H επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία σήμερα τα ξημερώματα έχει παγώσει όλο τον πλανήτη μιας και πια ο πόλεμος πήρε σάρκα και οστά και είναι εν πλήρη εξελίξει. Η πρώτη ερώτηση που ακούγεται σήμερα είναι αν τελικά η Δύση περίμενε αυτή την επέμβαση ή αν ήταν όπως λέγεται ένα «σοκ», μιας και μέχρι χθες οι φωνές που έκαναν λόγο για διπλωματική λύση ήταν δυνατές.
«Θα έπρεπε να έχουμε εκτιμήσει αυτή την επέμβαση αφού έχουν προηγηθεί στο παρελθόν οι κινήσεις και παρεμβάσεις της Ρωσίας σε Αμπχαζία, Γεωργία, Μολδαβία, Κριμαία» σημειώνει στο Newsbeast ο Μάνος Παπάζογλου, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Συστημάτων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και συμπληρώνει: «Φαινόταν από καιρό ότι η Ρωσία προσπαθεί να δημιουργήσει μια σφαίρα και ένα δείκτη ασφαλείας γύρω της. Όσον αφορά στην πρόβλεψη των γεγονότων, οι Αμερικανοί ήταν πιο καλοί σε αυτό το κομμάτι. Για παράδειγμα, εδώ και χρόνια τόνιζαν πολύ το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας λέγοντας διαρκώς πως η Ευρώπη είναι πολύ εξαρτημένη από την Ρωσία. Η Γερμανία είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του πόσο πίστεψε ως χώρα ότι πως θα έχουμε αέριο από την Ρωσία και όλα θα πηγαίνουν μια χαρά. Δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους ότι η Ρωσία είναι ένα παίκτης απρόβλεπτος.
»Γιατί λοιπόν δεν μπορούσαμε να το δούμε αυτό που συμβαίνει τώρα; Γιατί η Ρωσία είναι ένα πολύ κλειστό κέντρο λήψης αποφάσεων. Δεν έχει τις θεσμικές διαστάσεις που έχει η εξωτερική πολιτική ασφαλείας στην Αμερική για παράδειγμα, στην Ευρώπη κ.τ.λ. Δεν μπορεί να ψηλαφηθεί η Ρωσία στο κομμάτι της εξωτερικής της πολιτικής και έτσι δεν μπορούμε να κατανοούμε πλήρως και τον τρόπο που θα λειτουργεί στο τέλος».
Πως αναμένεται να κινηθεί η Ρωσία εφεξής
Κατά τον κο Παπάζογλου, την έκταση και την διάρκεια αυτού του επίσημα πια πολέμου επίσης δεν είναι εύκολο να την προβλέψουμε, ούτε και τον ακριβή στόχο της Ρωσίας. Όπως μας λέει ο ίδιος: «Σε ένα τοπίο σαν αυτό της Ουκρανίας με πολλές πεδιάδες η διείσδυση του ρωσικού στρατού δεν θα είναι δύσκολη. Ακόμα όμως δεν γνωρίζουμε πλήρως τον στόχο της Ρωσίας. Αν ο στόχος είναι να κυριαρχήσουν τα ρωσικά στρατεύματα στις ανατολικές επαρχίες, αυτό θα είναι πιο εύκολο. Αν για κάποιο λόγο ο Πούτιν θέλει να στήσει ένα κλοιό γύρω από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, το Κίεβο, αυτό είναι κάτι διαφορετικό. Αλλά αυτό δεν το γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο Πούτιν θέλει να δημιουργήσει ένα καθεστώς που θα είναι ελεγχόμενο από την Ρωσία, πιθανόν είναι να θελήσει να πάρει και το εχέγγυο ότι η Ουκρανία θα εγκαταλείψει τις σκέψεις της για το ΝΑΤΟ. Ο στόχος του είναι η χώρα να περάσει σε μια κατάσταση παρόμοια με αυτή που συνέβαινε την περίοδο της ρωσικής κυριαρχίας στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Να μην ξεχνάμε πως αυτό το έχει ήδη κάνει με την Λευκορωσία όπου δημιούργησε εκεί ένα φιλορωσικό καθεστώς.
Με δύο λόγια: είναι άγνωστο πως θα κινηθούν οι Ρώσοι. Την ίδια στιγμή, εγείρονται ζητήματα και για άλλες κοντινές χώρες όπως η Μολδαβία ή η Φιλανδία, η οποία είναι επίσης εξαιρετικά ανήσυχη. Αυτό δε σημαίνει ότι ο Πούτιν θα προσπαθήσει να εισέλθει σε αυτές τις χώρες , καθιστά όμως σαφές ο Ρώσος πρόεδρος ότι πάει να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας γύρω από τη χώρα του».
