Με έναν πρόεδρο που αρνείται να δεσμευτεί σε μια ειρηνική μεταβίβαση εξουσίας, δεν είναι λίγες οι φωνές στις ΗΠΑ που έχουν σημάνει συναγερμό για την επόμενη μέρα των αμερικανικών εκλογών.
Νομικοί κύκλοι και οργανώσεις (όπως το Transition Integrity Project) εξετάζουν ήδη τι θα συμβεί σε ένα εφιαλτικό ενδεχόμενο όπου κανείς από τους προεδρικούς υποψηφίους δεν αποδεχτεί την ήττα του.
Όπως παρατηρούν σχετικά οι «New York Times», είναι ουσιαστικό κομμάτι μιας δημοκρατίας να αναγνωρίσει ο ηττημένος την ήττα του και να παραμερίσει.
Χωρίς όμως μια τέτοια δήλωση, η εξουσία πρέπει να περάσει στον νικητή διά της βίας. Κι εδώ τα σενάρια είναι δύο, κατά την εφημερίδα πάντα: είτε πρέπει να αποφασίσει ο στρατός είτε να πάμε σε εμφύλιο πόλεμο.
Το πρόβλημα δεν είναι ζήτημα εκλογικού συστήματος, παρά πολιτικής. Στα εκλογικά συστήματα των περισσότερων χωρών, είναι μια κεντρική επιτροπή αυτή που ανακοινώνει το αποτέλεσμα και τα φώτα στρέφονται κατόπιν στον ηττημένο, ο οποίος πρέπει να πάρει τη σημαντική απόφαση: αποδέχεται το εκλογικό αποτέλεσμα;
Αυτή είναι η καθοριστικότερη στιγμή της δημοκρατίας. Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα, παρά τις παραδοξότητες και τα ψεγάδια του, έχει περισσότερες συστημικές δικλείδες ασφαλείας.
Εκεί δηλαδή που αλλού στον κόσμο είναι απόφαση ενός μόνο ανθρώπου, στις ΗΠΑ είναι μια λαβυρινθώδης διαδικασία 2,5 μηνών, καθώς το αποτέλεσμα θα πρέπει να κατακυρωθεί από το Electoral College (Κολέγιο Εκλεκτόρων) στα μέσα Δεκεμβρίου και μετά από το Κογκρέσο τον Ιανουάριο.
Ο φαινομενικά χαμένος των εκλογών έχει μπροστά του πολύ καιρό για να αποδεχθεί την ήττα και να συναινέσει κάποια στιγμή. Μόλις μία φορά στην ιστορία των αμερικανικών εκλογών έφτασε το πράγμα στο απροχώρητο, στην αναμέτρηση του 1876. Και εκεί το Κογκρέσο πέρασε μια τροπολογία και έλυσε την κρίση.
Το εκλογικό σύστημα της Αμερικής έχει πολλά εργαλεία και μηχανισμούς για να κάμψει την αντίσταση του εκάστοτε προεδρικού υποψηφίου στο να αποδεχθεί την ήττα του. Ακόμα κι αν επιμείνει με δικαστικές μάχες και αξιώσεις για επανακαταμέτρηση.
Αυτά βέβαια είναι εφιαλτικά σενάρια, πόσο μάλλον αν ολόκληρο το κόμμα μπει σε αυτή τη λογική και αρχίσει να αμφισβητεί τα πάντα. Αν αυτό συμβεί, οι «Times» παρατηρούν πως ακόμα και το περίπλοκο αμερικανικό εκλογικό σύστημα δεν έχει τρόπο να προβλέψει πώς θα καταλήξει.
Αν αλλού στον κόσμο ένας αποφασισμένος πραξικοπηματίας πρέπει να αψηφήσει ανοιχτά το εκλογικό αποτέλεσμα για να καταλύσει τη δημοκρατία, στις ΗΠΑ αυτό μπορεί να συμβεί μάλλον αναίμακτα, μέσω των αβεβαιοτήτων και των «παραθύρων» του συνταγματικού πλαισίου.
