Εκνευρισμένος και με «άδεια χέρια» έφυγε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου από τη συνάντηση με τον Άντονι Μπλίνκεν. Η Άγκυρα δεν εξασφάλισε καμία ξεκάθαρη δήλωση εκ μέρους της Ουάσιγκτον για τα πολυπόθητα F-16, καθώς και για μια σειρά άλλων θεμάτων. Την απόσταση που συνεχίζει να χωρίζει τις δύο πλευρές επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του μετά την συνάντηση.

Λίγες ώρες αφού ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έθεσε, επί αμερικανικού εδάφους, ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης του Αιγαίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεθνοποιεί απ’ το φόρουμ του Νταβός τον τουρκικό επεκτατισμό, χαράσσοντας τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Για όλα αυτά ο επικεφαλής διπλωματικός συντάκτης των New York Times στην Ευρώπη, Στίβεν Ερλάνγκερ μίλησε αποκλειστικά στην ΕΡΤ και στον Απόστολο Μαγγηριάδη εκφράζοντας την άποψη πως οι ΗΠΑ περιμένουν να δουν τι θα συμβεί στις τουρκικές εκλογές ώστε να αποφασίσουν τι θα κάνουν στο θέμα των F-16.

Μιλώντας στην εκπομπή «Επίλογος» ο κ. Ερλάνγκερ υποστήριξε πως η Ουάσιγκτον είναι πολύ ενοχλημένη με τον Ερντογάν για τις αντιρρήσεις που έχει εγείρει στο θέμα της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, θεωρεί πάντως πως όλα θα ξεκαθαρίσουν μέχρι το καλοκαίρι.

Η συνέντευξή του:

Πώς θα περιέγραφες την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία τους τελευταίους μήνες, ειδικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία;

Στίβεν Ερλάνγκερ: Θα έλεγα ότι είναι αμφίσημη. Είναι δυσαρεστημένη. Είναι ρεαλιστική. Όλα αυτά τα πράγματα. Όλοι γνωρίζουν ότι ο κ. Ερντογάν είναι ένας πολύ δύσκολος χαρακτήρας. Αλλάζει γνώμη, μιλάει, διατυπώνει απαιτήσεις που άλλοτε είναι πραγματικές και άλλοτε όχι. Αλλά την ίδια στιγμή, αναγνωρίζεται ότι έχει παίξει έξυπνα την επιρροή της Τουρκίας και ότι έχει παίξει αυτόν τον εξισορροπητικό ρόλο, αυτόν τον ενδιάμεσο ρόλο μεταξύ της Μόσχας και του ΝΑΤΟ, τον οποίο κάποιος πρέπει να κάνει. Και έτσι έχει ουσιαστικά καθιερωθεί ως ένας σημαντικός δίαυλος, ιδιαίτερα για το μέλλον, εάν υπάρξει ένα μελλοντικό πακέτο συνομιλιών, επειδή μπορεί να μιλήσει με τους Ουκρανούς και να μιλήσει με τους Ρώσους και δεν υπάρχουν πολλοί άλλοι άνθρωποι που μπορούν να το κάνουν αυτό. Έτσι, όλοι ενοχλούνται μαζί του. Η Ουάσινγκτον είναι πολύ ενοχλημένη μαζί του για τις αντιρρήσεις του προς τη Σουηδία και τη Φινλανδία, οι οποίες φαίνεται να αλλάζουν κάθε λεπτό. Και προφανώς (οι Αμερικανοί) καθυστερούν τις πωλήσεις και τις αναβαθμίσεις των F-16. Αλλά τώρα νομίζω ότι όλοι πιστεύουν ότι πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί στις τουρκικές εκλογές, οι οποίες έρχονται αρκετά σύντομα, ίσως ήδη τον Μάιο.

Πριν μπούμε στο θέμα των εκλογών, είναι η είσοδος της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ τόσο μεγάλης σημασίας για τις ΗΠΑ, που στο τέλος θα μπορούσαν να την ανταλλάξουν με την αναβάθμιση των F-16;

Στίβεν Ερλάνγκερ: Πιστεύω ότι εδώ και μήνες διεξάγεται μια αθόρυβη διαπραγμάτευση, για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι ξεκάθαρη όμως, εν μέρει επειδή το Κογκρέσο ελέγχει αυτές τις πωλήσεις όπλων. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία, ξέρετε, ότι υπάρχουν ανταλλάγματα. Υπάρχουν συζητήσεις για τη Συρία, πολλές συζητήσεις με το πολύ επαγγελματικό τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Και οι άνθρωποι γύρω από τον κ. Ερντογάν είναι επίσης πολύ επαγγελματίες και έχουν συνηθίσει να συναλλάσσονται με την Ουάσινγκτον. Το πρόβλημα είναι ότι το Κογκρέσο έχει χάσει μεγάλο μέρος της συμπάθειάς του για την Τουρκία. Και έτσι είναι δύσκολο να δοθεί μια υπόσχεση. Αλλά πιστεύω ότι πρόκειται για μια διαπραγμάτευση που σε κάποιο βαθμό θα εξαρτηθεί από το τι θα κάνει η Τουρκία. Προς το παρόν, φαίνεται ότι παρά τις προσπάθειες όλων μας, η τουρκική ψηφοφορία στο κοινοβούλιο για τη Σουηδία και τη Φινλανδία θα γίνει μετά από τις τουρκικές εκλογές, ιδανικά πριν από την επόμενη μεγάλη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, που νομίζω ότι θα γίνει τον Ιούλιο.

