Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση της Ζωρζ Σαρή, ο Θίασος Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI επέλεξε σκόπιμα να ανεβάσει στο Άβατον, την παράσταση «Το Γαϊτανάκι», όχι μόνο ως φόρος τιμής, αλλά και ως ένα ακόμα έργο έλληνα συγγραφέα που προτείνει και προτάσσει την αλληλεγγύη και την αγάπη και στους πιο δύσκολους καιρούς.

Λίγα λόγια για υπόθεση

Ο Κυρ Νικόλας ο Γαρύφαλλος, στα βαθιά του γεράματα, ζει χωμένος στ’ αμέτρητα βιβλία του, ξαγρυπνώντας για να τα διαβάσει όλα. Το μόνο που τον κάνει ν’ αφήσει για λίγο τις λέξεις και τις σελίδες, είναι ο κήπος του. Λατρεύει να φροντίζει τα γαρύφαλλά του. Μια μέρα ακούει ένα παιδικό τραγούδι που του ξυπνά μια εκπληκτική ιδέα: Aν όλα τα παιδιά του πλανήτη έδιναν τα χέρια θα μπορούσαν να αγκαλιάσουν τη Γη και να δημιουργήσουν ένα πελώριο Γαϊτανάκι. Να τραγουδήσουν και να χορέψουν, να παρασύρουν τα πουλιά, τα λουλούδια, ακόμη και τους μεγάλους. Γεμάτος πίστη στην Ιδέα, ο Κυρ-Νικόλας ξεκινάει ένα μεγάλο ταξίδι για να αλλάξει τον κόσμο.

Με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης που αξίζει να δει κάθε παιδί, o σκηνοθέτης Γιώργος Τσαγκαράκης μίλησε στο Newsbeast.

– Φέτος ανεβάζετε «Το Γαϊτανάκι» της Ζωρζ Σαρή. Πώς οδηγηθήκατε σ’ αυτή την απόφαση;

Για μας «Το Γαϊτανάκι» της Ζωρζ Σαρή ήρθε σαν φυσική συνεχεία της δουλειάς μας. Το έργο «επιλέχθηκε σκόπιμα, όχι μόνο ως φόρος τιμής, αλλά και ως ένα ακόμα έργο Έλληνα συγγραφέα που προτείνει και προτάσσει την αλληλεγγύη και την αγάπη και στους πιο δύσκολους καιρούς.» Είναι ακόμα ένα έργο που αριστουργηματικά μιλάει για τόσο λεπτά και δύσκολα θέματα όπως ο πόλεμος, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, χωρίς να τρομάζει τα παιδιά αλλά ίσα – ίσα, αντιπαραθέτοντας στο φόβο, την ελπίδα που απορρέει από τη δύναμη που έχουμε εμείς οι «απλοί, καθημερινοί άνθρωποι», «να φτιάξουμε ένα πελώριο Γαϊτανάκι Ειρήνης που θα σώσει τον κόσμο και θα σταματήσει κάθε τι άδικο πάνω στη γη». Αρκεί «να αγαπάμε τον κόσμο όπως τα παιδιά»…

– Η παράστασή σας συμπίπτει με την συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη γέννηση της Ζωρζ Σαρή. Τι κάνει το έργο της τόσο επίκαιρο, κατά τη γνώμη σας;

