Απαγόρευση των μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών προς την Ευρώπη, ευελιξία στην εφαρμογή του κανόνα του 3% για το έλλειμμα, περιορισμός των εξαγωγών του προστατευτικού εξοπλισμού.
Ακολουθούν τα κυριότερα μέτρα που εισηγείται ή έχει ήδη λάβει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Απαγόρευση ταξιδιών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα να απαγορευτούν, για διάστημα 30 ημερών (με δυνατότητα παράτασης) όλα τα μη απολύτως αναγκαία ταξίδια προς τις χώρες της ΕΕ, πλην ορισμένων εξαιρέσεων (μόνιμοι κάτοικοι, ιατρικό προσωπικό κ.α.).
Η πρόταση αυτή θα πρέπει να εγκριθεί αύριο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Ωστόσο, όσοι μεταφέρουν αγαθά θα πρέπει να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα ώστε να μην διαταραχθεί ο ανεφοδιασμός της αγοράς με εμπορεύματα.
Οι Βρυξέλλες έκαναν συστάσεις προς τις χώρες μέλη, ώστε να αποφευχθούν τα μποτιλιαρίσματα στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ και να συνεχιστεί η μεταφορά προϊόντων, παρά την εφαρμογή των ελέγχων. Πολλές χώρες έχουν ήδη κλείσει τα σύνορά τους ή επιβάλλουν αυστηρούς υγειονομικούς ελέγχους.
Προτεραιότητα στον εξοπλισμό
Οι ελλείψεις προστατευτικού εξοπλισμού ανάγκασαν την Κομισιόν να περιορίσει τις εξαγωγές αυτών των ειδών, ώστε να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή αγορά θα έχει διαθέσιμα προϊόντα. Οι περιορισμοί αυτοί ισχύουν για τις μάσκες, τα προστατευτικά γυαλιά, τις στολές και άλλα είδη για την κάλυψη του προσώπου, της μύτης και του στόματος.
Η Γερμανία και η Γαλλία, που είχαν λάβει μέτρα ή είχαν απαγορεύσει τις εξαγωγές, συμφώνησαν τελικά να εξάγουν τέτοιο υλικό σε άλλες χώρες της ΕΕ και ιδίως στην Ιταλία.
Αποδέσμευση πόρων
Οι Βρυξέλλες θα θέσουν στη διάθεση των χωρών το ποσό των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους πιο ευάλωτους τομείς της οικονομίας. Τα χρήματα αυτά είχαν ήδη δοθεί στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων, όπως δεν είχαν χρησιμοποιηθεί και θα έπρεπε να επιστραφούν. Τώρα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Η Κομισιόν ελπίζει ότι θα μπορέσει επίσης να βρει άλλα 29 δισεκατομμύρια από επενδύσεις, δηλαδή συνολικά 37 δισεκ. ευρώ. Θα δώσει εξάλλου την άδεια στις χώρες μέλη να δαπανήσουν 28 δισεκ. ευρώ από τα Διαρθρωτικά Ταμεία (ποσά που προέρχονται από τον πολυετή προϋπολογισμό του 2014-20) και τα οποία δεν έχουν ακόμη κατανεμηθεί.
Μια άλλη πηγή εξεύρεσης πόρων είναι το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ, απ’ όπου είναι εφικτό να διατεθούν έως και 800 εκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Τέλος, οι Βρυξέλλες θα διαθέσουν 1 δισεκ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ως εγγύηση προς το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων ώστε να αποδεσμευτούν κεφάλαια κίνησης ύψους 8 δισεκ. ευρώ για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Ανοχή στα ελλείμματα
Οι Βρυξέλλες υποσχέθηκαν ότι θα επιδείξουν «τη μέγιστη ευελιξία» σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων για τον προϋπολογισμό των χωρών μελών, ιδίως για τον περίφημο «κανόνα του 3%» για το έλλειμμα. Έτσι, οι χώρες θα μπορέσουν να αυξήσουν τις δημοσιονομικές δαπάνες τους για να αντιμετωπίσουν την επιδημία και να περιορίσουν τις αρνητικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες.
«Στην περίπτωση σοβαρής οικονομικής ύφεσης» στην ευρωζώνη, η Κομισιόν δηλώνει έτοιμη να ενεργοποιήσει ένα άρθρο με το οποίο αναστέλλεται η εφαρμογή των κανόνων.
Πιο διαλλακτική θέλει επίσης να είναι απέναντι στις κρατικές ενισχύσεις. «Θα φροντίσουμε ώστε να μπορούν να δοθούν κρατικές ενισχύσεις στις εταιρείες (ιδίως τις μικρομεσαίες) που έχουν ανάγκη» λόγω της κρίσης, δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Οι ευρωπαϊκές συνθήκες προβλέπουν ότι οι ενισχύσεις οι οποίες έχουν ως στόχο να καλυφθούν οι ζημιές που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές ή από άλλα έκτακτα γεγονότα είναι συμβατές με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς.
