«Eφευρετικότητα δεν σημαίνει να δημιουργείς από το κενό, αλλά από το χάος, δηλαδή να υπάρχουν τα υλικά, σκοτεινά και όμορφα και να μπορείς να τους δώσεις μορφή», Mary Shelley.
Ο Frankestein του Kornel Mundrucjo δεν δίνει ζωή στον αρχετυπικό του συνονόματο, αλλά οδηγείται ανατρεπτικά στο μύθο της Mary Shelley. Εδώ αντιμετωπίζεται σαν μια σκοτεινή παραβολή για το θεσμοθετημένο ρατσισμό απέναντι στο διαφορετικό.
Γράφει η Χαρά Κιούση
Μέσα στη φρενίτιδα των αλλεπάλληλων πολέμων με τις τραγικές συνέπειες που βιώνουμε παγκόσμια, το τέρας που δημιουργήσαμε στρέφεται καταπάνω μας. Προϊόν της ηθικής κρίσης και της πνευματικής πτώσης του κοινωνικού συνόλου, που βομβαρδίζεται με βία.
Ο Kornel Mundrucjo, ο ούγγρος σκηνοθέτης της πολυβραβευμένης ταινίας «Λευκός Θεός», επινοεί τις παραστάσεις του με τη σύμπραξη της ανεξάρτητης θεατρικής ομάδας Proton Theatre. Κεντρικός άξονας γύρω από το οποίο κινείται το έργο του είναι ο αδιαπραγμάτευτος ανθρωπισμός και η ενδελεχής έρευνα της αναζήτησης του κακού. Η μεταβατική κατάσταση της Ανατολικής Ευρώπης και οι πολιτικοκοινωνικές συνθήκες στην μετακομμουνιστική Ουγγαρία, η «γενικευμένη ανεστιότητα» και η προσφυγιά των ημερών μας, είναι για τον σκηνοθέτη ένας ανοιχτός ορίζοντας προβληματισμού.
Κυρίαρχος προβληματισμός του η εντόπιση και η διερεύνηση του κακού και ιδιαίτερα του φασισμού, που γεννά απονεκρωμένες συνειδήσεις. Αντιμέτωπος με την σκοτεινή αλήθεια αποκαλύπτει τον άνθρωπο, που από το επίπεδο ενός μικρού θεού, κατρακυλά με ηθικές αλχημείες στην εξόντωσή του. Με μια παράσταση εν εξελίξει που έχει κάτι από θέατρο ντοκουμέντο και από κινηματογράφο, σε μια εγκαταλελειμμένη αίθουσα στην καρδιά της Αθήνας, χτυπά δυνατά ο σφυγμός της εποχής μας.
Μια γυναίκα από την Ουγγαρία που ζει στην Ελλάδα, έχει νοικιάσει έναν εξαθλιωμένο χώρο όπου μένει με τον ξεπεσμένο από κάθε άποψη σύντροφό της και μια συντοπίτισσά της, που πάσχει από καρκίνο. Εκεί έναντι αμοιβής ετοιμάζει φαγητό για πρόσφυγες. Ένας γνώριμός της από παλιά κινηματογραφιστής, την επισκέπτεται και χρησιμοποιεί το οίκημα για μια ακρόαση ηθοποιών.
Μεταξύ των υποψηφίων εμφανίζεται κι ένας αλλόκοτος νέος 17 χρονών, που τελείως συμπτωματικά τρυπώνει σε αυτήν την διαδικασία. Ο νέος είναι καρπός της σχέσης της γυναίκας και του κινηματογραφιστή που μετά την γέννησή του το εγκατέλειψαν σ’ ένα ίδρυμα. Ο έφηβος επιστρέφει σπίτι του με την ελπίδα πως θα ‘ναι καλοδεχούμενος, θα επανασυνδεθεί με τη μητέρα του και θα μάθει ποιος είναι ο πατέρας του. Ο σκηνοθέτης στο πρόσωπο του απροσάρμοστου και φαινομενικά αθώου νέου, πιστεύει πως βρήκε τον καλλιτέχνη που έψαχνε.
Μια σειρά φρικτών γεγονότων όμως, αποκαλύπτει τα ζωώδη και δολοφονικά του ένστικτα, ενώ καταζητείται από την αστυνομία. Τότε ο καλλιτέχνης διαπιστώνει πως αυτό το παραπεταμένο τερατούργημα είναι δικό του παιδί και αποφασίζει να του συμπαρασταθεί, στο προδιαγεγραμμένο και αναπόδραστο οδοιπορικό του για λύτρωση.
Η παράσταση εξελίσσεται σε πολιτική πράξη με δημόσιο διάλογο, που την κάνει αρχικά πιο ανάλαφρη, η περιπαικτική διάθεση και το γκροτέσκο χιούμορ του σκηνοθέτη. Τα δοκιμαστικά κι αργά γυρίσματα στην αρχή, τα κοντινά τραβηγμένα πλάνα προετοιμάζουν το θεατή να αποβάλλει και να ξεφορτωθεί το φόβο, την αγωνία και τη φρίκη που θα ξεδιπλωθεί μπρος στα μάτια του. Σκηνές gore, σκηνές splatter σ’ ένα σκηνικό σκουπιδαριό που αποτιμά και την κουρελοποίηση του ανθρώπου, σ’ ένα κοινωνικό αναβρασμό όπου σερβίρονται «σκατά». Με τα οποία θα τραφούν οι άνθρωποι-σκουπίδια, διαποτισμένοι από τν φθόνο και το φόβο του ακραίου φασισμού, για να κυοφορήσουν τον τερατώδη νεογέννητο άνθρωπο.
Με γλώσσα λαϊκή της πιάτσας κι’ αντίστοιχο ντύσιμο, οι εξαιρετικοί ηθοποιοί μας έβαλαν σε ένα οδυνηρό περιβάλλον, όπου η βία εξουσιάζει και παραμορφώνει την αθωότητα. Ο Frankestain του Kornel Munndrucjo είναι ένας μηχανικός άνθρωπος δίχως πνεύμα και πνοή, που σκάλωσε στην αναλγησία του περιβάλλοντός του.
Η παράσταση ήταν μια συναρπαστική και μοναδική εμπειρία.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Kornél Mundruczó
Σκηνικά & Κοστούμια: Márton Ágh
Δραματουργία: Viktória Petrányi
Βοηθός σκηνοθέτη: Zsófia Csató
Ερμηνεύουν: Andrea Spolarics, Roland Rába, Kinga Mezei, János Derzsi, Sándor Terhes, Natasa Stork, Zsolt Nagy, Ágota Kiss
Διεύθυνση παραγωγής: Dóra Büki
Παραγωγή: Proton Theatre
