Ολοένα και πιο ρευστό γίνεται κάθε μέρα που περνάει το τοπίο στην κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να ανακοινώνει χθες εμμέσως πλην σαφώς ότι ο πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει. Θα έρθει όμως τελικά η ρωσική στρατιωτική κλιμάκωση στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας, εκεί όπου είναι ανεπτυγμένοι περίπου 150.000 Ρώσοι στρατιώτες με ισχυρό εξοπλισμό;
Την ίδια στιγμή, αινιγματική και διφορούμενη θεωρήθηκε η πρώτη δήλωση του Πούτιν μετά τις κυρώσεις που επέβαλαν στη Ρωσία τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι ΗΠΑ, με τον Ρώσο πρόεδρο να δηλώνει διατεθειμένος να βρει «διπλωματικές λύσεις» με τους Δυτικούς αλλά παράλληλα να ξεκαθαρίζει ότι τα συμφέροντα και η ασφάλεια της χώρας του είναι «αδιαπραγμάτευτα».
Σχολιάζοντας αυτές τις δηλώσεις στο Newsbeast, ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος σημειώνει τα εξής: «Η δήλωση του Πούτιν δεν υποδηλώνει αλλαγή στάσης, απλώς έχουμε ξανά ένα παράθυρο στην διπλωματία. Ο Ρώσος πρόεδρος είχε κάνει δύο βήματα μπροστά, εξασφάλισε μια καλύτερη διαπραγματευτική θέση σε σχέση με το πως ήταν πριν από τρεις ημέρες πριν και τώρα λέει στην ουσία: “Ελάτε να συζητήσουμε”. Θέλει να συζητήσει αφού όμως έχει προχωρήσει στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ».
«Ο Πούτιν δεν θέλει να αναμετρηθεί στρατιωτικά με τη Δύση»
Σύμφωνα με την εκτίμηση του κου Δεσποτόπουλου, ο Πούτιν δεν θέλει για την ώρα να αναμετρηθεί στρατιωτικά με τη Δύση. Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Θέλει να θέσει τους δικούς του διαπραγματευτικούς όρους στο παιχνίδι και για αυτό ανά φάσεις ενεργοποιεί την επιθετική διπλωματία. Προσωπικά, εξακολουθώ να έχω ως πιο βασικό σενάριο την ειρηνική διευθέτηση.
Αν πάντως πατηθεί το on στον πόλεμο τότε αυτό είναι θέμα ημερών και όχι ωρών. Και αν τελικά έχουμε κάποιου είδους στρατιωτική επέμβαση αυτή θα είναι αποκλειστικά και μόνο στις περιοχές που ελέγχονται ούτως ή άλλως από τους ροσόφωνους.
»Άρα, οποιαδήποτε παρέμβαση στρατιωτικά και επιχειρησιακά μιλώντας, δεν θα σημάνει μια τεράστια αλλαγή του status quo της περιοχής. Φυσικά, δεν μπορούμε να βάλουμε το χέρι μας στη φωτιά γιατί οι απειλές του Πούτιν έχουν εξ’ ορισμού δημιουργήσει ένα κλίμα. Ο ίδιος έχει ήδη νομιμοποιήσει τον εαυτό του να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές. Επαναλαμβάνω όμως ότι δεν νομίζω πως θα περάσει στην ουσιαστική σύρραξη».
Ψυχροπολεμικό κλίμα που θυμίζει Κούβα του 1963
Κάνοντας έναν παραλληλισμό με την «ψυχροπολεμική» διπλωματία που έχει διαμορφωθεί τώρα και με την κρίση των πυραύλων στην Κούβα το 1963, ο κος Δεσποτόπουλος υπογραμμίζει πως οι δύο κρίσεις μοιάζει να έχουν κοινά στοιχεία. Όπως εξηγεί ο ίδιος: «τότε φτάσαμε τελικά στην διπλωματική διευθέτηση. Όπως και τότε, υπάρχουν πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται και πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται. Αυτό που μάθαμε χρόνια μετά είναι ότι οι Αμερικανοί συμφώνησαν τότε και από έξι μήνες απέσυραν τους δικούς τους πυραύλους από την Τουρκία. Στο μέλλον λοιπόν δεν αποκλείεται να μάθουμε και άλλα τέτοια γεγονότα για αυτά που βλέπουμε τώρα σε Ρωσία -Ουκρανία».
Οι μη ουσιαστικές κυρώσεις της Δύσης και η απόπειρα της Ρωσίας να κάνει την Ουκρανία να αναθεωρήσει
Κατά τον κο Δεσποτόπουλο, παρ’ ο, τι λεκτικά η Δύση υποδύεται την σκληρή, οι κυρώσεις που υιοθέτησε δεν είναι πραγματικά σκληρές ούτε πλήττουν στην ουσία την ρωσική οικονομία. «Οι Ευρωπαίοι δεν είναι πρόθυμοι για σκληρά μέτρα, προτιμούν σαφέστατα το παράθυρο στην διπλωματία και στην εκτόνωση της κρίσης» λέει ο ίδιος και εξηγεί: «Το να μην λειτουργήσει ο αγωγός Nord Stream 2 δεν σημαίνει κάτι. Το ρωσικό φυσικό αέριο συνεχίζει αυτή τη στιγμή και τροφοδοτεί την Γερμανία από άλλους αγωγούς, ένας εκ των οποίων περνάει από την Ουκρανία. Υπάρχουν κάποιες κυρώσεις σε πρόσωπα, εταιρείες και βουλευτές αλλά δεν είναι κυρώσεις που πονούν, είναι light. Θυμίζουν λίγο τις κυρώσεις που πήρε η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Τουρκία στο θέμα της παραβίαση της Κυπριακής ΑΟΖ το 2019-2020».