Η δεινή πια θέση της Ουκρανίας
Το βέβαιο είναι σύμφωνα με τον κο Παπάζογλου πως αυτό που θα συμβεί στην Ουκρανία θα είναι πολύ άσχημο για την χώρα και θα την πάει δεκαετίες πίσω. Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος: «Πέρα από τις καταστροφές που θα συμβούν, η Ουκρανία θα μπει και σε μια μεγάλη περιδίνηση πολιτική με μεγάλη πιθανότητα το καθεστώς εκεί να αποσταθεροποιηθεί εντελώς. Μιλάμε ούτως ή άλλως για ένα καθεστώς που δεν χαρακτηρίζεται ως δημοκρατικό. Η χώρα είχε μείνει σε σχέση με άλλες πρώην σοβιετικές χώρες και αυτό που συμβαίνει θα την πάει ακόμα πιο πίσω».
Ο καθηγητής σημειώνει ακόμα πως από επιχειρησιακής απόψεως η Ουκρανία θα μείνει μόνη σε αυτή την πόλεμο. Όπως υπογραμμίζει ο κος Παπάζογλου:
«Δεν ενδείκνυται η στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Οι δυτικοί δεν μπορούν να μπουν σε αυτό το πεδίο και αν το έκαναν θα μιλάγαμε πια για μια σοβαρή κλιμάκωση, διαστάσεων πολύ μεγαλύτερων από αυτές τις δύο χώρες, μια κλιμάκωση που θα ήταν εν τέλει ανεξέλεγκτη. Και φυσικά, δεν υπάρχουν και δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ στην προκειμένη περίπτωση. Δυστυχώς, η γεωγραφική θέση της Ουκρανίας είναι από μόνη της ένα μειονέκτημα δεδομένου ότι η Ρωσία, με την οποία συνορεύει δεν θα εγκατέλειπε ποτέ την προσπάθεια να την έχει υπό τον έλεγχο της. Η δήλωση όμως του Ρώσου προέδρου πως πρόκειται για χώρα ‘τεχνητό κράτος’ είναι μια καθαρή χειραγώγηση της ιστορίας».
Το μέλλον των σχέσεων Ρωσίας- Δύσης
Όσον αφορά στις σχέσεις Ρωσίας και Δύσης σύμφωνα με τον κο Παπάζογλου αυτές μεσοπρόθεσμα θα επιβαρυνθούν πάρα πολύ και ιδίως οι σχέσεις Ρωσίας και Ευρώπης οι οποίες είχαν φτάσει σε μια σχετικά καλή κατάσταση τα τελευταία χρόνια, αν και όπως υπογραμμίζει ο καθηγητής, ισορροπούσαν σε τεντωμένο σχοινί.
«Υπάρχουν αμοιβαία συμφέροντα» τονίζει ο κος Παπάζογλου και συνεχίζει: «Η Ευρώπη θέλει το αέριο, η Ρωσία εισάγει άλλα αγαθά από εμάς. Αυτό που θα συμβεί λοιπόν θα βάλει μια ξεκάθαρη κόκκινη γραμμή μεταξύ της φιλελεύθερης δημοκρατίας όπως εκφράζεται στην Ευρώπη και καθεστώτων όπως είναι η Ρωσία και η Τουρκία, οι οποίες θέλουν να επιβληθούν δια της στρατιωτικής ισχύος καταπατώντας κάθε έννοια διεθνούς δικαίου. Αυτό που συμβαίνει θα επιβαρύνει και το κόστος ενέργειας και την ενεργειακή μας ασφάλεια αλλά και συνολικά το σύνολο των οικονομικών σχέσεων ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία. Ας μην ξεχνάμε πως πάρα πολλοί Ρώσοι ολιγάρχες έχουν επενδύσει σε διάφορα σημεία της Ευρώπης.
Υπάρχει λοιπόν μια τεράστια ασυμμετρία μεταξύ της στρατιωτικής ισχύος της Ρωσίας η οποία είναι φυσικά μια τεράστια δύναμη, σε αντίθεση όμως με την οικονομική ισχύ της η οποία δεν είναι ισχυρή. Η Ρωσία έχει χαμηλότερο ΑΕΠ για παράδειγμα από την Ισπανία και την Ιταλία. Αυτή η ασυμμετρία δημιουργεί αυτή τη στιγμή μια αρνητική παρακαταθήκη για τον Πούτιν, υπονομεύοντας μακροπρόθεσμα την οικονομική προοπτική της Ρωσίας. Η Ρωσία θα δεχτεί πολύ μεγαλύτερα πλήγματα από τις κυρώσεις που ανακοινώνονται για την ώρα και η δυσπιστία απέναντι στα ρωσικά συμφέροντα, ιδιωτικά αλλά και λοιπές εμπορικές δοσοληψίες και σχέσεις, θα είναι άμεση».
