Μετά το «Πού είσαι, Σινγκάλ;» του 2017, ο Άγγελος Ράλλης επιστρέφει με τη συγκλονιστική ιστορία της 12χρονης Αφρίν. Ο σκηνοθέτης στο νέο ντοκιμαντέρ του «κάνει βουτιά» στα φουσκωμένα νερά του Βραχμαπούτρα, του ποταμού που διασχίζει την Κίνα (Θιβέτ), την Ινδία και το Μπανγκλαντές και είναι επιρρεπής σε καταστροφικές πλημμύρες, κυρίως την άνοιξη. Ο Βραχμαπούτρα είναι και το «σπίτι» της ορφανής Αφρίν.

Στο ντοκιμαντέρ, που κάνει πρεμιέρα στους κινηματογράφους την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου (από 10/2 θα προβάλλεται και από στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος), ο παντοδύναμος Βραχμαπούτρα φουσκώνει και πάλι, έτοιμος να καταπιεί τα πάντα στο διάβα του. Σε ένα νησί από λάσπη που σιγά σιγά εξαφανίζεται απο τις πλημμύρες, η Αφρίν ετοιμάζεται να αφήσει τον μοναδικό κόσμο που έχει γνωρίσει μέχρι τώρα.

Η σύνοψη

Με φόντο τα υπό εξαφάνιση νησιά κατά μήκος του επικίνδυνα φουσκωμένου ποταμού Βραχμαπούτρα στο Μπαγκλαντές, το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει τον γενναίο αγώνα της 12χρονης Αφρίν, η οποία προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν κόσμο που πολιορκείται από τις ανελέητες δυνάμεις της φύσης.
Όταν το σπίτι της βουλιάζει από τις πλημμύρες, η Αφρίν εκτοπίζεται με τη σχεδία της στην Ντάκα, μια μητρόπολη που σφύζει από ζωή.

Εκεί θα αναζητήσει τον πατέρα της ανάμεσα σε αμέτρητους κλιματικούς πρόσφυγες και θα ξεκινήσει το δικό της ταξίδι ενηλικίωσης. Αυτή η αποστολή φέρνει τελικά την Αφρίν αντιμέτωπη με την αναπόφευκτη πολυπλοκότητα του προβλήματος των εγκαταλελειμμένων ορφανών αναγκάζοντάς την να αποδεχτεί απότομα την ενηλικίωσή της.

Αναγκασμένη να μεγαλώσει γρήγορα, η Αφρίν πρέπει να αντιμετωπίσει τα μυστήρια ενός κόσμου που βυθίζεται.

Η ιστορία ενηλικίωσης ενός 12χρονου ορφανού κοριτσιού

Όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης, Άγγελος Ράλλης, το ντοκιμαντέρ «Η Αφρίν στον Καιρό της Πλημμύρας» είναι γυρισμένο σε διάστημα πέντε ετών, από την άγρια ερημιά των νησίδων του Βραχμαπούτρα που εξαφανίζονται μέχρι την Ντάκα, την πιο υπερπληθυσμένη και μολυσμένη πόλη του κόσμου και ακολουθεί την ιστορία ενηλικίωσης ενός 12χρονου ορφανού κοριτσιού με φόντο την κλιματική κρίση.

Υφολογικά μπορεί να τοποθετηθεί μεταξύ στοχαστικού κινηματογράφου με σκηνές μονοπλάνα και ντοκιμαντέρ παρατήρησης με αισθητική ταινιών μυθοπλασίας. Η κινηματογράφηση γίνεται από τον σκηνοθέτη που είναι και ο διευθυντής φωτογραφίας από μία μεσαία απόσταση, ούτε πολύ κοντινή ούτε πολύ μακρινή από το υποκείμενο της λήψης.

«Η ταινία συνεχίζει τη θεματική προσέγγιση που ήδη υιοθετήθηκε στις προηγούμενες ταινίες μου “Ένας Τόπος για όλους”, “Πού είσαι, Σινγκάλ;” με επίκεντρο τις αντισυμβατικές οικογενειακές σχέσεις, την μετα-τραυματική συμπεριφορά, την ανθρώπινη μοίρα, την απώλεια και τον ξεριζωμό. Αυτή τη φορά αναζητώ τον τρόπο με τον οποίο η Αφρίν ταιριάζει και συγκρούεται με τη βίαιη πραγματικότητα του αποκλεισμού και των κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα ορφανά κορίτσια και τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις των καταστροφών που με αργή βία πλήττουν τους πιο φτωχούς ανθρώπους του πλανήτη», εξηγεί ο Άγγελος Ράλλης.