Όσο για τη βασική επιδίωξη της Ρωσίας, αυτή σύμφωνα με τον κο Δεσποτόπουλο είναι να κάνει την Ουκρανία να αναρωτηθεί: ‘γιατί τελικά να μπω στο ΝΑΤΟ, αφού προστασία δεν έχω και κανείς δεν προσέτρεξε δίπλα μου όταν είχα την απόσχιση του Ντονμπάς, αλλά και της Κριμαίας;’
Αυτό είναι πολύ πιθανό να το καταφέρει ο Ρώσος πρόεδρος. Να βρεθεί δηλαδή η Ουκρανία μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα και να επιστρέψει σε μια φιλορωσική κατάσταση όπως συνέβαινε πριν από το 2014».
Όπως βέβαια σημειώνει ο κος Δεσποτόπουλος: «Αυτό δεν αναμένεται να συμβεί άμεσα γιατί για τώρα τα αισθήματα των Ουκρανών είναι πολύ σκληρά απέναντι στους Ρώσους. Θα έρθει όμως η ώρα που θα κάνουν μια πολύ σοβαρή κουβέντα για το μέλλον της χώρας τους. Θα αναρωτηθούν σε ποιο μέτωπο θέλουν να ενταχθούν, αν θέλουν δηλαδή να μείνουν ουδέτεροι, αν θα μπουν στο ρωσικό άρμα ή αν θα επιμείνουν στην είσοδο τους στο ΝΑΤΟ. Νομίζω ότι οι τελευταίες κινήσεις του Πούτιν έχουν οδηγήσει την Ουκρανία στο να μην επιμένει πια να μπει στο ΝΑΤΟ, τουλάχιστον όχι στο πολύ ορατό μέλλον».
Η επιθυμία της Ρωσίας να επιστρέψει σε εποχές μεγαλείου
Όσο για τη δήλωση του Πούτιν πως η Ουκρανία είναι στην ουσία ένα «τεχνητό κράτος» όπως την αποκάλεσε, αδιαχώριστη από την Ρωσία, ο κος Δεσποτόπουλος υπογραμμίζει το εξής: «Η Ρωσία θέλει να ξαναγράψει την ιστορία. Από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και της Σοβιετικής Ένωσης είχαμε για αρκετά χρόνια μια Ρωσία “ξεδοντιασμένη”. Έτσι φτάσαμε από το 1997 μέχρι και σήμερα, όπου 14 κράτη του πρώην Ανατολικού μπλοκ έχουν περάσει στο ΝΑΤΟ και τα περισσότερα από αυτά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
»Η Ρωσία όμως εντωμεταξύ έγινε ξανά ισχυρή, έχει πια ένα ΑΕΠ που ξεπερνάει το ένα τρις, έχει ανορθώσει την οικονομία της, έχει έναν σκληρό-ισχυρό ηγέτη και έτσι προσπαθεί να κατακτήσει ο, τι έχασε μετά το ’89. Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι αδύνατον. Δεν μπορεί κανείς να πιστέψει για παράδειγμα σήμερα ότι η Πολωνία θα φύγει από το δυτικό μπλοκ και θα γυρίσει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Οι χώρες όμως που έχουν μείνει εκτός ΝΑΤΟ- Ουκρανία, Λευκορωσία, Γεωργία είναι χώρες στις οποίες η Ρωσία θα κάνει ο, τι μπορεί για να μην επεκταθεί εκεί το ΝΑΤΟ και να τις κρατήσει, αν όχι υπό την επιρροή της, τότε σίγουρα κάτω από ένα καθεστώς φόβου».
«Ο Ουκρανός πρόεδρος υπερεκτίμησε τη βοήθεια που θα είχε από τη Δύση»
Όσον αφορά τέλος στο τι θα κάνει με αυτά τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί η Ουκρανία, σύμφωνα με τον κο Δεσποτόπουλο η τελευταία είναι: «ο μεγάλος χαμένος αυτής της υπόθεσης. Ο Ουκρανός πρόεδρος υπερεκτίμησε τη βοήθεια που θα είχε από τη Δύση. Στρατιωτικά άλλωστε η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει την Ρωσία. Η δύναμη της βέβαια δεν είναι αμελητέα. Έχει τον ίδιο αριθμό αεροπλάνων που έχουμε και εμείς, τα οποία βέβαια είναι 20 και 30 ετών. Ο Ρωσικός στρατός είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο.
»Η Ουκρανία θεωρούσε ότι η πορεία της προς το ΝΑΤΟ θα της εξασφάλιζε την αυτονομία της αλλά τελικά αποδείχθηκε ότι αυτή η πορεία κινδυνεύει να την διαμελίσει. Πού κατέληξε η Ουκρανία σήμερα λοιπόν; Οι κηρυγμένες ως ανεξάρτητες περιοχές να είναι ένα στάδιο προ της προσάρτησης τους στην Ρωσία, η Ουκρανία να είναι εκτός ΝΑΤΟ και παράλληλα να αντιμετωπίζει η χώρα και απειλή πολέμου. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας και ειδικά όταν κάτσει λίγο η σκόνη θα αντιμετωπίσει σφοδρό κύμα αμφισβήτησής στο εσωτερικό της χώρας του».
