Σαράντα χρόνια Quattro: Η τεχνολογία που έφερε επανάσταση στους αγώνες και άνεση στους λάτρεις της περιπέτειας

Το κινητήριο σύστημα quattro, η πιο διάσημη τετρακίνηση στην αυτοκινητοβιομηχανία, αποτελεί τον τεχνολογικό πυρήνα της Audi εδώ και 40 χρόνια. Η ιστορία επιτυχίας του quattro κυμαίνεται από τα χειροκίνητα μπλοκέ διαφορικά του 1980 έως τους τρεις ηλεκτρικούς κινητήρες των νέων μοντέλων S στη γκάμα e-tron της Audi. Ας δούμε μια συλλογή γεγονότων που εκφράζουν παραστατικά την διάσημη -πλέον- ιστορία του quattro.

• 0 συμπλέκτες και διαφορικά λειτουργούν στα Audi e-tron και e-tron Sportback. Τα αμιγώς ηλεκτρικά SUV χρησιμοποιούν ηλεκτρική τετρακίνηση, στην οποία οι ηλεκτροκινητήρες εκτελούν όλες τις λειτουργίες quattro.
• 0,5 δευτερόλεπτα είναι ο χρόνος προπορείας των υπολογισμών της μονάδας ελέγχου στο quattro με τεχνολογία ultra. Ο έξυπνος έλεγχος ανοιχτού και κλειστού βρόχου λειτουργεί προβλεπτικά χάρη στους αισθητήρες υψηλής απόδοσης και στην αξιολόγηση δεδομένων. Το quattro με τεχνολογία ultra χρησιμοποιεί δύο συμπλέκτες που του επιτρέπουν να αλλάζει από μπροστινή κίνηση σε τετρακίνηση σε απειροελάχιστο χρόνο.
  
• 3 φορές συνεχόμενα, το Audi R18 e-tron quattro κέρδισε τον 24ωρο αγώνα του Le Mans μεταξύ 2012 και 2014. Ένας V6 TDI έδινε κίνηση στους πίσω τροχούς, ενώ ένας συσσωρευτής σφονδύλου παρείχε ανάκτηση ενέργειας σε δύο ηλεκτρικούς κινητήρες στον μπροστινό άξονα. Ως αποτέλεσμα, το αγωνιστικό μονοθέσιο ήταν σε θέση να χρησιμοποιεί αυτό το προσωρινό σύστημα τετρακίνησης quattro κατά την επιτάχυνση.
• 3 ηλεκτρικοί κινητήρες παρέχουν την ισχύ στο νέο e-tronS και το e-tron S Sportback – μια παγκόσμια πρεμιέρα σε μοντέλα μαζικής παραγωγής. Οι δύο ηλεκτρικοί κινητήρες στον πίσω άξονα καθιστούν δυνατή την ηλεκτρική κατανομή ροπής, την κατανομή της προωθητικής ισχύος σε μεμονωμένους τροχούς αριστερά και δεξιά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις.
• 3,1 δευτερόλεπτα είναι ο χρόνος που χρειαζόταν το Sport quattro S1 με την μεσαία χειροκίνητη μετάδοση, για επιτάχυνση από 0-100 χλμ./ώρα. Το αυτοκίνητο ράλι που χρησιμοποίησε η Audi για πρώτη φορά το 1985, είχε ισχύ 476 ίππων από έναν 5κύλινδρο turbo κινητήρα και ζύγιζε μόλις 1.090 κιλά.
  
• 4 οι διαφορετικοί συμπλέκτες τετρακίνησης και άλλα τόσα τα διαφορετικά κεντρικά διαφορικά που χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη τη γκάμα μοντέλων της μάρκας. Το αυτόματο μπλοκέ διαφορικό σχεδιάστηκε για τα μοντέλα με κινητήρα εμπρός, τοποθετημένο στον επιμήκη άξονα σε συνδυασμό με 8τάχυτο tiptronic. Σε ορισμένες εκδόσεις κινητήρα, λειτουργεί με το σπορ διαφορικό στον πίσω άξονα, το οποίο κατανέμει τη ροπή κίνησης μεταξύ των τροχών ανάλογα με την κατάσταση οδήγησης. Στα μοντέλα με κατά μήκος τοποθετημένους κινητήρες,  τα 7τάχυτα Stronic συνεργάζονται με το quattro με ultra τεχνολογία, η οποία χρησιμοποιεί δύο συμπλέκτες. Στα compact μοντέλα με εγκάρσια τοποθετημένους κινητήρες, αναλαμβάνει ένας υδραυλικά ελεγχόμενος πολύδισκος συμπλέκτης, ο οποίος βρίσκεται στον πίσω άξονα για καλύτερη κατανομή βάρους. Το σπορ μοντέλο υψηλών επιδόσεων R8 διαθέτει ελεγχόμενο πολύδισκο συμπλέκτη, αλλά σε αυτή την περίπτωση είναι τοποθετημένος στον μπροστινό άξονα.
  
