Ετυμολογικά προσδιοριζόμενο, πρόκειται για την επαφή των χειλιών με τα χείλη ή άλλο σημείο του σώματος άλλου προσώπου, ως έκφραση αγάπης, ερωτικού πόθου κ.λ.π. Πέρα από ορισμούς, όμως, το φιλί μπορεί να σημαίνει τόσα παραπάνω. Το χειροφίλημα, για παράδειγμα, το οποίο συνηθιζόταν στο παρελθόν πάντα εκ μέρους των ανδρών, δείχνει θαυμασμό, το φιλί στο μάγουλο εκφράζει συνήθως φιλικά αισθήματα, το πιο σύνηθες φιλί στα χείλη δείχνει αγάπη, ενώ εκείνο στη μύτη και στα αυτιά συνήθως υποδεικνύει παιχνιδιάρικη διάθεση.

Ακόμα ο τρόπος με τον οποίο φιλά ο κάθε λαός μαρτυρά και διάφορα πολιτισμικά χαρακτηριστικά του με μακρόχρονη ιστορία… Σε όλους αυτούς τους λόγους ίσως οφείλεται και το γεγονός, πως το φιλί ενέπνεε πάντοτε τους καλλιτέχνες από αρχαιοτάτων χρόνων, οι οποίοι το αποτύπωσαν με ποικίλους τρόπους. Κάποια από αυτά τα φιλιά πέρασαν στην ιστορία και καταγράφηκαν, το καθένα για διαφορετικό λόγο με μεγάλη πάντα αξία, ως τα διασημότερα φιλιά του κόσμου. Ποια είναι όμως αυτά που στην ιστορία της τέχνης έμειναν ως τα διασημότερα και μίλησαν συναισθηματικά στους θεατές τους;

Οι Ain Sahkri Εραστές, (γύρω στο 10.000 Π.Χ.)

Βρέθηκαν σε μια σπηλιά κοντά στη Βηθλεέμ και τώρα βρίσκονται στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου. Αυτό το γλυπτό έγινε στη χαραυγή της εποχής της γεωργικής και αγροτικής καλλιέργειας και είναι η παλαιότερη απεικόνιση της σεξουαλικής επαφής που έχει βγει στο φως έως τώρα.

Αττικό ερυθρόμορφο αγγείο, (γύρω στο 480 Π.Χ.)

Τα κλασσικά αρχαιοελληνικά αγγεία συχνά απεικόνιζαν φιλιά αλλά ιδιαίτερα σπάνια μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ενώ η δημόσια έκθεση του ετεροφυλικού έρωτα μπορούσε να θεωρηθεί ηθικά παρεξηγήσιμη, η στοργική αγάπη μεταξύ γηραιότερων και νεότερων ανδρών, όπως φαίνεται και σε αυτό το καλοδιατηρημένο κεραμικό αγγείο που διατηρείται στη συλλογή του Λούβρου, θεωρούταν ηθικά αποδεκτή. Αυτό δεν είναι ένα φιλί μεταξύ δύο ίσων εραστών: ο μουσάτος και γηραιότερος άνδρας ανυψώνει το φρεσκοξυρισμένο εραστή του αρπάζοντάς τον από τα μαλλιά και φέρνοντάς τον πλησιέστερα.

Ηρακλής και Ομφάλη, 1735

Οι απεικονίσεις φιλιών είναι εξαιρετικά σπάνιες στην Αναγεννησιακή ζωγραφική. Πιο πιθανό είναι να δει κανείς τον Ιούδα να αγκαλιάζει το Χριστό παρά δύο εραστές να φιλιούνται στο στόμα. Στις αρχές του 18ου αιώνα, ωστόσο, με την ανάδυση του κινήματος του Ροκοκό, ο ερωτισμός γίνεται πιο συχνό θέμα για τους φιλόδοξους της ζωγραφικής. Εδώ, ο François Boucher, ένας από τους γνωστούς Γάλλους ζωγράφους των παλαιότερων χρόνων, απεικονίζει τον έλληνα ημίθεο στο κρεβάτι με την Ομφάλη, τη βασίλισσα της Λυδίας, στην οποία ήταν αιχμάλωτος για ένα χρόνο.

Η ψυχή Αναβιώνει με το Φιλί του Έρωτα, 1787-1793

Ο Βενετός καλλιτέχνης Antonio Canova και από πολλούς θεωρούμενος ως ο σπουδαιότερος γλύπτης της Νεοκλασικής περιόδου στην Ευρώπη όσο και τα μαρμάρινα γλυπτά του εκθέτουν ένα ασυναγώνιστο δώρο προσομοίωσης της σάρκας μέσα από την ψυχρή πέτρα. Το αριστουργηματικό έργο του, εμπνευσμένο από το μυθολογικό έρωτα, στον οποίο ο θεός του Έρωτα ξυπνά τις αισθήσεις της Ψυχής, δείχνει την κομψότητα και το εκλεπτυσμένο στυλ- μια συνειδητή άμιλλα των ελληνικών και ρωμαϊκών παραδειγμάτων της εποχής του διαφωτισμού.

