Η κρίσιμη εβδομάδα ζυμώσεων για τη διαδοχή Μπαρόζο στο αξίωμα του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρχίζει απόψε με μια μίνι Σύνοδο Κορυφής και με οικοδεσπότη τον Σουηδό πρωθυπουργό Φρέντρικ Ράινφελντ. Στη θερινή του κατοικία, στο ειδυλλιακό Χαρπζουντ, 125 χιλιόμετρα από τη Στοκχόλμη, ο Ράινφλεντ έχει προσκαλέσει την καγκελάριο Μέρκελ, τον Βρετανό πρωθυπουργό Κάμερον και τον Ολλανδό ομόλογό του Ρούτε.
Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, ένα μεγάλο τμήμα των συνομιλιών τους στο πλαίσιο ενός δείπνου εργασίας θα αφιερωθεί στη διάδοχή Μπαρόζο. Ενώ η Γερμανίδα καγκελάριος μετά από αρχικούς δισταγμούς τάχτηκε ανοιχτά υπέρ του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο Κάμερον διαφωνεί, απείλησε μάλιστα με την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Την υποψηφιότητα Γιούνκερ αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό και οι άλλοι δύο προσκεκλημένοι πρωθυπουργοί. Οι τρεις αυτές χώρες – μέλη της ΕΕ δεν είναι βέβαια και οι μόνες που δεν θέλουν τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επικεφαλής της Κομισιόν. Αρνητική στάση τηρούν η Ουγγαρία, αλλά και η Ιταλία. Μάλιστα ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, με τον αέρα του αδιαμφισβήτητου νικητή στις ευρωεκλογές, εξέφρασε εμμέσως πλην σαφώς τον σκεπτικισμό του λέγοντας ότι η Ιταλία θα αρνηθεί τη στήριξη σε ένα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δεν θα αλλάξει την πολιτική της ΕΕ.
Μιλώντας σε συμπόσιο που οργάνωσε η εφημερίδα La Republicca, ο Ρέντσι είπε ότι εφόσον κανένα κόμμα δεν έλαβε την απαιτούμενη πλειοψηφία, θα πρέπει να γίνει συμφωνία, «κι αν θέλουν να μας παρουσιάσουν ως υποψήφιο τον Γιούνκερ, ας μας πει τι σκέπτεται να κάνει τα επόμενα πέντε χρόνια». Ο ιταλός πρωθυπουργός πρόσθεσε και μια πρόταση που έγινε αντικείμενο πολλών ερμηνειών. «Μπορεί να ονομάζεται Γιούνκερ, ή Πάολο Ρόσι, όποιος θέλει να συνεχίσει την πολιτική των τελευταίων χρόνων δεν θα έχει τη στήριξη της Ιταλίας».
«Να υπακούμε σε δημοκρατική λογική»
Εκείνο που επιδιώκει ο ιταλός πρωθυπουργός είναι σαφές: χαλάρωση της πολιτικής λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων που έχει επιβάλλει η Γερμανία και να μην υπολογίζονται οι επενδύσεις στην εκπαίδευση και στις υποδομές στα κριτήρια του δημοσιονομικού ελλείμματος. Για να πάρει αυτό που θέλει ο Ρέντσι θα πρέπει κάτι να δώσει, ίσως άρση του βέτο κατά του Γιούνκερ. Πάντως η Γερμανία έκανε σαφές ότι η πολιτική των μεταρρυθμίσεων είναι αδιαπραγμάτευτη.
Αλλά και η Γαλλία δεν συμφωνεί με την επιλογή Γιούνκερ, αλλά αντιμετωπίζει το πρόβλημα με μεγαλύτερο ρεαλισμό. Μιλώντας χθες βράδυ στη γαλλική τηλεόραση, ο υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς είπε ότι δεν αποτελεί επιλογή της Γαλλίας ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά εάν «θέλουμε να πηγαίνει να ψηφίζει ο κόσμος λέγοντάς του ότι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα προκύψει από το κόμμα που θα πάρει την πλειοψηφία, δεν μπορούμε να του λέμε όταν βγουν τα αποτελέσματα ότι αυτό δεν ισχύει. Μπορούμε να λυπόμαστε γιατί ο Γιούνκερ δεν είναι ο δικός μας υποψήφιος, αλλά θα πρέπει να υπακούμε σε μια δημοκρατική λογική».
«Υφέρπον πραξικόπημα;»
Στην πραγματικότητα πίσω από όλες τις ζυμώσεις για τον Γιούνκερ κρύβεται η διαμάχη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για περισσότερη εξουσία και πίσω από αυτό μια συνταγματική διαμάχη. Η Επιτροπή έχει ρυθμιστικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες όπως σε θέματα καρτέλ ή ανταγωνισμού. Ως ελεγκτική αρχή θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ουδέτερη. Όποιος, για παράδειγμα, στέλνει στο Παρίσι προειδοποιητικές επιστολές για υπέρβαση του επιτρεπτού ορίου ελλείμματος θα πρέπει να μην είναι χειραγωγίσιμος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και από την άλλη ένας επιλεγμένος και εκλεγμένος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόεδρος της Κομισιόν θα ήταν περισσότερο υπόλογος απέναντι στο Κοινοβούλιο. Που θα σήμαινε ότι οι εθνικές κυβερνήσεις θα έχαναν το γόητρό τους.
Μέσα σε όλο αυτόν τον κυκεώνα αντίθετων συμφερόντων ο για λίγους μήνες ακόμη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπέι καλείται να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Ίσως να θέλουμε τελικά ένα τέλος με τρόμο, παρά τρόμο χωρίς τέλος» είπε κάποιος ευρωπαίος διπλωμάτης χωρίς να ξεκαθαρίσει ποιος ακριβώς είναι ο τρόμος, ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ ως πρόεδρος της Κομισιόν, ή ένα υφέρπον πραξικόπημα στη συνταγματική πραγματικότητα της ΕΕ.
