Αντιδράσεις και αποδοκιμασία από πολλές διαφορετικές πλευρές προκαλεί η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Bαθύτατη ανησυχία και αποδοκιμασία για τη «μονομερή δράση της τουρκικής κυβέρνησης για την εκ νέου ισλαμοποίηση του I.N. της Αγίας του Θεού Σοφίας» εκφράζουν ελληνικές κοινότητες και οργανώσεις που υπάγονται στη δικαιοδοσία της Ορθόδοξης Μητροπόλεως Μπουένος Άιρες και Εξαρχίας Νοτίου Αμερικής του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, υπό την καθοδήγηση του Μητροπολίτη Ιωσήφ, μαζί με τους άρχοντες οφφικιάλους της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας (ΑΤΧΜΕ), και όλο τον ιερό κλήρο.
«Πιστεύουμε ότι μια τέτοια δράση -η οποία έχει λάβει παγκόσμιες αντιδράσεις- αποτελεί πραγματικό πλήγμα στις σχέσεις μεταξύ θρησκειών και χωρών, και συνεπάγεται μια βαθιά πληγή για την Ορθόδοξη και την παγκόσμια χριστιανική κοινότητα», δηλώνουν σε ανακοίνωσή τους, που μεταδίδει το ΑΜΠΕ.
Και προσθέτουν: «Δεν είναι απαραίτητο να παρουσιάσουμε εδώ τις ιστορικές λεπτομέρειες που μαρτυρούν την υπερθετική σημασία του μνημείου, πόσο μάλλον το λειτουργικό συμβολισμό που διεισδύει βαθιά στη συνείδηση όλων των Ορθόδοξων Χριστιανών ανά τον κόσμο.
Η Αγία Σοφία ήταν για αιώνες -από την κατασκευή της μέχρι την πτώση της Κωνσταντινούπολης- το αδιαμφισβήτητο ορόσημο σύμβολο όλων των Χριστιανών. Και παραμένει ακόμα!
Η ιστορία της ‘’Ρωμιοσύνης”, της οποίας είμαστε διάδοχοι στη Νότια Αμερική, μπορεί να συνοψιστεί σε αυτό το μαρτυρικό και καταλυτικό μνημείο της ιστορίας των χριστιανών, από τις πιο εξαίσιές τους δυνατότητες και αρετές, μέχρι τις πιο υποτιμημένες αδυναμίες τους. Αιώνες ιστορίας είναι ενσωματωμένοι σε αυτό το κτίσμα, που ακόμα υπεροχικά μαρτυρεί ότι η Σοφία του Θεού, ο Υιός και Λόγος του Θεού -ο Κύριος της ιστορίας- είναι και ο Κύριος της Δόξης που διέπει την τελειωτική κατεύθυνση όλων των ανθρώπων για τη σωτηρία τους, παρά τις αμαρτίες και αδυναμίες τους».
Εν συνεχεία, σημειώνουν ότι «Η Μεγάλη Εκκλησία μεταποιούμενη σε μουσείο υπονοούσε ένα είδος θρησκευτικής ‘’ουδετερότητας” που εξασφάλιζε την αγαθή συνύπαρξη μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στο νέο πολιτικό σχέδιο μιας ανανεωτικής πορείας. Αναφερόμενοι σε πρόσφατα λόγια του Πατριάρχη μας, ‘’η Αγία Σοφία ως μουσείο αποτελεί τόπο και σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ.
Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα”. Η αντιστροφή αυτής της ‘’ουδετερότητας” συνεπάγεται ανακατεύθυνση στη συνύπαρξη μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, όχι μόνο κατά την τουρκική επικράτεια, αλλά και εκτός των συνόρων της.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η χειρονομία είναι σοβαρά αρνητική, και ο ‘’καιρός” κατά τον οποίο έχει ληφθεί η εν λόγω απόφαση μόνο ως συγκρουσιακό σημείο ορίζεται».
Ακολούθως, υπογραμμίζουν ότι στέκονται στο πλευρό του του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, του «Θερμοπύλας μαρτυρικώς φυλάξαντος», της Ελλάδος, όλων των Ορθοδόξων χριστιανών, και, «από αυτά τα ακριτικά γεωγραφικά πλάτη, υπερασπιζόμαστε διαρκώς και διακηρύσσουμε την πίστη, τις παραδόσεις και όλα όσα μας παρέδωσαν με σοφία και γενναιοδωρία οι πρόγονοί μας ως θησαυρό για όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης, ανεκτικότητος και δημιουργικής αποδοχής, για όλους τους ανθρώπους που μετέχουν στον πανανθρώπινο Ελληνικό πολιτισμό».
Τέλος, υπογραμμίζουν ότι «εμείς, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί -ιδίως ως Έλληνες, αλλά και φιλέλληνες- από το νότιο άκρο του κόσμου υψώνουμε τις φωνές μας και καταδικάζουμε αυτήν τη νέα επίθεση εναντίον του πολιτισμένου κόσμου μιας οικουμενικής συμφιλίωσης, γιατί η Αγία Σοφία δεν είναι μόνο η Κληρονομιά των Ελλήνων, της Ορθοδοξίας, του Χριστιανισμού, αλλά πάντων των ανθρώπων καλής θέλησης του κόσμου».
