«Το Κιβώτιο» είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου και αποτελεί μια αλληγορία για τον εμφύλιο, καθώς επίσης καταγγελία των κάθε είδους εξουσιών. Είναι ένα σχόλιο στο δυτικό πολιτισμό, μια πτυχή από τον εμφύλιο απαλλαγμένη από τη μονοδιάστατη κατάσταση των πραγμάτων.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Στα τέλη του ελληνικού εμφυλίου, το γενικό αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού αναθέτει σε μια ομάδα ανταρτών μια ειδική και άκρως απόρρητη αποστολή. Έχουν εντολή να μεταφέρουν ένα κιβώτιο με άγνωστο περιεχόμενο, στη διοίκηση των ανταρτών που κατέλαβαν μια πόλη. Η αποστολή είναι αυτοκτονίας και από τα 50 επιλεγμένα άτομα, τα 5 εκτελούνται ως προδότες πριν ακόμα ξεκινήσουν. Οι υπόλοιποι σε περίπτωση τραυματισμού και βραδυπορίας πρέπει να «κυανισθούν». Ο αφηγητής των γεγονότων παραμένει ανώνυμος, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους για τους οποίους πληροφορούμαστε εξαντλητικές λεπτομέρειες. Ο άντρας που τελικά είναι ο μόνος επιζών, έχει πάνω του ένα σημείωμα, το «επισκεπτήριο», το οποίο δεν του ζητήθηκε ποτέ όταν έφθασε τελικά στην πόλη. Εκεί παραδόξως αντί να τον υποδεχθούν σαν ήρωα, τον φυλακίζουν με την αιτιολογία πως το Κιβώτιο είναι άδειο.

Ο Φώτης Μακρής ερμηνεύει τον ανώνυμο αγωνιστή και στρατευμένο πολιτικά άντρα ή μάλλον την ίδια την αποστολή, με κάποια οφειλόμενη αρχικά συστολή, για να εξελιχθεί βαθμιαία σε έκφραση απογοήτευσης και ειρωνείας. Με πειθαρχημένο συναίσθημα κι αφοσιωμένο πνεύμα υποταγμένος ενσυνείδητα στον κομματικό μηχανισμό, με τον πόθο του ερωτευμένου που υποχωρεί μπροστά στην ιδεολογία, με την πικρία του ανθρώπου του προσηλωμένου στον σκοπό και διαψεύδεται. Με την αμφιθυμία εκείνου που αισθάνεται εμπαιγμένος, προδομένος, ξεκρέμαστος και με την αγωνία του ανθρώπου που διακυβεύεται η ζωή του και τα πιστεύω του.

Όλες αυτές τις ψυχικές και συναισθηματικές μεταπτώσεις ο ηθοποιός τις προσωποποιείται, άλλοτε ως κατηγορούμενος και ανακρινόμενος, κι άλλοτε ως αμφισβητίας της ίδιας της πραγματικότητας και του προσωπικού του βιώματος. Άλλοτε με βλέμμα αγωνιστικό κοιτώντας ψηλά, απευθυνόμενος στην κομματική αρχή που δεν γνωρίζει την πολιτική της τοποθέτηση -είναι δογματικός, λενινιστής, κυβερνητικός- ή βλέπει χαμηλά διαλυμένος απ’ όσα αντιλαμβάνεται.

Οι συνεχείς ανασκευές της αλήθειας, οι ανατροπές που ακολουθούν η μια την άλλη ξαφνιάζοντας, μεταβάλλουν τον στοχασμό σε αναστοχασμό και ένα κατηγορώ με γλώσσα σκιώδη, την οποία χειρίζεται με υποκριτική άνεση ο ερμηνευτής. Φυλακισμένος στο κελί που δημιουργεί ο χαμηλός φωτισμός με τις διαγραμμίσεις του στο δάπεδο , ο πρωταγωνιστής απολογούμενος και σε στιγμές περισυλλογής, θα αντιπαλέψει με την αναξιοπιστία, το απροσδιόριστο των προθέσεων, τις μηχανορραφίες ενός αμείλικτου μηχανισμού, την υστεροβουλία και την αναίρεση της ελευθερίας.

Ενώ όλα αυτά υποτίθεται ότι συμβαίνουν από τις 14 Ιουλίου του 1949 έως τις 20 Σεπτέμβρη του ίδιου έτους, ήδη το καλοκαίρι αυτό ο Δημοκρατικός Στρατός είχε ηττηθεί. Κατά μια έννοια το μυθιστόρημα αυτό είναι έργο του παραλόγου, αλλά με μια «ρεαλιστική επίφαση». Το «Κιβώτιο» χωρίς να αναπαριστά την ιστορία, γεννήθηκε από τα σπλάχνα της. Όσες φορές κι αν το διαβάσει κάποιος, ποτέ δεν θα πάψει να εκπλήσσεται».

Μετά τη δυνατή παράσταση που το κοινό παρακολούθησε με ιερή σιγή, οι θεατές είχαν την τύχη να ανοίξουν έναν ενδιαφέροντα διάλογο με τον Κύριο Μανώλη Γλέζο. Ο αξιοσέβαστος ομιλητής, γνώστης όσο κανείς άλλος των καταστάσεων εκείνης της ιστορικής περιόδου, δήλωσε πως ο δεύτερος ένοπλος αγώνας ήταν ένα άδειο πουκάμισο, κατευθυνόμενος από την κομματική γραμμή. Δίχως βέβαια αυτό να ακυρώνει τον όλο αγώνα. Το άδειο Κιβώτιο με την αναίρεση στην αναίρεση, είναι μια κενή αφήγηση που περίτρανα περιέχει το αίτημα της ανεξαρτησίας.

 Πληροφορίες παράστασης

Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Φώτης Μακρής, Κλεοπάτρα Τολόγκου
Σκηνογραφία: Διονύσης Μανουσάκης
Μουσική: Γιώργος Νινιός
Παίζει ο Φώτης Μακρής
Ομάδα θεατρολόγων: Μελίνα Πλαστή, Εύη Κουκοράβα, Μάρθα Κοσκινά.

Ημέρες κι ώρες παραστάσεων: Κάθε Παρασκευή  στις 21.00

Τιμή εισιτηρίου
Κανονικό: 10 ευρώ
Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών και άνω των 65 ετών: 8 ευρώ
Άνεργοι, Ατέλειες: 5 ευρώ

Διάρκεια: 80 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)