«Έχοντας ζήσει αρκετούς μήνες τα τελευταία πέντε χρόνια στο απόκοσμο νησάκι της Αφρίν, βασίζομαι στις εμπειρίες μου, στην παρατήρηση, στην εθνογραφική έρευνα και στον αυτοσχεδιασμό της Αφρίν, για να δημιουργήσουμε μαζί αυτή τη συνεργατική – συνεταιριστική ταινία», προσθέτει.

Κατά τη διάρκεια κάθε μουσώνα χιλιάδες μικροσκοπικά νησάκια που είναι διασκορπισμένα κατά μήκος του Βραχμαπούτρα μετακινούνται, πλημμυρίζουν για μήνες, ενώ κάποια εξαφανίζονται. Εκατομμύρια ανθρώπων προσπαθούν να προσαρμοστούν, μετακινούνται από το ένα νησάκι στο άλλο ή εγκαταλείπουν τις εστίες τους εξαιτίας των όλο και πιο έντονων καιρικών φαινομένων και καταστροφών. Ενώ οι άνθρωποι προσπαθούσαν να προετοιμαστούν για την επερχόμενη καταστροφή, η Αφρίν έψαχνε για τιμαλφή κατά μήκος του ποταμού. Τα σκουπίδια και τα αντικείμενα που οι άνθρωποι πετάνε στο ποτάμι είναι «θησαυρός» για το 12χρονο κορίτσι. Παρά τη ζοφερή της κατάσταση, βρίσκει την ικανότητα να ονειρεύεται και να γελάει.

«O αγώνας της Αφρίν ενάντια στις πλημμύρες αντιπροσωπεύει εκατομμύρια παιδιά και νέους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση. Όταν ξεκινά το ριψοκίνδυνο ταξίδι σε όλη τη χώρα, η Αφρίν είναι ένα από το πολλά εκτοπισμένα παιδιά και κλιματικούς πρόσφυγες που διαχειρίζονται τα απορρίμματα στην Ντάκα. Η ταινία φτάνει στην κορύφωσή της μέσα σε μια μυστικιστική κατάσταση, όπου τα όνειρά της συγχωνεύονται με την πραγματικότητα», συμπληρώνει ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ.

Οι κλιματικοί πρόσφυγες, τα μεγάλα θύματα της κλιματικής κρίσης

Ο Βραχμαπούτρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους διασυνοριακούς ποταμούς στον κόσμο, που διασχίζει την Κίνα (Θιβέτ), τη βορειοανατολική Ινδία και το Μπαγκλαντές. Ο ποταμός είναι επιρρεπής σε καταστροφικές πλημμύρες την άνοιξη, όταν λιώνει το χιόνι των Ιμαλαΐων. Η κλιματική αλλαγή εντείνει τους εποχικούς μουσώνες και κυκλώνες, καθιστώντας τις πλημμύρες πιο σοβαρές και απρόβλεπτες.

Το Μπαγκλαντές είναι η έβδομη πιο ευάλωτη χώρα στον κόσμο στην κλιματική αλλαγή, επομένως η υπερβολική ζέστη, η υγρασία και οι πλημμύρες είναι πολύ συνηθισμένες. Λόγω των πλημμυρών υπάρχουν καταστροφικές επιπτώσεις: διακοπή της γεωργίας, λειψυδρία, ασθένειες, κλείσιμο σχολείων, αύξηση των επιπτώσεων στην ψυχική υγεία κ.λπ.

Οι γυναίκες και τα κορίτσια σε όλο το Μπαγκλαντές επηρεάζονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των καταστροφών, γιατί αυτές σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματά τους, καθώς και τον αυξημένο κίνδυνο για βία λόγω φύλου, όπως οι γυναίκες και κορίτσια που εξαφανίζονται, πέφτουν θύματα εμπορίας και σεξουαλικής κακοποίησης.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι η νότια Ασία θα αντιμετωπίζει μια κρίση 50 εκατομμυρίων κλιματικών προσφύγων κάθε χρόνο μέχρι το 2050. Πάνω από 7,1 εκατομμύρια άνθρωποι από το Μπαγκλαντές εκτοπίστηκαν λόγω της κλιματικής αλλαγής το 2022, αριθμός που θα μπορούσε να φτάσει τα 13,3 εκατομμύρια μέχρι το 2050 σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Πληροφορίες

Παραγωγή: Άγγελος Ράλλης, Μαρία Ντελ Μαρ Ροντρίγκεζ, Μπίρζιτ Κέμνερ
Σκηνοθεσία: Άγγελος Ράλλης
Φωτογραφία: Άγγελος Ράλλης
Μοντάζ: Νάντια Μπεν Ρασίντ, Άγγελος Ράλλης
Διάρκεια: 92 λεπτά
Ελλάδα, Γαλλία, Γερμανία, 2023