Παίζει το παιχνίδι του ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ διεκδικώντας πολλά περισσότερα από όσα προσφέρουν οι ΗΠΑ. Ο ύπατος φορέας εξουσίας στη λήψη αποφάσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, δήλωσε σήμερα ότι η χώρα του θα έχει ανάγκη, μακροπρόθεσμα, από 190.000 συσκευές φυγοκέντρισης, θέτοντας ψηλά τον πήχη στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται υπό το σχήμα 5+1 στη Βιέννη, τη στιγμή που η Ουάσινγκτον θέτει ως όριο τις 10.000 μονάδες φυγοκέντρισης.

«Ο στόχος των ΗΠΑ είναι η Τεχεράνη να αποδεχθεί ένα δυναμικό 10.000 SWU (Separative Work Units, Μονάδες Εργου Διαχωρισμού), δηλαδή 10.000 μονάδες φυγοκέντρισης παλαιού τύπου που ήδη έχουμε στην κατοχή μας. Οι δικοί μας υπεύθυνοι λένε ότι έχουμε ανάγκη από 190.000 SWU. Ισως όχι σήμερα, σε δύο ή σε πέντε χρόνια, αλλά πρόκειται για μία αδιαμφισβήτητη ανάγκη και πρέπει να διασφαλιστεί», είπε ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ κατά την ομιλία του ενώπιον ιρανών αξιωματούχων, διευκρινίζοντας ότι οι μεγάλες δυνάμεις ξεκίνησαν προτείνοντας στην Τεχεράνη παραγωγική ικανότητα εμπλουτισμού ουρανίου «500 έως 1.000 SWU, ελπίζοντας ότι το Ιράν θα μείνει ικανοποιημένο τελικά με ένα δυναμικό 10.000 SWU».

Ο αγιαλοτάχ Χαμενεΐ, ο οποίος έχει υιοθετήσει σκληρή στάση στην υπόθεση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, η οποία δηλητηριάζει εδώ και μία δεκαετία τις σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση, θεωρεί ότι το δικαίωμα του Ιράν στην πυρηνική ενέργεια είναι απαράγραπτο. Με την ολοκλήρωση του πρώτου γύρου των διαπραγματεύσεων της Βιένης τον περασμένο Φεβρουάριο είχε εκφράσει τον σκεπτικισμό του.

Οι δυτικές χώρες και το Ισραήλ, η μόνη πυρηνική δύναμη της Μέσης Ανατολής, θεωρούν ότι η Τεχεράνη μέσω του πυρηνικού της προγράμματος επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Οι συσκευές φυγοκέντρισης που πραγματοποιούν τον εμπλουτισμό του ουρανίου είναι ένα από τα κυριότερα σημεία διαφωνίας στις διαπραγματεύσεις της Βιέννης. Τον Ιούνιο, η Γαλλία είχε αναφέρει ότι το Ιράν μπορεί «να διαθέτει μερικές εκατοντάδες μονάδες φυγοκέντρισης», την ώρα που η Τεχεράνη ζητούσε «εκατοντάδες χιλιάδες».

Το Ιράν ισχυρίζεται ότι επιδιώκει να διατηρήσει ένα πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου σε βιομηχανικό επίπεδο, ώστε να έχει τη δυνατότητα να παράγει το αναγκαίο καύσιμο για τους μελλοντικούς του σταθμούς.

Οι τελικές διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας η οποία θα εγγυάται την ειρηνική φύση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, ξεκίνησαν την περασμένη Πέμπτη στη Βιέννη. Οι συνομιλίες παρουσιάζονται ως ιστορικής σημασίας μαραθώνιος που μπορεί να διαρκέσει μέχρι τις 20 Ιουλίου. Η επιδιωκόμενη συμφωνία θα πρέπει να εγγυάται την τήρηση από το Ιράν των όρων της μη διασποράς των πυρηνικών όπλων και τον περιορισμό των πυρηνικών του δυνατοτήτων, ώστε να μην είναι σε θέση να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα. Αντάλλαγμα θα είναι η άρση του καθεστώτος των κυρώσεων που πλήττει σκληρά την ιρανική οικονομία.

Το Ιράν διαθέτει 19.000 μονάδες φυγοκέντρισης, 10.000 από τις οποίες είναι πρώτης γενιάς (IR-1) βρίσκονται σε λειτουργία και 1.000 δεύτερης γενιάς (IR-2), τρεις έως πέντε φορές ισχυρότερες ως προς την παραγωγική τους ικανότητα σε SWU, που δεν έχουν ακόμη τεθεί σε λειτουργία. Εργάζεται επίσης σε έναν νέο τύπο μονάδων φυγοκέντρισης με παραγωγική ικανότητα 15 φορές μεγαλύτερη από τις IR-1. Αυτό θεωρητικά σημαίνει ότι λιγότερες από 15.000 μονάδες φυγοκέντρισης νέας γενιάς θα δίνουν στο Ιράν παραγωγική ικανότητα 190.000 SWU, δηλαδή αυτήν στην οποία αναφέρθηκε ο αγιατολάχ Χαμενεΐ.

Το Ιράν διαθέτει έναν πυρηνικό σταθμό 1.000 megawatt που κατασκευάσθηκε από τους Ρώσους στο Μπουσέρ και διαπραγματεύεται με τη Μόσχα την κατασκευή τεσσάρων νέων σταθμών. Ο τελικός στόχος είναι η λειτουργία 20 πυρηνικών σταθμών, ώστε να γίνει δυνατή η μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για τις ενεργειακές ανάγκες του Ιράν.

Για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, αυξημένη ικανότητα εμπλουτισμού ουρανίου θα μπορούσε να επιτρέψει στην Τεχεράνη την παραγωγή σε περιορισμένο χρονικό διάστημα αρκετού ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 90% για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Το Ιράν δέχθηκε να μειώσει το επίπεδο εμπλουτισμού ουρανίου από το 20% στο 3,5% στο πλαίσιο συμφωνίας με το σχήμα 5+1 στη Βιέννη στο τέλος του 2013.

«Έχουμε εμπιστοσύνη στην διαπραγματευτική μας ομάδα και είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν να αγγίξει τα δικαιώματα της χώρας», δήλωσε ο αγιατολάχ Χαμενεΐ. «Βεβαιώνουμε τον ηγέτη και το έθνος ότι δεν θα εγκαταλείψουμε κανένα από τα πυρηνικά δικαιώματα», τού απάντησε μέσω του Twitter από τη Βιέννη ο Αμπάς Αραγτσί, ένας από τους επικεφαλής της ιρανικής διαπραγματευτικής ομάδας.

Η πτέρυγα των σκληρών της ιρανικής ηγεσίας κατηγορεί την κυβέρνηση του προέδρου Χασάν Ροχανί ότι προχωρεί σε μεγάλες υποχωρήσεις προς τη Δύση.