• 5 κιλά ήταν το κατά προσέγγιση βάρος του πρώτου μπλοκέ κεντρικού διαφορικού Torsen που χρησιμοποιήθηκε στο αρχικό Audi quattro, το 1986. Η βασική κατανομή ήταν 50:50 μεταξύ του εμπρός και του πίσω άξονα. Σήμερα, το μπλοκέ κεντρικό διαφορικό Torsen στα μοντέλα με διαμήκη τοποθέτηση κινητήρων ζυγίζει μόνο περίπου 3 κιλά και έχει βασική κατανομή 40% στον μπροστινό άξονα και 60% στον πίσω άξονα.
• 6 λεπτά και 29 δευτερόλεπτα ήταν το προβάδισμα που ο Walter Röhrl κράτησε από τον δεύτερο στο Rally San Remo το 1985, με το Sport quattro S1. Στον τελευταίο αγώνα της σεζόν, το βρετανικό RAC, ο Röhrl χρησιμοποίησε ένα κιβώτιο διπλού συμπλέκτη με πνευματική λειτουργία. Πρόδρομος του σημερινού Stronic, ήταν μια πραγματική παγκόσμια πρεμιέρα εκείνη την εποχή. Οι σημερινές ηλεκτρονικές δυνατότητες είναι αυτές που καθιστούν δυνατό τον υψηλό βαθμό απόδοσης και τη λειτουργικότητα του σύγχρονου κιβωτίου διπλού συμπλέκτη και την ενεργή ενσωμάτωση στο συνολικό set-up του αυτοκινήτου.
• 10 λεπτά και 47,85 δευτερόλεπτα ήταν ο χρόνος με τον οποίο ο Röhrl θριάμβευσε με το Audi Sport quattro S1 στην ανάβαση του Pikes Peak, το 1987. Στο γρηγορότερο μέρος της περίπου 20 χιλιομέτρων χωμάτινης (τότε) διαδρομής, σε υψόμετρο 1435 μέτρα, με μέση κλίση 7% και 156 στροφές, η ταχύτητά του ήταν 196 χλμ./ώρα.
• 11 μοίρες ήταν η γωνία διεύθυνσης που επέλεξαν οι μηχανικοί για τους πίσω τροχούς σε ένα πειραματικό σχεδιασμό τετραδιεύθυνσης, σε ένα πρωτότυπο quattro το 1984. Σήμερα, κορυφαία μοντέλα όπως το RS 6 Avant εξοπλίζονται με δυναμική τετραδιεύθυνση. Σε χαμηλές ταχύτητες, οι πίσω τροχοί στρέφονται κατά μέγιστο 5 μοιρών στην αντίθετη κατεύθυνση από τους μπροστινούς, για να διευκολυνθούν οι ελιγμοί κατά τη στάθμευση, για παράδειγμα. Σε υψηλότερες ταχύτητες, στρέφονται έως και 2 μοίρες στην ίδια κατεύθυνση, προκειμένου να αυξηθεί η σταθερότητα στην αλλαγή λωρίδας, για παράδειγμα.
• 12 μηχανικοί βοήθησαν τον WalterTreser, project manager,στο έργο του στην ανάπτυξη του πρώτου Audi με μόνιμη τετρακίνηση quattro, από τον Φεβρουάριο του 1977.
• 23 αγώνες κέρδισαν με Audi quattro οι Michèle Mouton, Hannu Mikkola, Stig Blomqvist και Walter Röhrl στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι, από το 1981 έως το 1985. Ως αποτέλεσμα, η μάρκα εγκαθίδρυσε το quattro ως μοναδική τεχνική υπεροχή στα ράλι.
  
