Η εφημερίδα Cumhuriyet, πολλοί δημοσιογράφοι της οποίας καταδικάστηκαν χθες για «τρομοκρατική δράση», είναι ένα από τα προπύργια της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία, με σκληρή γραμμή κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Cumhuriyet, που στα τουρκικά σημαίνει «Δημοκρατία», ιδρύθηκε το 1924 και διακρίθηκε για τη μαχητική στάση της και την άσκηση ερευνητικής και αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας. Περνά την χειρότερη κρίση της ιστορίας της από το 2015 με τον διωγμό των μελών της διεύθυνσής της και σειράς δημοσιογράφων της. Δεκατέσσερις συνεργάτες της Cumhuriyet, ανάμεσά τους ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ακίν Αταλάι, ο διευθυντής Μουράτ Σαμπουντζού και οι κορυφαίοι δημοσιογράφοι Αχμέτ Σικ και Καντρί Γκιουρσέλ, καταδικάστηκαν χθες για «συνδρομή προς τρομοκρατικές οργανώσεις». Η χθεσινή δίκη συμβολίζει για τους αναγνώστες της εφημερίδας , αλλά όχι μόνο, την έκπτωση της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία με το εκτεταμένο πογκρόμ που οργανώθηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, δίκη που είχε ως στόχο τη φίμωση ενός από τα τελευταία ανεξάρτητα όργανα του Τύπου της χώρας, όπως γράφει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Με κυκλοφορία 50.000 φύλλων ημερησίως, η Cumhuriyet θεωρείται ο νάνος του τουρκικού Τύπου μπροστά στους γίγαντες Hurriyet και Sabah των 300.000 φύλλων. Αλλά με το καυστικό της στιλ, η Cumhuriyet είναι παραφωνία σε ένα τοπίο όπου τα τηλεοπτικά δίκτυα σπεύδουν να αναμεταδώσουν απευθείας κάθε λέξη που θα προφέρει ο Ερντογάν και όπου οι περισσότερες εφημερίδες υιοθετούν ασμένως τα στοιχεία της κυβερνητικής ρητορικής. Η εφημερίδα ανήκει σε ίδρυμα που έχει συγκροτηθεί κυρίως από δημοσιογράφους, αντίθετα από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας που ελέγχονται από βιομηχανικούς ομίλους με συμφέροντα σε διάφορους οικονομικούς τομείς, γεγονός που τους εκθέτει στις πιέσεις της εξουσίας.
«Δεν φοβόμαστε»
Όμως η δίκη έχει στερήσει εδώ και πολλούς μήνες την εφημερίδα από τις πιο διακεκριμένες πένες της, καθώς και από τον διευθυντή και τον εκδότη της. Παρά την απουσία τους, η εφημερίδα συνεχίζει να κυκλοφορεί και έχει διατηρήσει το μαχητικό της στιλ, ακόμη και αν οι αποκλειστικές αποκαλύψεις έχουν γίνει σπανιότερες. «Θα ντρέπεστε ενώπιον της Ιστορίας», ήταν ο τίτλος της ηλεκτρονικής σελίδας της Cumhuriyet μετά την ανακοίνωση της χθεσινής καταδικαστικής απόφασης. Για να μην επιτρέψει να ξεχαστούν οι φυλακισμένοι αρθρογράφοι της, η Cumhuriyet δημοσιεύει κάθε μέρα στην πρώτη της σελίδα τον αριθμό των ημερών που έχουν περάσει στη φυλακή και αφήνει ένα λευκό τετράγωνο στον χώρο όπου θα δημοσιεύονταν τα κείμενά τους. «Η Cumhuriyet δεν φοβάται, δεν θα παραδοθεί, δεν θα εγκαταλείψει», είχε δηλώσει ο Ακίν Αταλάι κατά την έναρξη της δίκης τον περασμένο Ιούλιο. «Η ανεξαρτησία και η ελευθερία υπάρχουν στο DNA αυτής της εφημερίδας». Η Cumhuriyet έχει μία παράδοση ερευνητικής δημοσιογραφίας, την οποία ενσαρκώνει ο Ουγκούρ Μουμτσού, θρυλική μορφή της τουρκικής δημοσιογραφίας, που σκοτώθηκε το 1993 κατά την ανατίναξη του παγιδευμένου αυτοκινήτου του, διότι ερευνούσε ενδεχόμενες σχέσεις ανάμεσα στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και την κουρδική εξέγερση. Επειτα από μία περίοδο επιβράδυνσης, η εφημερίδα ανανεώνεται το 2015 με νέο σχήμα και νέο διευθυντή, τον Τζαν Ντουντάρ, διακεκριμένο δημοσιογράφο και συγγραφέα σειράς βιβλίων. Υπό τη διεύθυνσή του, η Cumhuriyet ακονίζει την πένα της και δημοσιεύει τον Μάιο 2015 μία αποκάλυψη που κάνει έξαλλο τον Ερντογάν: μία εμπεριστατωμένη έρευνα, που συμπεραίνει, με την υποστήριξη βιντεοσκοπημένου υλικού, ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες διοχετεύουν όπλα στην οργάνωση Ισλαμικό Κράτος στη Συρία. Κατηγορίες για αποκάλυψη «κρατικών μυστικών» απαγγέλλονται κατά του Τζαν Ντουντάρ, καθώς και του διευθυντή του γραφείου της Κωνσταντινούπολης της εφημερίδας, και καταδικάζεται σε πρώτο βαθμό σε κάθειρξη πέντε ετών. Λίγους μήνες αργότερα διαφεύγει στη Γερμανία, όπου και ζει αυτοεξόριστος. Το 2015, η Cumhuriyet τιμάται από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα με το βραβείο της Ελευθερίας του Τύπου για την «θαρραλέα και ανεξάρτητη άσκηση της δημοσιογραφίας». Η Άγκυρα δηλώνει ότι οι μόνοι δημοσιογράφοι που έχουν συλληφθεί είναι όσοι συνδέονται με «τρομοκρατικές οργανώσεις». Σύμφωνα με την ιστοσελίδα P24, που ειδικεύεται στην ελευθερία του Τύπου, 165 δημοσιογράφοι είναι φυλακισμένοι στην Τουρκία, η οποία βρίσκεται στην θλιβερή 157η θέση από τις 180 στην παγκόσμια κατάταξη του 2018 των χωρών ως προς την ελευθερία του Τύπου που καταρτίζεται από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.