Αισθάνεσαι λοιπόν ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι περιμένουν να δουν αν ο Ερντογάν θα επανεκλεγεί τον Μάιο για να διατηρήσουν με κάποιο τρόπο το διπλωματικό τους κεφάλαιο, δηλαδή θα περιμένουν να δουν με ποιον θα έχουν να κάνουν.

Στίβεν Ερλάνγκερ: Θα ήθελαν να το τελειώσουν το θέμα τώρα και σίγουρα θα έχουν να κάνουν με τον Ερντογάν. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Και παρά τις δημοσκοπήσεις, νομίζω ότι θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο να στοιχηματίσουμε εναντίον του Ερντογάν. Ξέρετε ότι έχει κερδίσει πολλές εκλογές. Μπορεί να χάσει την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο, κάτι που έχει ενδιαφέρον. Αλλά το γεγονός ότι είναι διατεθειμένος να βάλει τους κύριους πολιτικούς του αντιπάλους σε όλων των ειδών τα νομικά προβλήματα για παλιές δηλώσεις, είναι απλά ένα σημάδι ότι σίγουρα δεν έχει βάλει στόχο να χάσει αυτές τις εκλογές.

Τώρα, στην Ελλάδα, γνωρίζουμε τον σημαντικό ρόλο του γερουσιαστή Μενέντεζ που θα μπορούσε να βάλει βέτο στη συμφωνία. Και οι Τούρκοι αξιωματούχοι τον έχουν βάλει στο στόχαστρο τον τελευταίο καιρό. Αλλά βλέπουμε επίσης μια διακομματική προσέγγιση για να σταματήσει η πώληση των αεροσκαφών στην Τουρκία. Θέλω να πω, αυτό δεν είναι πραγματικά η έκφραση ενός μόνο ανθρώπου;

Στίβεν Ερλάνγκερ: Όχι, συμφωνώ μαζί σας. Νομίζω ότι το Κογκρέσο δεν είναι ευχαριστημένο με τον κ. Ερντογάν. Και καταλαβαίνουν την ανάγκη να μην κάνουν παραχωρήσεις μέχρι να γίνει κάτι. Ταυτόχρονα πρέπει να πούμε ότι για το ΝΑΤΟ, για όλους τους συμμάχους του, η Τουρκία παραμένει ένα πολύ κρίσιμο κομμάτι της δυτικής άμυνας, στη Μαύρη Θάλασσα. Θέλω να πω, είναι λίγο σαν τον τρόπο που οι άνθρωποι μιλούν για τη Ρωσία. Είναι εκεί. Πάντα θα είναι εκεί και πρέπει να την αντιμετωπίσεις. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπίσεις τον κ. Ερντογάν. Έτσι, ναι, υπάρχει μεγάλη διακομματική δυσαρέσκεια στο Κογκρέσο, αλλά περιμένουν επίσης ένα πραγματικό μήνυμα από τον Λευκό Οίκο για το τι πρέπει να συμβεί. Και νομίζω ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τη Σουηδία, τη Φινλανδία, και φυσικά, αυτό τώρα φαίνεται ότι θα εξαρτηθεί από τις τουρκικές εκλογές.

Τέλος, υπάρχει ένα ευρέως διαδεδομένο επιχείρημα που λέει ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία, αλλά την ίδια στιγμή, θέλουν να δώσουν, στην Ελλάδα για παράδειγμα, κάποια δύναμη στον εναέριο χώρο που θα σταματήσει την Τουρκία από το να επεκτείνει το ρόλο και τις δραστηριότητές της στην περιοχή. Συμφωνείτε σε αυτό;

Στίβεν Ερλάνγκερ: Δεν το έχει βγάλει το ρεπορτάζ αυτό, αλλά ακούγεται πιθανό. Νομίζω ότι η Ελλάδα έχει κάνει πολλούς φίλους στην Ουάσιγκτον. Η Ελλάδα έχει βελτιώσει τις δικές της αμυντικές δαπάνες. Και, ξέρετε, εκμεταλλεύεται σωστά την κούραση όλων με τις απαιτήσεις του Ερντογάν. Νομίζω ότι υπάρχει μια μικρή συμπάθεια, για να είμαι ειλικρινής, στο Κογκρέσο για τη δυσαρέσκεια της Τουρκίας σχετικά με τα δικαιώματα στις θαλάσσιες έρευνες. Η Ελλάδα διεκδικεί τεράστιες θαλάσσιες εκτάσεις στα ανοικτά των τουρκικών ακτών μόνο και μόνο λόγω μερικών μικρών νησιών. Αλλά το Δίκαιο της Θάλασσας είναι αυτό που είναι. Υπάρχει κάποια συμπάθεια για την Τουρκία εκεί. Αλλά την ίδια στιγμή, οι άνθρωποι παροτρύνουν την Ελλάδα να είναι επίσης λογική, γιατί το τελευταίο πράγμα που θέλει κανείς είναι άλλη μια ελληνοτουρκική σύγκρουση, μέσα στο ΝΑΤΟ. Ενόψει των εκλογών ο κόσμος ανησυχεί γι’ αυτό. Επειδή ο Ερντογάν έχει πει, αν θυμάμαι καλά τη φράση, “θα έρθουμε μια νύχτα”. Και ο κόσμος θέλει να μην έρθει αυτή η νύχτα.