«Ο γλάρος» στο θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν

Ο Γλάρος πρωτοπαίχτηκε στο θέατρο «Αλεξαντρίνσκυ» το 1896 με παταγώδη αποτυχία. Δυο χρόνια αργότερα στο «Θέατρο Τέχνης» της Μόσχας το σκηνοθετικό πνεύμα του Στανισλάβσκυ οδήγησε το πέταγμα του «Γλάρου» στα θεατρικά ύψη της επιτυχίας.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Ο Τσέχωφ χαρακτηρίζει το έργο «Κωμωδία για τέσσερις γυναίκες και έξη άντρες, ένα τοπίο με τη θέα μιας λίμνης, αρκετή κουβέντα για φιλολογία κι’ ένα τόνο αγάπης».

Μια κωμωδία όμως χωρίς ευχάριστο τέλος αλλά «μια κωμωδία των καημών, των μικρών πόνων της ανθρώπινης περηφάνιας, ματαιοδοξίας και των αδυναμιών» από τις οποίες λαχταρούσε να απελευθερωθεί η κοινωνία. Στοιχεία πάνω στα οποία χτίζεται η δραματουργική πλοκή του έργου.

Κάπου στην Ρωσία, σ’ ένα εξοχικό αγρόκτημα ο νεαρός συγγραφέας Κωνσταντίν Τρέπλεφ ετοιμάζεται να ανεβάσει το πρώτο του έργο  με πρωταγωνίστρια τη Νίνα, το κορίτσι που αγαπά, για να ευχαριστήσει τους καλεσμένους της μητέρας του. Η Ειρήνα Αρκάντινα είναι μια διάσημη ηθοποιός, πρώην ερωμένη του γιατρού Ντορν και τώρα ερωτευμένη με τον αναγνωρισμένο συγγραφέα Τριγκόριν, που ασχολείται μόνο μόνο με τον εαυτό της  καθώς βλέπει τα νιάτα της να περνούν και απαξιώνει το ταλέντο του γιου της που ζει μια στερημένη ζωή. Ταπεινωμένος στα μάτια της αγαπημένης του, που ακολουθεί τον καταστροφικό της έρωτα για τον Τριγκόριν, βρίσκει αγάπη μόνο από το θείο του Πέτρο Νικολάγιεβιτς.

Έναν άνθρωπο που ζει την αποτυχία των ονείρων του – «ήθελε να γίνει συγγραφέας και να παντρευτεί» – αλλά  δεν κατάφερε να κάνει κάτι. Ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας υπάρχουν η Μάσα που καταπνίγοντας τον έρωτά της για τον Κωνσταντίν αποφασίζει να παντρευτεί τον φτωχό δάσκαλο και ο επιστάτης με την γυναίκα του Πωλίνα, ερωμένη του γιατρού.

Ο Τσέχωφ στον «Γλάρο» δεν εμβαθύνει δραματουργικά στην ψυχογράφηση των ηρώων, αλλά μέσα από το καταπιεστικό περιβάλλον όπου ζουν διαγράφονται τα ελαττώματα, οι ανικανοποίητοι πόθοι, η αγάπη και ο έρωτας χωρίς ανταπόκριση, πικρία κι’ απογοήτευση για την ασφυκτική και αβάσταχτη ζωή τους.

Μια ομάδα ανθρώπων με ίδιες περίπου ιδέες και στάση ζωής που δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν, μένουν μόνοι σ’ ένα στάσιμο περιβάλλον ίδιο με τα κρύα νερά της λίμνης. Περιμένοντας το θάνατο να τους λυτρώσει από την φαινομενική ηρεμία και γαλήνη της πληκτικής καθημερινότητας. Με μια εξωτερική ακινησία οι ήρωες -πρόσωπα υπαρκτά ωστόσο- εκφράζουν «την συγκινησιακή πορεία» τους με στεναγμούς, βωβούς λυγμούς και νευρικά ξεσπάσματα. Φλερτάρουν, κουβεντιάζουν, μονολογούν ή μαλώνουν, μεταπηδώντας με κωμική χροιά  στη γελοιότητα και στο τραγικό τέλος.

Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Χατζή, η ατυχής επιλογή των ηθοποιών σε βασικούς ρόλους, η έλλειψη σκηνικών (στη σκηνή υπάρχει μόνο ένας αιχμαλωτισμένος γλάρος) δυστυχώς στέρησαν από το έργο τον νατουραλισμό που το κατακλύζει   με κουραστικό και αβέβαιο αποτέλεσμα. Ως Ειρήνη Αρκάντινα η Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου δεν έπεισε. Ως Τριγκόριν ο Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος δεν έχει τη γοητεία και την αμφισημεία του χαρακτήρα του ρόλου. Δίχως τρυφερότητα και νεανική φρεσκάδα η Τζίνα Θλιβέρη – Νίνα. Καλός στο ρόλο του γιατρού ο Κλέων Γρηγοριάδης, το ίδιο και ο Ένκε Φεζολλάρι ως επιστάτης Σαμράγιεφ. Ο Θανάσης Δήμου απέδωσε συγκινητικά με ερμηνευτική δεινότητα τον ήρωα Πέτρο Νικολάγιεβιτς. Ως Κοστια ο ταλαντούχος Γιώργος Παπαπαύλου με ζυγιασμένο θεατρικό τρόπο βίωσε τον ρόλο του και τον έντυσε με συναίσθημα. Ικανοποιητικές επίσης οι ερμηνείες και των άλλων  ηθοποιών που υποκρίθηκαν βοηθητικούς ρόλους.

Στην παράσταση αυτή με τη γλαφυρή μετάφραση, παρά τα κάποια ακουστικά γλαρύσματα  η σκηνοθετική ανάγνωση δεν άνοιξε τα φτερά του «Γλάρου». Η λύτρωση αφήνεται στον θεατή, που όπως η Νίνα πρέπει να ξέρει «πως αυτό που έχει σημασία είναι πως να υπομένεις» και θ’ αναζητήσει διέξοδο σε μια καινούργια εποχή, γυμνή από την υποκριτική τέχνη του θεάτρου που κατακλύζει την καθημερινότητα στις σχέσεις των ανθρώπων.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία/Φωτισμοί: Κωνσταντίνος Χατζής

Μετάφραση από τα Ρώσικα: Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος
Απόδοση: Κωνσταντίνος Χατζής -Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Σκηνική Εγκατάσταση: Γιώργος Μπούνιας
Κίνηση: Χριστίαννα Φελούκα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μελίνα Γκαζά, Γιάννης Κουκουράκης
Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου
Υπεύθυνος Επικοινωνίας Παράστασης: Δημήτρης Χαλιώτης
Διεύθυνση Παραγωγής: Κωνσταντίνα Αγγελέτου
Παραγωγή: Ομάδα Χρώμα, Hunds Up

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Κλέων Γρηγοριάδης, Θανάσης Δήμου, Τζίνα Θλιβέρη,  Μάγδα Λαδά, Νικόλας Μακρής, Ηλέκτρα Νικολούζου, Γιώργος Παπαπαύλου, Ένκε Φεζολλάρι, Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος

Μέρες και ώρες παραστάσεων:

Πέμπτη-Παρασκευή: 21.15
Σάββατο: 18.30
Κυριακή: 20.00

Πέμπτη & Παρασκευή
15 ευρώ/10 ευρώ μειωμένο/8 ευρώ ανέργων

Σάββατο & Κυριακή
16 ευρώ/ 12 ευρώ μειωμένο και ανέργων

Με την Υποστήριξη του:
Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Ινστιτούτο Πούσκιν