Η Ζωρζ Σαρή, αυτή η μεγάλη καλλιτέχνιδα, περιγράφοντας τα δύσκολα χρόνια του πολέμου λέει: «Τα χρόνια της Κατοχής ήταν χρόνια χαράς και ελευθερίας». «Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι. Και αυτό γιατί διαλέξαμε το δρόμο της ζωής και ας υπήρχε θάνατος μέσα. Θρηνούσαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί. Δε φοβόμασταν όμως. Υπήρχε ένας στόχος, η απελευθέρωση». Θεωρώ ότι αυτή η πεποίθηση διατρέχει όλο το έργο της. Η Ζωρζ Σαρή έχει αυτή τη μαγική ικανότητα να φωτίζει την ελπίδα στις καρδιές των παιδιών μέσα στις χειρότερες καταστάσεις. Το ερώτημα βεβαία ίσως ελαφρώς παραλλαγμένο αλλά χιλιοειπωμένο παραμένει: Έχει καμία σχέση η εποχή της κατοχής ή η περίοδος της δικτατορίας με το σήμερα;
Συχνά ακούμε ότι ο λαός της χώρας μας έχει ζήσει εποχές πολύ δυσκολότερες από τη σημερινή. Με πολύ μεγαλύτερη φτώχεια, ανέχεια και καταπίεση. Αυτό από μια πλευρά είναι αλήθεια. Από μια άλλη πλευρά όμως, διανύουμε μια περίοδο οπού πρώτη φόρα βλέπουμε, λόγω και της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας, να παράγεται τόσος πλούτος κι εμείς να πρέπει να δουλεύουμε όλη μέρα χωρίς να τα βγάζουμε πέρα. Ταυτόχρονα, βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με εικόνες πλουτισμού και πολυτελούς ευημερίας προκείμενου βέβαια να πειστούμε ότι αν δεν έχουμε το ένα ή το άλλο προϊόν αποκλείεται να είμαστε ευτυχισμένοι. Και το χειρότερο είναι ότι στο τέλος πειθόμαστε. Πειθόμαστε ότι η εύπλαστη ευτυχία των ΜΜΕ και των Social Media ταυτίζεται με την πραγματική ευτυχία. Πιστεύουμε ότι η αληθινή αγάπη , η αλληλεγγύη , το νοιάξιμο, οι απλές καθημερινές στιγμές, μια αγκαλιά, ένα ωραίο τραγούδι, το άνθος ενός «γαρύφαλλου» δεν έχουν καμία αξία εάν βιώνονται μέσα στην ανέχεια, από την οποία όμως δυστυχώς έχουν φροντίσει να μην βγούμε… Όλες αυτές οι αδυσώπητες αντιθέσεις δημιουργούν καθημερινά τραγικές και αδιανόητες αντιφάσεις στη ζωή μας. Στις οποίες συχνά στεκόμαστε άπραγοι κι ανήμποροι να κάνουμε οτιδήποτε άλλο, πέρα απ’ το να κατηγορήσουμε την «ανεπάρκεια» τη δική μας και των αγαπημένων μας και τελικά να ξεσπάμε σε αυτούς. Όλα αυτά όπως αποδεικνύει η δύσκολη εποχή μας, διαμορφώνουν μια σύγχρονη κοινωνία τρομερής βίας και αλληλοφαγίας. Πρόκειται μάλιστα για ένα κοινωνικό φαινόμενο του οποίου τραγικότερος αποδέκτης είναι δυστυχώς τα παιδιά. Ως εκ τούτου, το να αναδείξεις την ελπίδα που βρίσκεται στη δύναμη των ανθρώπων σε μια τέτοια εποχή, είναι πέρα για πέρα επίκαιρο.

– Η μουσική, για μια ακόμη φορά, έχει κυρίαρχη θέση στην παράσταση. Είναι ζωντανή και πρωτότυπη. Βοηθά τα παιδιά να συνδεθούν περισσότερο;

Το Ρωμιάκι στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ι. Καμπανέλλη λέει: «…Τι κάνουμε άμα θέμε να πούμε κάτι και η κουβέντα μας δεν το χωράει; Το στρίβουμε στο τραγούδι, γιατί το τραγούδι είναι μία κουβέντα που τρελάθηκε!» Θεωρούμε ότι τραγούδι παίζει καθοριστική σημασία στο θέατρο. Δε χωράνε όλα στους διαλόγους. Ειδικά όταν θέλεις να μιλήσεις στην κάρδια των μικρών θεατών για τόσο λεπτά κοινωνικά ζητήματα. Ποιος είναι άλλωστε ο ρόλος της τέχνης, αν δεν είναι να ευαισθητοποιήσει και να διεγείρει τις συνειδήσεις των θεατών ανεξαρτήτου ηλικίας, για τα όσα συμβαίνουν γύρω μας; Το συγκεκριμένο έργο, αλλά και η θεατρική του μεταφορά από τον αγαπημένο μας Γ. Καλαντζόπουλο, μας βοήθησε να κάνουμε την τέχνη που θέλουμε σα «Θίασος Λαϊκού Θεάτρου», γιατί εκτός από την ταύτιση κατευθύνσεων είχε και πολύ τραγούδι. Η μουσική στην παράστασή μας είναι πρωτότυπη, την έχει γράψει η Νατάσσα Μουσάδη και παίζεται όλη ζωντανά. Όλα δημιουργούνται μπροστά στα ματιά των παιδιών.

– «Το Γαϊτανάκι» μιλά για τον πόλεμο και την ειρήνη, για την αλληλεγγύη και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Την ίδια στιγμή, η βία έχει εισβάλει για τα καλά στα σχολεία. Μπορεί το θέατρο να γίνει το μέσο για πιο συνειδητούς και ευαισθητοποιημένους πολίτες;

Όχι άπλα μπορεί αλλά κατά την άποψη μου έχει την υποχρέωση να το κάνει. Μέσα από το θέατρο όπως έχουμε δει και μείς έπειτα από δυο χρόνια παραστάσεων με τη «Σολομώντεια Λύση», ο γονιός μπορεί να θίξει ζητήματα που το εκάστοτε σχολικό περιβάλλον και ο περίγυρος ίσως να μην δύναται να αντιμετωπίσει. Η κοινωνία μας έχει αγριέψει πρωτόγνωρα πολύ. Αυτό βεβαία δείχνει ότι η έντονη αγανάκτηση και απογοήτευση της καθημερινότητας δε βρίσκει καμία διέξοδο, με αποτέλεσμα να εκτονώνεται προς τελείως λάθος κατευθύνσεις όπως ανέφερα και παραπάνω. Το θέατρο, το τραγούδι και γενικότερα η τέχνη δεν έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο έχουν όμως τη δύναμη να ενώσουν και να διεγείρουν τις συνειδήσεις των ανθρώπων που θα το κάνουν.

