Σε ατμόσφαιρα ιδιαίτερης συγκινησιακής φόρτισης και παρουσία του υφυπουργού Επικρατείας της Ελλάδος, Τέρενς Κουΐκ, έγινε στο υπερπλήρες από κόσμο αμφιθέατρο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, στην Λευκωσία, η παρουσίαση του μυθιστορήματος της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου «ΩΣ ΑΛΗΘΩΣ – Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΑΣ ΜΑΝΤΟΛΕΣ» (εκδόσεις «ΝΕΦΕΛΗ»), το οποίο καταγράφει τη ζωή της γυναίκας, που αποτελεί εμβληματική φυσιογνωμία στον αγώνα για εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και κατά της τουρκικής κατοχής της Κύπρου.
«Η Ελλάδα είναι εδώ, Χαρίτα» διαβεβαίωσε ο κ. Κουΐκ, απευθυνόμενος στην πολύπαθη και ηρωική γυναίκα, και σημείωσε ότι το βιβλίο είναι το πάντρεμα ιστορικών γεγονότων και προσωπικού αγώνα: «Δεν τιμά και δεν δικαιώνει μόνο την εμβληματική φιγούρα της Χαρίτας Μάντολες, αλλά ταυτόχρονα δια μέσου των ιστορικών γεγονότων δίνει ένα μάθημα ιστορίας στις νεότερες γενιές. Μέσα από το μυθιστόρημα-οδοιπορικό αποτυπώνεται ο βίαιος ξεριζωμός, η εισβολή, οι εκτελέσεις αμάχων, οι αγνοούμενοι, η προσφυγιά».
Ταυτόχρονα, επισήμανε ο κ. Κουΐκ, ξεπροβάλλει και η δύναμη ζωής, η ελπίδα για ανεύρεση των αγνοουμένων, για επιστροφή στις πατρογονικές εστίες για δικαίωση.
Ο Έλληνας υφυπουργός δήλωσε ότι ήρθε στην Κύπρο για να στηρίξει και να τιμήσει «μια συγκλονιστική γυναίκα, που παρότι βίωσε με τον χειρότερο τρόπο τον εφιάλτη τής τουρκικής εισβολής, στάθηκε γενναία στα πόδια της και συνεχίζει να αγωνίζεται μέχρι σήμερα για τη δικαίωση». Επίσης, έκανε αναφορά στην προχθεσινή δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, ότι δε νοείται λύση του Κυπριακού, αν δεν αποχωρήσει και ο τελευταίος στρατιώτης των τουρκικών δυνάμεων κατοχής. «Και αυτό το μήνυμα το έστειλε μια εβδομάδα πριν πάει στην Άγκυρα» επισήμανε ο κ. Κουΐκ.
Στις 21 Ιουλίου 1974 σε ένα ελαιώνα έξω από το χωριό της την Ελιά, στην επαρχία Κερύνειας, η Χαρίτα Μάντολες είδε μαζί με τις αδελφές της να εκτελούνται εν ψυχρώ από Τούρκους στρατιώτες ο πατέρας της Νεόφυτος Δαμασκηνός, ο σύζυγο της Ανδρέα Σ. Μάντολες και οι δύο γαμπροί της, Θεόδωρος Αχιλλέως και Φοίβος Κ. Κυπριανού, ενώ με την γενναιότητα της κατάφερε να σώσει το μικρό της αγοράκι.
Τριάντα δύο χρόνια μετά, όταν είχαν ανοίξει τα οδοφράγματα, πήγε στο χωριό της και υπέδειξε στην Διερευνητική Επιτροπή για Αγνοούμενα Πρόσωπα το σημείο εκτέλεσης. Το 2008 η Επιτροπή επέστρεψε στις οικογένειες μερικά μόνο οστά των αγαπημένων τους προσώπων.
Στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου απηύθυναν χαιρετισμό ο μητροπολίτης Κυρηνείας, Χρυσόστομος, ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Κώστας Καδής, ο δήμαρχος Καραβά Γιάννης Παπαϊωάννου και ο γραμματέας του Σωματείου «Αδούλωτη Κερύνεια» Γιαννάκης Σιερκέρσαββας.
Για το βιβλίο μίλησαν οι Πέτρος Παπαπολυβίου, αναπληρωτής καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και Κωνσταντίνος Κασίνης, καθηγητής Μεταβυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Οι ομιλητές τόνισαν ότι το βιβλίο είναι «εξαιρετικά καλογραμμένο» και ότι είναι «ένα από τα καλύτερα βιβλία, που έχουν γραφεί για τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής του 1974 και τις συνέπειες τους».
Στο τέλος της εκδήλωσης πήραν το λόγο η Χαρίτα Μάντολες και η συγγραφέας Ευριδίκη Παπαδοπούλου-Περικλέους, τις οποίες το ακροατήριο όρθιο και με δάκρυα στα μάτια καταχειροκρότησε.
Η Χαρίτα Μάντολες περιέγραψε σε συντομία τα όσα τραγικά βίωσε στις 21 Ιουλίου 1974, και ιδιαίτερα πως έσωσε τον γιο της Γιάννη , που ήταν τότε νήπιο: «Τον άντρα μου τον σκότωσαν οι Τούρκοι, έπεσε κάτω, δεν με άφησαν να τον αγγίξω να δω αν ήταν νεκρός ή ζωντανός, το μωρό μου όμως ήταν πάνω στο σβέρκο του πληγωμένο, έτρεχαν τα αίματα του, φώναζε ‘μπάμ μπάμ παπά μου’, κοιτούσε με τα ματάκια του γουρλωμένα, γύρω-γύρω, δεν περπατούσε, κι Τούρκοι δεν με άφηναν να το πιάσω. Εγώ φώναζα, θέλω τον γιό μου, θέλω τον μωρό μου, το μωρό μου, οι Τούρκοι με έσπρωχναν πίσω. Κουράστηκε ένας Τούρκος να με ακούει και έπιασε το μωρό από το χεράκι και μου το πέταξε μακριά μέσα στα αγκάθια. Τον διεκδίκησα και τον πήρα, αν δεν τον διεκδικούσα θα ήταν αγνοούμενος ο γιος μου. Γι αυτό λέω, πρέπει να διεκδικούμε και πρέπει να αφήσουμε την πολυθρόνα και τον καναπέ και να βγούμε έξω στους δρόμους να πάμε εκεί στο προεδρικό και να φωνάξουμε εμείς θέλουμε δίκαιη λύση, απελευθέρωση του τόπου μας, οι ρίζες μας είναι εκεί, εμένα στο χωριό μου την Ελιά, στον Καραβά, στην Όρκα, στην Κερύνεια μας» .
Η συγγραφέας Ευριδίκη Παπαδοπούλου-Περικλέους, η οποία το 2005 πήρε Κρατικό Βραβείο, ανέφερε ότι στο πρόσωπο της Χαρίτας Μάντελες απεικονίζεται η συμφορά που φέρνει ο πόλεμος σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. «Με αυτή την έννοια η τραγική μορφή της αποκτά οικουμενικό χαρακτήρα. Το ατομικό γίνεται συλλογικό, πανανθρώπινο», σημείωσε.
Πηγή φωτογραφίας: sigmalive.com
