Σε απόρρητα έγγραφα που πρόσφατα αποχαρακτηρίστηκαν αποκαλύπτεται πως η CIA αναγνωρίζει πως ενορχήστρωσε το πραξικόπημα που ανέτρεψε στις 18 Αυγούστου του 1953 τον Ιρανό πρωθυπουργό Μοχάμεντ Μοσαντέχ, ο οποίος είχε εθνικοποιήσει το πετρέλαιο της χώρας.
Ο ρόλος της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών ήταν μυστικός για πολλά χρόνια και εξακολουθεί να στοιχειώνει τη σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν, σημειώνει το ΑΜΠΕ.
«Το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Μοσαντέχ και το υπουργικό συμβούλιο του Εθνικού Συμβουλίου, έγινε υπό τη διεύθυνση της CIA σε μια πράξη εξωτερικής πολιτικής», αναφέρει το αποχαρακτηρισμένο έγγραφο.
Ο Μοσαντέχ κρατικοποίησε το 1951 την Αγγλο-Ιρανική Εταιρία Πετρελαίου, που ήταν ο πρόδρομος της BP, προκαλώντας την οργή του Λονδίνου, το οποίο θεωρούσε το ιρανικό πετρέλαιο ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη της βρετανικής οικονομίας, η οποία είχε υποστεί μεγάλη καταστροφή κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 2000, η τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τις σχέσεις με την Τεχεράνη, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν «παίξει σημαντικό ρόλο» στην ανατροπή του Μοσαντέχ και είχε κάνει τη διαπίστωση ότι το πραξικόπημα ήταν μια «οπισθοδρόμηση για την πολιτική ανάπτυξη του Ιράν».
Παρόμοια θέση είχε εκφράσει και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Με την πτώση του Μοσαντέχ ο Σάχης Ρεζά Παχλεβί που τοποθετήθηκε στο θρόνο, έγινε στενός σύμμαχος της Ουάσιγκτον, μέχρι που ανατράπηκε από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
