O «Κλάδος Ελαίας», η επιχείρηση που ξεκίνησε το Σάββατο η Τουρκία στη βόρεια Συρία εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση στην εμπόλεμη χώρα. Οι διάφορες εμπλεκόμενες πλευρές και οι μεγάλες δυνάμεις που τις στηρίζουν προσπαθούν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους όσα περισσότερα εδάφη μπορούν προκειμένου να ενισχύσουν τη θέση τους στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα του AFP, που αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ποιες επιπτώσεις θα έχει η τουρκική επιχείρηση στην Αφρίν στην εξέλιξη της σύγκρουσης;

Αφρίν, μια περιοχή στρατηγικής σημασίας

Ο κουρδικός θύλακας Αφρίν βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της επαρχίας του Χαλεπιού και συνορεύει με την Τουρκία στα δυτικά και τα βόρεια και με περιοχές που έχουν υπό τον έλεγχό τους Σύροι αντάρτες, που στηρίζονται από την Άγκυρα, στα νότια και τα ανατολικά. Για την Άγκυρα στόχος είναι να εκδιώξει από τα σύνορά της την ισχυρή κουρδική πολιτοφυλακή YPG, την οποία θεωρεί «τρομοκρατική» οργάνωση. Όμως αυτή έχει τη στήριξη των ΗΠΑ και είναι σημαντικός τους εταίρος στη μάχη κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Η επιχείρηση ενδέχεται να επιτρέψει στην Τουρκία να εδραιώσει την επιρροή της στη βορειοδυτική Συρία αλλά και στις συμμαχικές της δυνάμεις των ανταρτών να θέσουν υπό τον έλεγχό τους περισσότερα εδάφη, εκτιμούν ειδικοί. «Με αυτό τον τρόπο τα εδάφη των ανταρτών θα ενωθούν για πρώτη φορά εδώ και καιρό» στη βόρεια Συρία, εκτιμά ο Άρον Λουντ, ειδικός του αμερικανικού ιδρύματος Century, αναφερόμενος στις περιοχές που ελέγχουν οι αντάρτες στο Χαλέπι και στη γειτονική επαρχία Ιντλίμπ. «Ο τομέας των ανταρτών θα είναι έτσι πιο βιώσιμος και θα μπορεί να εξακολουθεί να διαφεύγει του ελέγχου του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ χάρη στην ξένη χρηματοδότηση και την προστασία από το εξωτερικό», προσθέτει. Σύμφωνα με τον Τσαρλς Λίστερ, ειδικό στη Συρία στο αμερικανικό κέντρο Middle East Institute, η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον ενδέχεται να διαπραγματευτούν μια συμφωνία. Οι Κούρδοι θα κρατήσουν τα ημιαυτόνομα εδάφη τους στη βορειοανατολική Συρία με αντάλλαγμα την αμερικανική στήριξη «για μια αντίστοιχη περιοχή, υπό τον έλεγχο της συριακής αντιπολίτευσης, στα βορειοδυτικά», εκτιμά.

Κέρδος για τη συριακή κυβέρνηση;

Η τουρκική στρατιωτική πίεση ενδέχεται επίσης να ωθήσει τη YPG να συμφιλιωθεί με τη συριακή κυβέρνηση μέσω της μεσολάβησης της Ρωσίας. Κούρδοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει στο AFP ότι η Μόσχα τους πρότεινε να τους προστατεύσει από την Τουρκία, αν παρέδιδαν τα εδάφη που ελέγχουν στη Δαμασκό. Όταν αυτοί αρνήθηκαν, η Ρωσία απέσυρε την αεροπορική στήριξη που τους παρείχε. Σύμφωνα με τον Λουντ, «ο Άσαντ και η Ρωσία ίσως καταλήξουν σε συμφωνία με τους Κούρδους: θα σας στείλουμε στρατεύματα και ο τομέας αυτός της Αφρίν θα είναι υπό την προστασία μας». Σε αντάλλαγμα οι Κούρδοι θα πρέπει να δεσμευθούν να κάνουν υποχωρήσεις απέναντι στη Δαμασκό σε ό,τι αφορά την αυτονομία τους. Χάρη στη στήριξη της Μόσχας η Δαμασκός κατάφερε να ανακτήσει τον έλεγχο περισσότερο από του μισού της Συρίας.

Τι επιπτώσεις θα έχει στο ΙΚ;

Μετά την άνοδο του ΙΚ το 2014, οι Κούρδοι έχουν αναχθεί σε βασικό αντίπαλό τους, σημειώνοντας σημαντικές νίκες εναντίον τους. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ένας κουρδοαραβικός συνασπισμός που στηρίζεται από τις ΗΠΑ και στον οποίο η YPG έχει ηγετικό ρόλο, εκδίωξαν τους τζιχαντιστές από τη βόρεια και βορειοανατολική Συρία. Οι SDF κατηγορούν την Τουρκία ότι με την επιχείρησή της τώρα «στηρίζει ξεκάθαρα» το ΙΚ, ενώ καταγγέλλουν ότι η Άγκυρα «στρέφει» την προσοχή των Κούρδων προς την Αφρίν, αναγκάζοντάς τους να παραμελήσουν τους τζιχαντιστές. Παρά την απώλεια βασικών προπυργίων του, το ΙΚ «εξακολουθεί να διαθέτει μια όχι αμελητέα δύναμη στο τρίγωνο στα συρο-ιρακινά σύνορα, με χιλιάδες μαχητές», προειδοποιούν οι SDF. «Το ΙΚ προσπαθεί να ξεκινήσει μια εξέγερση εναντίον των ΗΠΑ και των τοπικών τους εταίρων στη Συρία», υπογραμμίζει ο Νίκολας Έρας, ειδικός του Centre for a New American Security. «Αν η προσοχή της YPG αποσπαστεί από τις ενέργειες της Τουρκίας στην Αφρίν, το ΙΚ θα έχει μια πραγματική ευκαιρία να χτυπήσει» στα ανατολικά, προειδοποιεί.

Και η διαδικασία ειρήνευσης;

Η τουρκική επιχείρηση συμπίπτει με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν μέχρι και το τέλος του μήνα. Συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ διεξάγονται σήμερα και αύριο στη Βιένη, ενώ στις 30 Ιανουαρίου στο Σότσι (νότια Ρωσία) θα πραγματοποιηθεί το «Κογκρέσο Εθνικού Διαλόγου». Διευρύνοντας «την περιοχή ελέγχου» στη βόρεια Συρία, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «θα μπορεί να επηρεάζει ακόμη περισσότερο το μέλλον της Συρίας», υπογραμμίζει ο Έρας.