Από το Ποίημα του Μαξιλαριού, 1788

Ο ερωτισμός αποτελούσε βασική θεματολογία της ιαπωνικής χαρακτικής κατά την περίοδο Edo και ο Utamaro Kitagawa επικεντρώθηκε κυρίως στην απεικόνιση της αγάπης και του έρωτα στην τέχνη του. Αυτή είναι μία από τις πιο «αγνές» εικόνες του πολυπληθέστατου Ποίημα του Μαξιλαριού, μια σειρά οκτώ χαρακτικών απαράμιλλης σεξουαλικής έντασης. Αργότερα, δυτικοί καλλιτέχνες, κυρίως οι Édouard Manet και Henri de Toulouse-Lautrec, στράφηκαν στα ιαπωνικά παραδείγματα σαν κι αυτό για ειλικρινείς απεικονίσεις των εραστών και των εταίρων τους.

Το Φιλί, 1882-89

Είναι μία από τις πιο παραστατικές απεικονίσεις της ρομαντικής αγάπης στη Δυτική τέχνη: ένας άνδρας και μια γυναίκα ο ένας στα χέρια του άλλου και κλειδωμένοι μέσα σε μία αγκαλιά, σκαλισμένοι από ένα μόνο κομμάτι μαρμάρου. Η συνέχεια, όμως, υπήρξε πολύ σκληρή. Το αγκαλιασμένο ζευγάρι είναι η Francescada Rimini και ο ερωμένος της και οι δυο τους καταδικάζονται σε αιώνιο θάνατο, όπως αποκαλύπτει ο Δάντης στην Κόλαση. Ο Auguste Rodin αρχικά σκόπευε να χρησιμοποιήσει το ζευγάρι στη δημιουργία Οι Πύλες της Κολάσεως αλλά τελικά είχε τέτοια απήχηση που το έκανε αυτόνομο έργο.

Πυγμαλίων και Γαλάτεια, περίπου 1890

Παρόλο που σήμερα είναι γνωστός για τις ανατολίτικες σκηνές χαρεμιών και τους γητευτές φιδιών, ο Jean-Léon Gérôme έκανε επίσης πολλούς πίνακες και γλυπτά πάνω στο θέμα του Πυγμαλίωνα: ο γλύπτης που ερωτεύεται παράφορα την ίδια του την τέχνη. Παρόλο που ο μύθος του Πυγμαλίωνα, γνωστός πρώτα από τον Οβίδιο και έπειτα από τον George Bernard Shaw, αντέχει ως μια ευχάριστη φαντασίωση του όμορφου και παντοτινού έρωτα, είναι επίσης και μια αλληγορία της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αυταπάτης, ενός ακόμα επικίνδυνου συνόρου μεταξύ του πραγματικού και του ιδανικού.

Το Φιλί, 1908-09

Στο πλαίσιο της ιστορίας της τέχνης για δεκαετίες τώρα, ο Gustav Klimt έχει απολάβει μία τεράστια δόξα και φήμη, όχι ότι τυγχάνει να συναντήσει βέβαια τους τουρίστες που συνωστίζονται σε ουρές έξω από την πινακοθήκη Belvedere της Βιέννης και εκστασιάζονται μπρος την όψη αυτής της ελαιογραφίας. Όπως σε όλα τα έργα του από τη λεγόμενη «χρυσή εποχή», έτσι και σε αυτό ο Klimtχρησιμοποιεί έντονα στοιχεία στις επιχρυσωμένες φορεσιές του αγκαλιασμένου ζευγαριού, που περιπλέκονται με τέτοια λεπτομέρεια ώστε τα δυο σώματα μοιάζουν με ένα.

Οι Εραστές, 1928

Το σάβανο γύρω από τα πρόσωπα των εραστών σε αυτόν τον πίνακα εμφανίζονται συχνά στην τέχνη του René Margitte και ενδέχεται να έχει προσωπική αφόρμηση: όταν ήταν ακόμη έφηβος, η μητέρα του πνίγηκε με τη νυχτικιά να καλύπτει το πρόσωπό της. Εάν αυτός ο πίνακας είναι για να συμβολίσει την πραγματική αγάπη, την ανομολόγητη αγάπη ή την άγνωστη αγάπη είναι κάτι που ο Margitte δεν αποκάλυψε μέχρι το τέλος της καριέρας του, παρά μόνο επέμενε ότι οι συμβολικές του συνθέσεις δεν έχουν αυστηρό και καθολικό μήνυμα.

LiTer II, 2012

Μία από τις πρώτιστες φωτογράφους στη Νότια Αφρική, η Zanele Muholi καταγράφει τις ζωές των Αφρικανών λεσβιών, τόσο σαν μία ένδειξη ακτιβισμού ενάντια στην ομοφοβική βία όσο και σαν φόρο τιμής σε μια κοινωνία συχνά αποκλεισμένη από τη δημόσια προβολή. Το 2012 έγινε διάρρηξη στο διαμέρισμά της στο Cape Town και οι φωτογραφίες τις καταστράφηκαν. Αυτή η διασωθείσα εικόνα, εντούτοις, πιστοποιεί την αντοχή της αγάπης έναντι όλων των προσπαθειών καταπίεσής της.