομοκτόνα δεν ζουν για να μεταδώσουν το DNA τους, ενώ εκείνοι που είναι ανθεκτικοί ζουν, επιτρέποντας στον πληθυσμό να γίνει γρήγορα δύσκολο να απαλλαγεί από αυτόν.
Προσαρμόζονται στα εντομοκτόνα και με άλλους τρόπους
Ισχύει το ίδιο και στον υπόλοιπο κόσμο; Το 2018, ο Booth συνεργάστηκε με τον Ondřej Balvín, έναν οικολόγο στο Τσεχικό Πανεπιστήμιο Βιοεπιστημών στην Πράγα. Μαζί αλληλουχήσανε τα γονίδια 393 κοριών που προέρχονται από 131 μοναδικές περιοχές μόλυνσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι χώρες στις οποίες ελήφθησαν δείγματα περιλάμβαναν το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία, την Ιταλία, την Πολωνία, τη Σουηδία καθώς και άλλες. Διαπίστωσαν ότι μόνο το 3,8% των κοριών ήταν ευαίσθητο στα πυρεθροειδή εντομοκτόνα, ενώ το 93,5% των κοριών είχε μία μόνο μετάλλαξη.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, ωστόσο, κανένας δεν είχε αποκτήσει δύο μεταλλάξεις. Φαίνεται ότι κάτι συνέβαινε στους πληθυσμούς των κοριών στις ΗΠΑ για να οδηγήσει σε υψηλότερο ποσοστό μεταλλάξεων. Είναι πιθανό ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν, ένας θηλυκός κοριός με μία μόνο μετάλλαξη υιοθέτησε τυχαία μια δεύτερη μετάλλαξη. Καθώς αυτή ουσιαστικά έκανε τον κοριό άτρωτο στα εντομοκτόνα που κυκλοφορούν ελεύθερα, η παραλλαγή αυτή εξαπλώθηκε στον πληθυσμό.
Άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η πλειονότητα των κοριών στην Αυστραλία και την Ασία έχουν επίσης αποκτήσει μεμονωμένες μεταλλάξεις. Ενώ μια πρόσφατη μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι μεταλλάξεις είναι πλέον ευρέως διαδεδομένες και μεταξύ ενός τροπικού κοριού – ενός ξεχωριστού είδους γνωστού ως Cimex hemipterus – στο Ιράν.
«Στην Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία, διαπιστώσαμε ότι αντί να έχουν και τις δύο μεταλλάξεις, οι κοριοί τείνουν να έχουν μόνο μία από αυτές τις μεταλλάξεις», λέει ο Booth. «Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι κακό. Αυτά τα έντομα εξακολουθούν να είναι πολλές εκατοντάδες φορές ανθεκτικά στα πυρεθροειδή, οπότε και πάλι δεν πρόκειται να μπορέσετε να πάτε στο τοπικό σας κατάστημα και να το αντιμετωπίσετε μόνοι σας».
Πιο πρόσφατα, ωστόσο, οι ερευνητές βρήκαν επίσης διπλές μεταλλάξεις διαύλων νατρίου σε πληθυσμούς κοριών στο Παρίσι. Μια ανάλυση 156 δειγμάτων κοριών που συλλέχθηκαν από κτίρια γύρω από τη γαλλική πρωτεύουσα το 2019 διαπίστωσε ότι το 73% έφερε διπλές μεταλλάξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να κρύβονται πίσω από την πρόσφατη επιδημία στην πόλη.
Αλλά όλες αυτές οι μελέτες επικεντρώνονται σε έναν μόνο τύπο αντίστασης, που αφορά τον δίαυλο νατρίου. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι κοριοί αποκτούν ανθεκτικότητα και σε άλλες κατηγορίες εντομοκτόνων, προσαρμοζόμενοι με άλλους τρόπους.