• 32 μοντέλα S, RS και R διαθέτει σήμερα η Audi στη γκάμα της. Όλα έχουν κινητήριο σύστημα τετρακίνησης quattro ως στάνταρ.
• 30 χιλιοστά του δευτερολέπτου είναι ο χρόνος που απαιτείται για την αλλαγή της ροπής στα Audi e-tron και e-tron Sportback, από τον πίσω άξονα στον μπροστινό. Ένας άνθρωπος χρειάζεται τρεις φορές περισσότερο για να ανοιγοκλείσει τα βλέφαρά του. Κανένας μηχανικός συμπλέκτης δεν εμπλέκεται με την ηλεκτρική τετρακίνηση. Αντ’ αυτού, η ηλεκτρική ενέργεια απλά διανέμεται, με ταχύτητα αστραπής.
• 40 χιλιοστά ευρύτερος είναι ο κάθε θόλος τροχών στο RS 6 Avant σε σύγκριση με το A6 Avant. Οι σχεδιαστές δίνουν επιπλέον έμφαση και στην έντονη οπτική εμφάνιση του quattro.
• 40:60 (εμπρός/πίσω) είναι η βασική κατανομή του μπλοκέ κεντρικού διαφορικού σε μοντέλα με κινητήρες τοποθετημένους κατά το διαμήκη άξονα. Όταν είναι απαραίτητο, το κεντρικό διαφορικό μπορεί να στείλει έως και 70 % της ροπής προς τα εμπρός ή έως και 85 % προς τα πίσω.
• 45,3% όλων των πελατών της Audi παγκοσμίως, επέλεξαν ένα quattro το 2019.
• Στην 75η Έκθεση Αυτοκινήτου της Γενεύης πρωτοπαρουσίασε η μάρκα το αρχικό quattro (κωδικός model 85), στις 3 Μαρτίου 1980.
• 80%ήταν η κλίση του άλματος του σκι στο Kaipola της Φινλανδίας, όπου η Audi μαγνητοσκόπησε ένα θρυλικό διαφημιστικό το 1986. Ο επαγγελματίας οδηγός ράλι Harald Demuth κατέκτησε την χιονισμένη ανάβαση 47 μέτρων οδηγώντας ένα Audi 100 CS quattro.
  
• Περισσότερο από το 80% των περίπου 20 μοντέλων που παρουσιάζει η Audi το 2020, θα κυκλοφορήσει με τουλάχιστον μία παραλλαγή quattro.
• 92,2 % όλων των αυτοκινήτων που παρέδωσε η γερμανική μάρκα σε πελάτες στον Καναδά το 2019, είχε τετρακίνηση. Η συγκεκριμένη χώρα της Βόρειας Αμερικής έχει το υψηλότερο ποσοστό τετρακίνητων αυτοκινήτων στον κόσμο.
• Από 150 ίππους στο Q2 35 TDI quattro Stronic έως και 620 ίππους στο R8 V10, η Audi παρέχει στους πελάτες της τα πλεονεκτήματα της μόνιμης τετρακίνησης σε ολόκληρη τη γκάμα μοντέλων.
• 200 ίπποι ήταν η ισχύς στο αρχικό quattro, πριν από 40 χρόνια, ένα νούμερο που τότε χαρακτήριζε πραγματικά ένα σπορ αυτοκίνητο. Εκείνη την εποχή, η Porsche 911 SC διέθετε μόλις 4 ίππους επιπλέον.
• 720 ίππους περίπου ήταν η ισχύς του 5κύλινδρου υπερτροφοδοτούμενου κινητήρα στο Audi 90 quattro, το οποίο συμμετείχε στη σειρά IMSA GTO το 1989, με τον 2.2 λίτρων κινητήρα να αποδίδει 329 ίππους ανά λίτρο. Οι οδηγοί, Hurley Haywood και Hans-Joachim Stuck, κέρδισαν σχεδόν ένα στους δύο αγώνες στη σειρά της Βόρειας Αμερικής, καθώς η μάρκα εκμεταλλεύτηκε πλήρως τους τεχνικούς κανονισμούς της σειράς IMSA: Ένα σωληνωτό πλαίσιο  υποστήριζε το πολύ φαρδύ πλαστικό αμάξωμα, ενώ τα ελαστικά είχαν πλάτος έως και 360 χιλιοστά.
• Μέχρι και 973Nm ροπής παράγονται από τους τρεις ηλεκτρικούς κινητήρες των e-tron S και e-tron S Sportback. Τα δύο αμιγώς ηλεκτρικά SUV έχουν συνδυασμένη ισχύ 507 ίππων.
  