Στήριξη στην έρευνα
Οι Βρυξέλλες θα διαθέσουν 140 εκατομμύρια ευρώ από δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια για έρευνες που αφορούν την παραγωγή εμβολίων, διαγνωστικών τεστ και θεραπειών. Κατατέθηκαν περισσότερες από 90 προτάσεις και έχουν επιλεγεί οι 17 από αυτές.
Οι υπουργοί Υγείας και Εσωτερικών συσκέπτονται καθημερινά μέσω τηλεδιάσκεψης ενώ ο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νόσων, που εδρεύει στη Στοκχόλμη, συγκεντρώνει τα δεδομένα για την εξέλιξη της επιδημίας και κάνει συστάσεις στις χώρες μέλη.
Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διασφάλιση της υγείας και της ελεύθερης ροής αγαθών στην ΕΕ
Τις κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία της υγείας των πολιτών της ΕΕ και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας των βασικών αγαθών και υπηρεσιών στο πλαίσιο της έκτακτης ανάγκης της νόσου COVΙD-19 παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τις κατευθυντήριες γραμμές παρουσίασαν οι Επίτροποι Υγείας Στέλλα Κυριακίδου και Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιούανσον στην πρώτη κοινή τους τηλεδιάσκεψη.
Στη δήλωσή της η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε την ανάγκη «να υπάρξει συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο», ώστε τα μέτρα να είναι αποτελεσματικά «για να προστατεύσουμε την υγεία των πολιτών και να διασφαλίσουμε τη συνέχιση της ροής αγαθών και βασικών υπηρεσιών εντός της εσωτερικής αγοράς, διότι μόνο έτσι θα αποφύγουμε ελλείψεις σε ιατρικό εξοπλισμό και τρόφιμα». Τόνισε δε ότι «η ενιαία αγορά αποτελεί βασικό μέσο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης».
Προστασία της υγείας των πολιτών
Τα άτομα που ταυτοποιούνται ως επικίνδυνα για την εξάπλωση της νόσου COVID-19 θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη ιατρική περίθαλψη, είτε στη χώρα άφιξης είτε στη χώρα αναχώρησης, για την οποία θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός μεταξύ των δύο χωρών.
Είναι δυνατό να υποβάλλονται σε υγειονομικούς ελέγχους όλοι οι εισερχόμενοι στην εθνική επικράτεια χωρίς την επίσημη εισαγωγή ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.
Δεν θα πρέπει να απαγορεύεται η είσοδος σε όσους νοσούν, αλλά θα πρέπει να τους παρέχεται πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Τα κράτη μέλη μπορούν να επαναφέρουν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα για λόγους δημόσιας τάξης, στους οποίους, μπορεί να συμπεριληφθεί η δημόσια υγεία, αλλά οι συνοριακοί έλεγχοι θα πρέπει να οργανώνονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην σχηματίζονται μεγάλα πλήθη (π.χ. ουρές), που ενέχουν κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης του ιού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συντονίζουν τη δράση τους ώστε οι υγειονομικοί έλεγχοι να διεξάγονται μόνο στη μία πλευρά των συνόρων.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διευκολύνουν τη διέλευση των μεθοριακών εργαζομένων, ιδίως όσων εργάζονται στον τομέα της υγείας, των τροφίμων, και άλλων βασικών υπηρεσιών (π.χ. φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, κρίσιμης σημασίας προσωπικό των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας).
Διασφάλιση της ροής βασικών αγαθών και υπηρεσιών
Η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας αγαθών όπως οι επισιτιστικοί πόροι – συμπεριλαμβανομένων των ζώων – και ο ιατρικός και προστατευτικός εξοπλισμός και οι προμήθειες ζωτικής σημασίας.
Τα μέτρα ελέγχου δεν θα πρέπει να επιφέρουν σοβαρή διαταραχή των αλυσίδων εφοδιασμού, των βασικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας, των εθνικών οικονομιών και της οικονομίας της ΕΕ στο σύνολό της. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν λωρίδες προτεραιότητας για τις εμπορευματικές μεταφορές (π.χ. μέσω «πράσινων λωρίδων»).
Στο ίδιο πνεύμα, η ασφαλής μετακίνηση των εργαζομένων στον τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών φορτηγών και των μηχανοδηγών, των πιλότων και των πληρωμάτων αεροσκαφών αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση της επαρκούς κυκλοφορίας των αγαθών και του απαραίτητου προσωπικού.
Δεν θα πρέπει να επιβληθούν πρόσθετες πιστοποιήσεις για τα αγαθά που κυκλοφορούν νόμιμα εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα τρόφιμα αποτελούν πηγή ή πηγή μετάδοσης του COVID 19.
