Για τους περισσότερους ανθρώπους που έχουν διαβάσει ή ακούσει για τον Ούγκο Τσάβες στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η άνετη επανεκλογή του την περασμένη Κυριακή στην προεδρία της Βενεζουέλας μπορεί να ήταν έκπληξη.
Σχεδόν όλα όσα ακούμε γι’ αυτόν είναι κακά. Εμπλέκεται σε αντιπαραθέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και συντάσσεται με «εχθρούς» όπως το Ιράν. Είναι ένας δικτάτορας που έχει καταχραστεί το πετρέλαιο της χώρας. Η οικονομία της Βενεζουέλας είναι έτοιμη να καταρρεύσει.
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά της ιστορίας, γράφει ο Mark Weisbrot στους Νιου Γιορκ Τάιμς. Και η πλευρά αυτή είναι ότι από τότε που η κυβέρνηση Τσάβες ανέλαβε τον έλεγχο της εθνικής πετρελαιοβιομηχανίας, η φτώχεια έχει μειωθεί στο μισό και η ακραία φτώχεια έχει περιοριστεί κατά 70%. Η φοίτηση σε ανώτερες και ανώτατες σχολές έχει υπερδιπλασιαστεί, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν για πρώτη φορά πρόσβαση στη δημόσια υγεία και ο αριθμός των ανθρώπων που λαμβάνουν σύνταξη έχει τετραπλασιαστεί.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι περισσότεροι Βενεζουελάνοι επανεξέλεξαν έναν πρόεδρο που βελτίωσε το βιοτικό τους επίπεδο. Αυτό συνέβη με όλες τις αριστερές κυβερνήσεις που διοικούν σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Αμερικής. Ο κατάλογος περιλαμβάνει τον Ραφαέλ Κορέα (που επανεξελέγη στον Ισημερινό το 2009), τον δημοφιλή Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα (που επανεξελέγη το 2006 και στη συνέχεια υποστήριξε τη σημερινή πρόεδρο Ντίλμα Ρουσέφ), τον Έβο Μοράλες (που επανεξελέγη πρόεδρος της Βολιβίας το 2009), τον Χοσέ Μουχίκα (που διαδέχθηκε τον προκάτοχό του από το ίδιο κόμμα το 2009) και την Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ (που διαδέχθηκε τον σύζυγό της στην προεδρία).
Όλοι αυτοί οι αριστεροί ηγέτες θεωρούν τη Βενεζουέλα μέρος μιας ομάδας που έφερε περισσότερη δημοκρατία, εθνική κυριαρχία και κοινωνική και οικονομική πρόοδο στην περιοχή. Το θέμα της δημοκρατίας ήλθε στο προσκήνιο το 2009 με αφορμή το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ονδούρα. Τότε δημιουργήθηκε μάλιστα και η Κοινότητα Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, ως εναλλακτική λύση στην αμερικανοκρατούμενη Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών.
«Μια νίκη του Τσάβες δεν θα είναι νίκη μόνο του λαού της Βενεζουέλας, αλλά και όλων των λαών της Λατινικής Αμερικής», τόνισε τον περασμένο μήνα ο Λούλα. «Μια τέτοια νίκη θα αποτελέσει άλλο ένα πλήγμα κατά του ιμπεριαλισμού».
Η κυβέρνηση του υιού Τζορτζ Μπους προσπάθησε να απομονώσει τη Βενεζουέλα από τους γείτονές της και κατέληξε να απομονωθεί η ίδια. Ο πρόεδρος Ομπάμα συνέχισε αυτή την πολιτική, με αποτέλεσμα στη συνάντηση κορυφής των Αμερικών που έγινε φέτος στην Κολομβία να απομονωθεί κι αυτός.
Παρόλο που ορισμένα μέσα ενημέρωσης προβλέπουν την οικονομική κατάρρευση της Βενεζουέλας εδώ και μια δεκαετία, ο αρθρογράφος των Νιου Γιορκ Τάιμς πιστεύει ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Μετά την ύφεση που σημειώθηκε το 2009, η οικονομία της Βενεζουέλας άρχισε να αναπτύσσεται τα τελευταία δυόμισι χρόνια, ενώ ο πληθωρισμός μειώθηκε. Η χώρα έχει ένα σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα. Το δημόσιο χρέος της είναι σχετικά μικρό και η χώρα έχει περιθώριο να δανείζεται σε ξένο νόμισμα (έχει δανειστεί 36 δισεκατομμύρια δολάρια από την Κίνα, το περισσότερο σε πολύ χαμηλά επιτόκια).
Έτσι, ακόμη κι αν οι τιμές του πετρελαίου σημειώσουν κατακόρυφη πτώση -κάτι που κανείς δεν θεωρεί ότι μπορεί να κρατήσει πολύ- η χώρα δεν θα χρειαστεί να εφαρμόσει μέτρα λιτότητας. Η Βενεζουέλα έχει κάπου 500 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και καταναλώνει περίπου ένα δισεκατομμύριο τον χρόνο. Ο Τσάβες ή κάποιος διάδοχός του από το κόμμα θα κυβερνά πιθανότατα τη Βενεζουέλα για πολλά ακόμη χρόνια. Το ερώτημα είναι αν και πότε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποδεχθούν τα αποτελέσματα της δημοκρατικής αλλαγής στην περιοχή.