• – 1976-1977, η χρονιά στην οποία οι μηχανικοί της Audi συνέλαβαν το concept του quattro. Εκείνη τη χρονιά, μια σειρά χειμερινών test drives στη Σκανδιναβία, στην οποία συμμετείχε και ένα Volkswagen Iltis, γέννησαν την ιδέα. Στους χιονισμένους δρόμους, το στρατιωτικό όχημα παντός εδάφους που είχε εξελιχθεί στην Audi παρουσίασε εντυπωσιακά τις δυνατότητες της τετρακίνησης.
• 1981, η χρονιά που η Audi μπήκε επίσημα στη σκηνή των ράλι για πρώτη φορά με το quattro. Τελειώνοντας περίπου 21 λεπτά μπροστά από τα υπόλοιπα αγωνιστικά αυτοκίνητα, ο Franz Wittmann κέρδισε το Ράλι Jänner στην Αυστρία, το οποίο προσμετρούσε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ράλι. Ο τοπικός ήρωας θριάμβευσε και στις 31 ειδικές δοκιμές. Πριν από αυτό, το Νοέμβριο του 1980, ένα quattro είχε χρησιμοποιηθεί στο Rally Algarve της Πορτογαλίας, ως ένα μη ομολογκαρισμένο αλλά χρονομετρημένο αυτοκίνητο, με τεράστια επιτυχία.
• Το 1984 ήταν η πιο επιτυχημένη χρονιά για την Audi και τους οδηγούς της με quattro, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι. Έκαναν το νταμπλ, κατακτώντας με τον τίτλο των κατασκευαστών αλλά και των οδηγών, με τον Stig Blomqvist.
• Το 1988, το Audi 200 συμμετείχε στη σειρά Trans Am στην Αμερική και κατέκτησε τους τίτλους κατασκευαστών και οδηγών στην πρώτη της προσπάθεια. Η αρχή του quattro απέδειξε την ανωτερότητά του και στην αγωνιστική πίστα.
• 1994, η χρονιά που η Audi λάνσαρε στην αγορά το RS 2 Avant, το πρώτο μοντέλο RS. Η κίνηση quattro ενσωμάτωνε ένα ηλεκτρομηχανικά ενεργοποιούμενο μπλοκέ διαφορικό στον πίσω άξονα.
• Το 1999, η Audi παρουσίασε το κινητήριο σύστημα quattro στην premium compact κατηγορία, λανσάροντάς το για πρώτη φορά στο A3 1,8 T με 150 ίππους.
• Το 2005, η μάρκα παρουσίασε ένα RS 4 με το πρώτο κεντρικό διαφορικό με ασύμμετρη, δυναμική κατανομή ροπής. Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα, σε πιο εξελιγμένη μορφή. Η ασύμμετρη, δυναμική κατανομή ροπής που προσφέρει, οδηγεί σε σπορ συμπεριφορά, με έμφαση στην πίσω κίνηση.
• 2007, η χρονιά που πρωτοκυκλοφόρησε το σπορ αυτοκίνητο υψηλών επιδόσεων R8. Η τετρακίνηση quattro ήταν ειδικά εξελιγμένη για αυτό: ένας άξονας καρντάν ξεκινούσε από το κιβώτιο ταχυτήτων στο πίσω μέρος και κατέληγε σε έναν ιξώδη σύνδεσμο στον μπροστινό άξονα. Στην τρέχουσα γενιά του, το R8 χρησιμοποιεί τη λύση του πολύδισκου συμπλέκτη.
• Το 2019, ο πρωταθλητής αγώνων ράλι και πίστας, Mattias Ekström, ανέβηκε οδηγώντας τη χιονισμένη πίστα σκι του «Streif», στο διάσημο Kitzbühel. Σε ένα Audi e-tron quattro με τρεις ηλεκτρικούς κινητήρες, οδήγησε σε ανωφέρεια με κλίση έως και 85 %.
• 2.100Nm είναι κατά προσέγγιση η ροπή που παράγεται στους πίσω τροχούς στα αμιγώς ηλεκτρικά e-tron S και e-tron S Sportback, όταν στρίβουν με ταχύτητα. Καθένας από τους δύο πίσω ηλεκτρικούς κινητήρες οδηγεί έναν τροχό. Συνήθως, ο τροχός στο εξωτερικό της καμπύλης λαμβάνει σημαντικά μεγαλύτερη ροπή από τον με λιγότερο φορτίο εσωτερικό τροχό, λόγω της μεγαλύτερης πρόσφυσης του. Αυτό αυξάνει σημαντικά τη δυναμική οδήγηση και την ταχύτητα που μπορεί να στρίψει το αυτοκίνητο.
  
• 11.452 μονάδες του αρχικού quattro κατασκευάστηκαν μεταξύ 1980 και 1991. Ο αρχικός προγραμματισμός ήταν για μόνο 400.
• 49.900 γερμανικά μάρκα (25.590 ευρώ) ήταν η βασική τιμή του αρχικού Audi quattro κατά την κυκλοφορία του στην αγορά, το 1980. Σημειωτέον ότι, η Porsche προσέφερε την 911 SC στην ίδια τιμή.
• 486.000 ευρώ ήταν η τιμή που πλήρωσε ένας συλλέκτης για το Audi Sport quattro, σε δημοπρασία στο Λονδίνο, το 2016. Κατασκευάστηκαν μόνο 214 μονάδες αυτού του super-quattro με 306 ίππους, που κατά την κυκλοφορία του το 1984, κόστιζε 195.000 γερμανικά μάρκα (100.000 ευρώ).
• 804.224 είναι ο αριθμός των μοντέλων quattro που παρήγαγε παγκοσμίως η εταιρία το 2019, εκ των οποίων 258.765 κατασκευάστηκαν στη Γερμανία.
• 11 εκατομμύρια αυτοκίνητα περίπου, έχουν κατασκευαστεί από την Audi με με τετρακίνηση quattro, από το 1980 μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.
  

Νίκος Τσάδαρης