«Ευγενία ντε Φρανβάλ» του Μαρκήσιου Ντε Σαντ, στο Θέατρο Vault

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

16·05·2018 19:50

Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ (1740-1814) ήταν Γάλλος αριστοκράτης που σπούδασε στην αυστηρότερη Στρατιωτική Ακαδημία της εποχής του. Ταξίδεψε, πολέμησε, τιμήθηκε για τα ανδραγαθήματά του αλλά διέπρεψε και ως πολιτικός, φιλόσοφος και συγγραφέας.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Στα έργα του, ως υπέρμαχος της ακραίας ελευθερίας χωρίς τον ηθικό νόμο και τη θρησκεία, συνδυάζει φιλοσοφικό λόγο και πορνογραφία. Δίνοντας έμφαση σε σεξουαλικές φαντασιώσεις και στην ηδονή που προέρχεται από την ερωτική βία, κατηγορήθηκε για σκάνδαλα και φυλακίστηκε σε άσυλο φρενοβλαβών. Ο Σαντ που πρέσβευε πως «Η συνομιλία, όπως ορισμένα τμήματα της ανατομίας, τρέχει πιο ομαλά όταν λιπαίνεται» και «το σώμα σου είναι ο ναός όπου η Φύση ζητά να την λατρεύουν», είναι ο ομολογητής της απόλυτης απόλαυσης της σάρκας. Προκλητικός στη γραφή του διεγείρει πρωτόγονα ένστικτα πάθους, ακολασίας, αισθησιασμού, διαστροφών. Για τον Σαντ «όταν κάνεις κάτι και θέλεις να το χαρείς δεν τίθεται θέμα επιπτώσεων. Να χαρείς το κορμί σου με τον τρόπο που θέλεις.

Οι χαρές που προέρχονται από δημόσια εκτίμηση είναι χαρές ηθικές, ταιριάζουν μόνο σε στενά μυαλά». Η λογοτεχνική πορνογραφία βεβαίως αφορά τον καιρό μας και οι αναγνώστες της απολαμβάνουν τις εντυπώσεις και την ευχαρίστηση της αισθησιακής της αισθητικής.

Η τραγική νουβέλα «Ευγενία ντε Φρανβάλ», γραμμένη το 1788 σε κάποια φυλακή μέσα σε έξη μέρες, παρουσιάζει την καταστροφική κατάληξη ενός ανενδοίαστου ατόμου από απρόβλεπτες καταστάσεις, που θεωρούσε ανθεκτικές σε οποιαδήποτε ανήθικη έννοια.

Είναι η σύντομη ιστορία της νεαρής Ευγενίας και του πατέρα της, που μόλις γεννιέται την απομακρύνει από την μητέρα της.

Κρατώντας την απομονωμένη κάτω από τη δική του επίβλεψη, αναθέτει την πολύπλευρη μόρφωσή της σε παιδαγωγούς, με την αυστηρή απαγόρευση κάθε θρησκευτικής και ηθικής αναφοράς. Η έλλειψη κάθε αξίας και η απόλυτη ελευθεριότητα οδηγούν στην σύναψη αιμομικτικής σχέσης που από καιρό ταλανίζει το ασυνείδητο της μητέρας και της γιαγιάς της χειραγωγημένης Ευγενίας. Η καταφυγή τους στον πνευματικό τους και η μεσολάβησή του που θα προσκρούσει στη φρικαλέα συμπεριφορά του Ντε Φρανβάλ θα είναι ολέθρια.

Το έργο, μέρος της συλλογής «Εγκλήματα του έρωτα» διασκευάσθηκε θεατρικά και αποδόθηκε αφηγηματικά από τέσσερις νέους ηθοποιούς.

Ο Δημήτρης Κάτσης, ο Αλέξανδρος Μητρόπουλος, η Μαρία Μπακέα και η Μαργαρίτα Παπαντώνη με αξιοπρόσεκτες ερμηνείες που πάλλονται άλλοτε από ακραίες προκλητικές επιλογές, ακολασία, διαστροφικό ερωτισμό και ηθικές αναστολές ή από οδύνη, αποδοκιμασία, δυστυχία, πόνο, ψυχολογική ταπείνωση και απειλές παρουσιάζουν ικανοποιητικά το ψυχολογικό αδιέξοδο των ηρώων και τον επιβεβλημένο καθαρμό. Με απλά σκηνικά μέσα και φαντασία μπόλικη αναπαριστούν με σοβαρότητα τη φριχτή νοσηρότητα και τον αποτροπιασμό μιας αιμομιξίας.

Το έργο του Μαρκήσιου ντε Σαντ επικοινωνεί με το σήμερα δυστυχώς μέσα από παρόμοιες τερατώδεις καταστάσεις κεντρίζοντας ένα φοβερό έγκλημα. Ο θεατής διαπιστώνει πως ένας εκμαυλιστής πατέρας χειραγωγεί μεθοδικά την κόρη του, η οποία διολισθαίνει ηθικά ξεπερνώντας ακόμη και τον ίδιο. Ένας πατέρας δόλιος, υβριστικός, δολοφόνος, επίορκος, χειριστικά μεθοδικός, ένας εξουσιαστής που ελέγχει, αποπλανά και κατευθύνει εσκεμμένα με επιφανειακή γοητεία την κόρη του. Ένας πνευματικός διαφθορέας που συντρίβει επίσης την ηθική αντίσταση και ακεραιότητα της συζύγου του, για την οποία όλοι «όλοι στεναχωρέθηκαν βαθιά και πικρά».

Ένα μεγάλο μπράβο στα παιδιά που δεν συμβιβάστηκαν με το εύκολο.