Οι εικόνες των τελευταίων ημερών από το αεροδρόμιο της Καμπούλ έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου και αποτυπώνουν το δράμα των ανθρώπων που προσπαθούν να διαφύγουν από το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν.

Οι Αφγανοί που διαφεύγουν από το καθεστώς των Ταλιμπάν – μέλη των ελίτ, κατά το ήμισυ γυναίκες – παρουσιάζουν ένα διαφορετικό προφίλ από εκείνο του συνήθους αιτούντος άσυλο Αφγανού, προφίλ που ανοίγουν προοπτικές για καλύτερη κοινωνική ένταξη, σύμφωνα με τον Ντιντιέ Λεσκί, επικεφαλής της Γαλλικής Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Ενσωμάτωσης.

Ο γάλλος αξιωματούχος αναφέρεται στην γαλλική εμπειρία, αλλά οι απαντήσεις του αναδεικνύουν χαρακτηριστικά της εν εξελίξει κρίσης που μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα και για άλλες χώρες προς τις οποίες θα κατευθυνθούν οι Αφγανοί που διαφεύγουν από το καθεστώς των Ταλιμπάν.

Ποιο είναι το προφίλ των Αφγανών που έχουν διαφύγει στη Γαλλία;

«Οι άνθρωποι που έρχονται είτε έχουν εργασθεί για τη Γαλλία είτε ανήκουν σε κάποια πρώην διοικητική υπηρεσία, όπως δικαστές, ή ανήκουν στις αστικές ή κοινωνικές ελίτ, όπως γιατροί. Υπάρχουν επίσης δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες.

Τα τελευταία χρόνια, το 90% των αφγανών αιτούντων άσυλο (κατά μέσο όρο 10.000 τον χρόνο) ήταν ανύπαντροι άνδρες με μέση ηλικία τα 27 χρόνια.

Οι τελευταίες αφίξεις στη Γαλλία αφορούν κατά το 90% οικογένειες, με ισορροπία ανδρών/γυναικών, και παιδιά κατά το ένα τρίτο. Κοινωνική και δημογραφικά είναι μία διαφορετική κατάσταση.

Πρόκειται για ανθρώπους που είναι εμφανές ότι χρειάζονται προστασία για λόγους κοινωνικής θέσης ή δραστηριότητας στην κοινωνία των πολιτών ή διατύπωσης συγκεκριμένων θέσεων που θεωρούνται εχθρικές προς τους Ταλιμπάν.

Αυτό θα επιτρέψει μία καλύτερη κοινωνική ένταξη σε σχέση με τον μέσο όρο των Αφγανών, που είναι και η πλέον πολυάριθμη ομάδα αιτούντων άσυλο;

Η παρουσία οικογενειών, ιδιαίτερα η παρουσία παιδιών, θα διευκολύνει την ένταξη. Όπως το υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο διευκολύνει την εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής (εν προκειμένω, των Γαλλικών) είναι η αντίθετη κατάσταση από εκείνη των εργένηδων που δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν, που χρειάσθηκε να υποδεχθούμε τα τελευταία χρόνια.

Μπορούμε άρα να περιμένουμε ταχύτερη πρόσβαση στην αυτονομία, γεγονός που προϋποθέτει πρόσβαση σε στέγη και απασχόληση.

Η στέγη δεν αποτελεί πλέον μοναδική ευθύνη του Κράτους. Για τον λόγο αυτόν δεν περιμένουμε τόσο από τις πόλεις που δηλώνουν ανοικτές στην υποδοχή να προσφέρουν προσωρινή στέγαση, αλλά μάλλον να συνεργασθούν μαζί μας για την πρόσβαση στην στέγη.

Σήμερα, η μέση διάρκεια παραμονής σε καταυλισμούς είναι άνω των 620 ημερών. Και οι Αφγανοί αποτελούν την πρώτη εθνότητα στην κατάσταση αυτή, η οποία μπορεί να θεωρηθεί απογοητευτικό αδιέξοδο.

Τι μας έμαθε η συριακή προσφυγική κρίση για την καλύτερη διαχείριση της υποδοχής των Αφγανών;

Το μεταναστευτικό κύμα της περιόδου 2015-2016 μας έμαθε ότι οι διακινητές χρησιμοποιούν τις κρίσεις για να προωθήσουν ανθρώπους που δεν χρειάζονται κατ’ ανάγκη προστασία, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και όπως αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Πρέπει να θυμηθούμε ότι από το 1,2 εκατομμύριο άτομα που έφθασαν τότε στην Γερμανία, μόνο το 36% ήταν Σύροι. Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να επαναληφθεί, εξ ου και η αναγκαία επαγρύπνηση, διότι η παροχή φροντίδας εκείνων που έχουν πραγματική ανάγκη προστασίας μπορεί να παρεμποδισθεί από την άφιξη ανθρώπων που έχουν ως κίνητρο την μετανάστευση που δεν περιλαμβάνεται στην σύμβαση της Γενεύης.

Η προσφυγική κρίση του 2015-2016 έδειξε επίσης ότι οι μεταναστευτικές διαδρομές συνδέονται με την αξιολόγηση που κάνουν οι άνθρωποι για τις ικανότητές τους να ενταχθούν στην κοινωνία προς την οποία κατευθύνονται.

Για τον λόγο αυτόν, η μεσαία και η ανώτερη τάξη της Συρίας, συχνά αγγλόφωνη, προτίμησε άλλες χώρες από τη Γαλλία. Θα δούμε τι θα γίνει με τους Αφγανούς που διαφεύγουν σήμερα από την εγκαθίδρυση του καθεστώτος των Ταλιμπάν.