Ένα χρόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ενώ οι μάχες μαίνονται με απρόβλεπτη εξέλιξη, στο τραπέζι έχει τεθεί και το ζήτημα του τεράστιου έργου της ανοικοδόμησης της χώρας. Ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ» που θα μπορούσε να αγγίξει ή και να ξεπεράσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.
«Κάποιοι από τους εταίρους μας στην Ευρώπη ισχυρίζονται ότι δεν είναι τόσο προφανές όσο για εμάς ότι πρέπει να ξεκινήσει άμεσα η ανοικοδόμηση της χώρας. Για εμάς είναι δεδομένο πως θα πρέπει να ξεκινήσει κατά τη διάρκεια αυτού του έτους», δήλωσε η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης, Γιούλια Σβιριντένκο στο Politico, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, ο πόλεμος έχει προκαλέσει ήδη ζημιές σε κτίρια και υποδομές που ξεπερνούν τα 140 δισεκατομμύρια δολάρια. Η ανοικοδόμηση της χώρας θα μπορούσε να κοστίσει πάνω από 1 τρισεκατομμύρια δολάρια, υποστήριξε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Η Ουκρανία θα χρειαστεί τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια δολάρια – και έως και 5 δισεκατομμύρια δολάρια – το μήνα το 2023», είχε εκτιμήσει πριν από λίγο καιρό η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα μιλώντας στους παγκόσμιους ηγέτες που συγκεντρώθηκαν στις 25 Οκτωβρίου για να συζητήσουν τις ανάγκες ανάκαμψης και χρηματοδότησης της Ουκρανίας.
«Θα είναι η μεγαλύτερη ανοικοδόμηση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», είπε η Γιούλια Σβιριντένκο, προσθέτοντας πως «θα πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα».
Η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης υπογράμμισε πως σε πρώτη φάση θα πρέπει να συναφθούν κάποιες ασφαλιστικές συμφωνίες για την κάλυψη των κινδύνων του πολέμου. Πρόκειται για ζήτημα «ζωτικής σημασίας» ανέφερε, υπογραμμίζοντας πως οι εταιρείες θα πρέπει να εξασφαλιστούν για το ενδεχόμενο νέων καταστροφών στα έργα τους και για αυτό χρειάζεται υποστήριξη από τις κυβερνήσεις.
Η Ουκρανία βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες συνομιλίες με τις ΗΠΑ, αλλά και σε συζητήσεις με τη Βρετανία και την ΕΕ, σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής κατάλληλων αξιολογήσεων κινδύνου και παροχής ασφάλισης εν καιρώ πολέμου.
Το Κίεβο βρίσκεται επίσης σε συζητήσεις με τον Οργανισμό Εγγύησης Επενδύσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας (MIGA) αλλά και με τον Οργανισμό Διεθνούς Χρηματοδότησης και Ανάπτυξης των ΗΠΑ (DFC), που σύμφωνα με το Politico συμφώνησαν να παρέχουν ασφαλιστικά εργαλεία σε εταιρεία για να καλύψουν έως και το 90% των περιουσιακών τους στοιχείων. Επαφές έχουν γίνει και με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Βρετανίας, που εξετάζουν την ασφάλιση έργων κατά περίπτωση, αλλά και με τη γαλλική δημόσια τράπεζα Bpifrance.
Ακόμη κι αν η ανοικοδόμηση θα πρέπει να περιμένει την πολιτική σταθερότητα, η Ουκρανία θέλει τα έργα να βρίσκονται ήδη στα «σκαριά» ώστε να ξεκινήσουν άμεσα, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας Ταράς Κάτσκα, που επίσης είχε συναντήσεις στις Βρυξέλλες. «Με αυτό το είδος της ασφάλισης, η έναρξη της ανοικοδόμησης δεν εξαρτάται από τον πόλεμο και την ειρήνη», πρόσθεσε.
Ένα χρόνο πριν από τον πόλεμο, το 2021, η οικονομική παραγωγή της Ουκρανίας άγγιξε τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια, μέγεθος ρεκόρ από την ανεξαρτησία της χώρας από τη Σοβιετική Ένωση το 1991. Ωστόσο το 2022, η οικονομία εξαιτίας του πολέμου συρρικνώθηκε πάνω από 30%. Εκατομμύρια άνθρωποι έφυγαν στο εξωτερικό ή εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της χώρας, ενώ οι ρωσικοί βομβαρδισμοί κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό την παραγωγή.
Σύμφωνα με τη Σβιριντένκο, το οικονομικό σχέδιο της Ουκρανίας θα επικεντρωθεί στην αγροτική ανάπτυξη και την μεταποίηση. «Θα αποδείξουμε ότι είμαστε παγκοσμίως βασικός εξαγωγέας τροφίμων», σημείωσε. Υπενθυμίζεται πως σε καιρό ειρήνης, οι εξαγωγές τροφίμων της Ουκρανίας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων γινόταν μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας, ικανοποιούσαν τις ανάγκες σχεδόν 400 εκατομμυρίων ανθρώπων, προμηθεύοντας το 10% των σιτηρών και το 50% του ηλιέλαιου στις παγκόσμιες αγορές. Οι εξαγωγές μηδενίστηκαν τον Μάρτιο του 2022, μετά τη ρωσική εισβολή. Με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ οι εξαγωγές ξεκίνησαν και πάλι, με σαφώς μικρότερη δυναμική, τον Ιούλιο του 2022.
Η Σβιριντένκο συνέδεσε τη βοήθεια από την ΕΕ με την ενσωμάτωση της χώρας στο ευρωπαϊκό μπλοκ, ένα ενδεχόμενο ωστόσο το οποίο βρίσκεται στον «αέρα». Η ΕΕ παραχώρησε καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία τον περασμένο Ιούνιο, ωστόσο, όπως υπογραμμίζει το Politico, «στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ αρνήθηκαν να ορίσουν κάποιο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των συνομιλιών, έχοντας μεταξύ άλλων επίγνωση ότι η τεράστια αγροτική οικονομία της χώρας θα επεκτείνει τον προϋπολογισμό της για τις αγροτικές επιδοτήσεις σε οριακό σημείο».
