Τα 40 χρόνια από την Επανάσταση των Γαριφάλων και την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος γιόρτασε χτες η Πορτογαλία, τρεις εβδομάδες προτού να απελευθερωθεί και από την επιτήρηση των δανειστών της που χαρακτηρίζεται από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού ως εξίσου καταπιεστική.
Στις επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν δεν συμμετείχαν ωστόσο οι ηγέτες της επανάστασης. Όπως έκαναν και τα δύο προηγούμενα χρόνια, το 2012 και το 2013, τις μποϊκοτάρισαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική λιτότητας που ακολουθεί η κυβέρνηση σε αντάλλαγμα για τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας από την Τρόικα (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ) που, όπως υποστηρίζουν, προδίδει τα ιδανικά της επανάστασης.
Το πρωί της 25ης Απριλίου 1974, άρματα μάχης του Κινήματος των Ενόπλων Δυνάμεων (MFA) μπήκαν στη Λισαβόνα. Αυτό ήταν το τέλος μιας αυταρχικής δικτατορίας που κράτησε 48 χρόνια, καθοδηγούμενης αρχικά από τον Αντόνιο Ολιβέιρα Σαλαζάρ και, μετά το 1968 και μέχρι την κατάρρευση του καθεστώτος, από τον Μαρσέλο Καετάνο.
Την ημέρα εκείνη οι Πορτογάλοι «ανακάλυψαν» τη δημοκρατία: ελευθερία της έκφρασης, δικαίωμα ψήφου για όλους, ισότητα ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών, δικαίωμα στην απεργία, κοινωνική ασφάλιση για όλους. Γύρισαν έτσι σελίδα στην ιστορία τους, μετά τη δικτατορία που έστειλε στις φυλακές 30.000 πολιτικούς κρατούμενους και στον τάφο περίπου 50 αντιφρονούντες.
«Είναι μια ευτυχής συγκυρία που γιορτάζουμε αυτή τη συμβολική ημέρα σχεδόν ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση του προγράμματος οικονομικής στήριξης», δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας Πέδρο Πάσους Κοέλιου.
Οι Πορτογάλοι τίμησαν την επέτειο με μια σεμνή τελετή στο κοινοβούλιο, με διαδηλώσεις και συναυλίες σε δρόμους και πλατείες. Μολονότι η επικείμενη έξοδος της Πορτογαλίας από το μνημόνιο -που ήταν συνώνυμο με οδυνηρές θυσίες για τους Πορτογάλους- προκαλεί γενική ανακούφιση, οι εορτασμοί για την Επανάσταση των Γαριφάλων έφεραν στο προσκήνιο τις βαθιές πολιτικές διαφορές. Το γεγονός αυτό ώθησε τον πρόεδρο Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα να καλέσει όλα τα πολιτικά κόμματα να επιδείξουν ομόνοια κατά την μετά την τρόικα περίοδο: «Κάθε φορά που είμαστε ενωμένοι, είμαστε κοντά στα ιδανικά του Απριλίου», δήλωσε χαρακτηριστικά στην ομιλία του στο κοινοβούλιο, ενώπιον πολλών προσκεκλημένων μεταξύ των οποίων ήταν και ο πορτογάλος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.
Την ίδια ώρα ωστόσο, μιλώντας στους χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί στο Λάργκο ντου Κάρμο, ο συνταγματάρχης Βάσκο Λοουρένσο, ο εκπρόσωπος των λοχαγών του Απριλίου, τόνισε ότι «αν η κυβέρνηση δεν αλλάξει γρήγορα την πολιτική υποταγής, λιτότητας και φτωχοποίησης της χώρας θα πρέπει να καθαιρεθεί».
Η πλατεία Λάργκο ντου Κάρμο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον σταθμό της χωροφυλακής όπου παραδόθηκε στους επαναστάτες ο δικτάτορας Μαρσέλο Καετάνο.
Οι λοχαγοί είχαν προσκληθεί στο κοινοβούλιο αλλά όταν ζήτησαν να τους δοθεί η ευκαιρία να εκφωνήσουν ομιλίες συνάντησαν την αντίσταση των κεντροδεξιών κομμάτων που διαθέτουν την πλειοψηφία στο Σώμα. Για το λόγο αυτό αποφάσισαν να οργανώσουν μια δική τους συγκέντρωση στην οποία έδωσε το «παρών» και ο σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος Μάριο Σοάρες, 89 ετών, που θεωρείται από τους Πορτογάλους ως ένας από τους «πατέρες» της δημοκρατίας στη χώρα. «Η κυβέρνηση αυτή είναι κατά της 25ης Απριλίου», δήλωσε ο Σοάρες.
«Οι αξίες της 25ης Απριλίου δεν τηρούνται ολοένα και περισσότερο, υπάρχουν κοινωνικές ανισότητες και περισσότερη φτώχεια στην Πορτογαλία μετά την άφιξη της τρόικας. Μέσα σε τρία χρόνια ο μισθός μου μειώθηκε κατά το ένα τρίτο», σχολίασε ένας 40χρονος που νομικός που κρατούσε στο χέρι του ένα κόκκινο γαρίφαλο.
«Πληρώνουμε περισσότερους φόρους και έχουμε μικρότερο εισόδημα. Η τρόικα φεύγει όμως μαζί της πρέπει να φύγει και αυτή η κυβέρνηση», δήλωσε η 50χρονη Αμέλια Καστέλα που πήγε στη διαδήλωση μαζί με τις δύο κόρες της για να ακούσει τους λοχαγούς της Επανάστασης.
Ο ύμνος της Επανάστασης, η «Γκράντολα Βίλα Μορένα», ακούστηκε και πάλι στην πλατεία, όπως ακούγεται συχνά και σε όλες τις διαδηλώσεις κατά της λιτότητας. Σε ένα από τα πανό τους οι διαδηλωτές είχαν γράψει το σύνθημα «Για μια νέα 25η Απριλίου».
«Η Επανάσταση της 25ης Απριλίου είναι στα γονίδια των Πορτογάλων», σχολίασε η ιστορικός Ιρένε Πιμεντέλ η οποία απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος αλλά υποστήριξε ότι «είναι δυνατή μια λαϊκή εξέγερση».