– To θέμα της παράστασης στον πυρήνα του είναι σκληρό. Τι μέσα χρησιμοποιείτε για να μεταδώσετε τα μηνύματα στους μικρούς θεατές, όσο πιο ήπια γίνεται; Αν όλα τα παιδιά της γης, πιάναν γερά τα χέρια… Τι θα μπορούσε, άραγε, να συμβεί;

Ως Θίασος Λαϊκού Θεάτρου πιστεύουμε σε ένα θέατρο με βαθιά και πλατιά απεύθυνση. Ιδιαιτέρα προς τους μικρούς μας φίλους. Από την άλλη πλευρά είμαστε σθεναρά αντίθετοι με την αντίληψη ότι «η άγνοια είναι ευτυχία». Αρνούμαστε πεισματικά να κρύψουμε την αλήθεια και να γεμίσουμε τις εύπλαστες συνειδήσεις των μικρών μας θεατών με εύπεπτα και όμορφα ψέματα. Πιστεύουμε ότι η ομορφιά και η ελπίδα βρίσκεται στην αγάπη στο πείσμα για ζωή, στις σχέσεις των ανθρώπων και στη δύναμη των μεγάλων αποφάσεων.
Το παιχνίδι, το παραμύθι, αρά εν δυνάμει και η θεατρική πράξη, είναι τρόπος ανακάλυψης του κόσμου για τα παιδιά. Είναι μέρος της δικιάς τους μορφής κοινωνικής συνείδησης. Το παιδί όσο μαθαίνει ηρεμεί, γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια από αυτήν που παρέχει το βασίλειο της γνώσης. Βέβαια και το να λες την αλήθεια χωρίς να νοιάζεσαι ποιος θα σε ακούσει και πως θα την πεις, ισοδυναμεί με το να λες ψέματα. Καθ’ ότι «Η γνώση είναι αρετή μόνο όταν διαδίδεται».
Τα παιδιά δεν είναι «χαζά», δε στερούνται νοημοσύνης. Είναι άνθρωποι που άπλα έχουν μικρότερη εμπειρία και ως άνθρωποι είναι ίσοι με όλους μας. Αν θέλεις να τους εμφυσήσεις την αγάπη για τον κόσμο και την ελπίδα ότι αυτός μπορεί ν’ αλλάξει, είσαι υποχρεωμένος να τα σεβαστείς και να υποτάξεις όλα τα αισθητικά και εκφραστικά σου μέσα σ’ αυτόν τον σκοπό.
Όταν θες να πεις την αλήθεια στα παιδιά πρέπει να επιτάξεις κάθε δυνατό μέσο. Το παιχνίδι, την έκπληξη, το τραγούδι, το χορό, το τσίρκο, τα εικαστικά. Πρέπει, εκτός απ’ το να δείξεις την ασχήμια και την αδικία την κόσμου, να αντιτάξεις την ελπίδα, τη διέξοδο και τη μαγική δύναμη που φωλιάζει στις καρδιές των ανθρώπων όταν το μυαλό τους κατακλύζεται από μια ωραία και μεγάλη ιδέα όπως το «Γαϊτανάκι». Γιατί «αν όλα τα παιδιά της γης, πιαναν γερά τα χέρια…» Τότε θα μπορούσαν να συμβούν τα πάντα.

Ταυτότητα παράστασης

«Το Γαϊτανάκι» της Ζωρζ Σαρή
Από το Θίασο Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI
Για παιδιά από 6 ετών

Πρεμιέρα: Κυριακή 10/11 στις 11:30

Θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλατζόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Τσαγκαράκης
Πρωτότυπη μουσική: Νατάσσα Μουσάδη
Φωτογραφίες Άκης Βαλεργάκης
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας, Φαίδρα Παπανικολάου, Γιώργος Τσαγκαράκης, Αλεξάνδρα Χριστοδουλέα (Α’ Διανομή), Δέσποινα Σταυρίδη (Β’ Διανομή)
Μουσικοί επί σκηνής: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας

Πού: Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3, Κεραμεικός (Μετρό Κεραμεικός)
Πότε: Κάθε Κυριακή στις 11:30 και καθημερινές για σχολεία και συλλόγους
Εισιτήρια: 12€ (γενική είσοδος), 10€ (προπώληση), 8€ (Άνεργοι, ΑμεΑ, άνω των 65 ετών)
Προπώληση: Ticketservices.gr
Τηλέφωνο κρατήσεων: 6934654289
Διάρκεια: 75’ (χωρίς διάλειμμα)