Για πρώτη φορά μετά από την δεκαετία του ’60, από την ερχόμενη Δευτέρα οι Κουβανοί θα μπορούν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, καθώς θα τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος για την μετανάστευση, μια πολυαναμενόμενη από το λαό μεταρρύθμιση που εφαρμόζει ο πρόεδρος Ραούλ Κάστρο, ο οποίος διαδέχθηκε τον ιστορικό ηγέτη της χώρας, Φιντέλ Κάστρο, το 2006.

«Από τις 14 Ιανουαρίου όλοι οι Κουβανοί ηλικίας άνω των 18 ετών θα μπορούν να ταξιδεύουν» εκτός του νησιού, δήλωσε στην κουβανική τηλεόραση ο συνταγματάρχης Λαμπέρτο Φράγκα, ένας από τους επικεφαλής των υπηρεσιών μετανάστευσης. Οι ανήλικοι θα μπορούν επίσης να ταξιδεύουν εκτός συνόρων, με την προϋπόθεση να διαθέτουν συμβολαιογραφική άδεια των γονέων ή κηδεμόνων τους.

Ο νόμος θα ευνοήσει και τους περίπου δύο εκατομμύρια Κουβανούς που ζουν στο εξωτερικό, εκ των οποίων το 80% στις ΗΠΑ, κυρίως στη Φλόριντα, οι οποίοι θα μπορούν στο εξής τα επισκέπτονται την χώρα τους.

Ο πρόεδρος Ραούλ Κάστρο είχε ανακοινώσει στις 16 του περασμένου Οκτωβρίου τη μεταρρύθμιση για τη μετανάστευση, το πρώτο μεγάλο κοινωνικό μέτρο του κομμουνιστικού καθεστώτος που ανοίγει τις πύλες για το εξωτερικό στους Κουβανούς.

«Η απόφαση για την τροποποίηση του νόμου περί μετανάστευσης σημαίνει ότι έχει αναγνωριστεί πως η χώρα έχει μια δυναμική μετανάστευσης», δήλωσε ο διευθυντής του Κέντρου δημογραφικών μελετών του Πανεπιστημίου της Αβάνας Αντόνιο Αζα, ένας από τους εμπειρογνώμονες σε θέματα μετανάστευσης του νησιού. «Τη Δευτέρα είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο αριθμός των αιτήσεων έκδοσης διαβατηρίου από Κουβανούς πολίτες θα αυξηθεί», πρόσθεσε.

Από τη δεκαετία του 1960, οι Κουβανοί που επιθυμούσαν να φύγουν από το νησί έπρεπε να ζητήσουν μια «λευκή κάρτα» και να παρουσιάσουν μια επιστολή πρόσκλησης από το εξωτερικό, όπου δεν μπορούσαν να μείνουν για περισσότερο από 11 μήνες, διαφορετικά γινόταν κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων και θεωρούνταν οριστικά εκπατρισμένοι, χωρίς δυνατότητα επιστροφής.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, η διάρκεια παραμονής στο εξωτερικό θα κυμαίνεται από 11 έως 24 μήνες.

Στο παρελθόν, οι διατυπώσεις – διαβατήριο, άδεια εξόδου, πιστοποιήσεις εγγράφων, θεώρηση εισόδου της χώρας προορισμού, μπορούσαν να κοστίσουν έως 500 δολάρια τα οποία προστίθενταν στο αεροπορικό εισιτήριο και έκαναν συχνά τα ταξίδια στο εξωτερικό «άπιαστο όνειρο» για τους Κουβανούς, των οποίων ο επίσημος μέσος μηνιαίος μισθός είναι 20 δολάρια.

Οι ΗΠΑ χαιρέτισαν την απόφαση της Κούβας να τερματίσει την δεσμευτική για τους Κουβανούς άδεια εξόδου, επικαλούμενες την «παγκόσμια διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που ορίζει ότι όλος ο κόσμος πρέπει να έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπει οποιαδήποτε χώρα – συμπεριλαμβανομένης και της δικής του – και να μπορεί να επιστρέφει εκεί, να μπορεί να πηγαίνει και να έρχεται».

Οι μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια από τον Ραούλ Κάστρο έδωσαν περισσότερο χώρο στην Κούβα στον ιδιωτικό τομέα, αποκαθιστώντας κυρίως την αγορά αυτοκινήτων και σπιτιών, τερματίζοντας τις «υπερβολικές απαγορεύσεις», σύμφωνα με τον αρχηγό του κράτους

Μεταξύ άλλων επιτράπηκε στους Κουβανούς να έχουν κινητό τηλέφωνο και να μπορούν να διαμείνουν σε ξενοδοχείο.

Ωστόσο όλοι οι Κουβανοί δεν θα μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα. Οι αθλητές υψηλού επιπέδου, ορισμένα στελέχη εταιριών και «σημαντικοί» επιχειρηματίες, κυρίως, θα συνεχίσουν να υφίστανται περιορισμούς για την έξοδό τους από τη χώρα.

Η κυβέρνηση αιτιολόγησε τους περιορισμούς αυτούς δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν εδώ και δεκαετίες τη «διαρροή εγκεφάλων» και τις αποσκιρτήσεις μεγάλων αθλητών.

Τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον 30 μεγάλοι αθλητές της Κούβας αποσκίρτησαν κατά τις περιοδείες τους στο εξωτερικό, κυρίως ο πρωταθλητής της πυγμαχίας Γκιγιέρμο Ριγκοντό και αρκετοί πρωταθλητές του μπέιζμπολ, του ποδοσφαίρου και της καλαθοσφαίρισης.

Οι διαφωνούντες, τους οποίους η κυβέρνηση χαρακτηρίζει μισθοφόρους των ΗΠΑ, φοβούνται ότι θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τους περιορισμούς για να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, καθώς ο νέος νόμος ορίζει ότι η έξοδος από τη χώρα μπορεί να απαγορευτεί για λόγους «εθνικής ασφαλείας».

«Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση θα συντηρήσει μια πολιτική διακρίσεων σε βάρος ατόμων που δεν διάκεινται ευμενώς» στο καθεστώς, δήλωσε ο αντικαθεστωτικός Ελιζάρντο Σάντσες που ηγείται της Κουβανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εθνικής Συμφιλίωσης, παράνομης αλλά μετριοπαθούς οργάνωσης.