Οι πρώτες ημέρες της νέας χρονιάς έφεραν μια ήπια επανάσταση στην Ιταλία: την απελευθέρωση των ωρών λειτουργίας για τα καταστήματα, τα εστιατόρια και τα μπαρ. Κι όπως συμβαίνει συνήθως με τις επαναστάσεις, το μέτρο προκάλεσε αλλού επαίνους και αλλού διαμαρτυρίες.

Το μέτρο εισήχθη τον περασμένο Δεκέμβριο στο πλαίσιο ενός κυβερνητικού προγράμματος για την αποτροπή της κρίσης με τίτλο «Ας σώσουμε την Ιταλία» και επιτρέπει στους καταστηματάρχες να καθορίζουν οι ίδιοι τις ώρες λειτουργίας των καταστημάτων τους

Μερικοί καταναλωτές ενθουσιάστηκαν με την προοπτική να αγοράζουν γάλα, ψωμί ή οτιδήποτε άλλο όποια ώρα θέλουν. Πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις όμως, καθώς και ορισμένα στελέχη περιφερειακών κυβερνήσεων, κατήγγειλαν τους νέους κανόνες, χαρακτηρίζοντάς τους τελειωτικό κτύπημα για τα οικογενειακά καταστήματα που προσπαθούσαν ήδη να τα βγάλουν πέρα στις συνθήκες ύφεσης που αντιμετωπίζει η χώρα.

«Ο κόσμος δεν καταναλώνει σε μια περίοδο ύφεσης», επισημαίνει ο Βάλτερ Τζαμαρία, πρόεδρος της Confesercenti (του οργανισμού μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων) στη Ρώμη. «Όταν η αγοραστική σου δύναμη είναι περιορισμένη, αυτό δεν θα αλλάξει αν τα καταστήματα παραμένουν ανοιχτά περισσότερο». Η Confesercenti σκέπτεται ήδη να κλείσει τα καταστήματα σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Όπως λέει ο Τζαμαρία, οι μικροκαταστηματάρχες πιέζονται ήδη από τον ανταγωνισμό με τα σούπερ μάρκετ. Μόνο στη Ρώμη έχουν κλείσει τα τελευταία τρία χρόνια 10.000 μικρά καταστήματα και 35.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη δουλειά τους.

«Η κυβέρνηση πρέπει να επανεξετάσει την κατάσταση», τόνισε. «Σε αντίθετη περίπτωση, απλώς θα βοηθήσει τις μεγάλες αλυσίδες. Είμαστε στο πλευρό των μικρομεσαίων».

Ο Αντζελο Σάλις έχει ένα μικρό μπαρ στο κέντρο της Ρώμης μαζί με τα παιδιά του και φοβάται ότι θα πρέπει να δουλεύει περισσότερες ώρες, καθώς και τις Κυριακές, για να παραμείνει στο παιχνίδι. «Αν έχεις μια μεγάλη επιχείρηση με πολλούς υπαλλήλους, είναι εντάξει», λέει. «Αν όμως το κατάστημα ανήκει στην οικογένεια, το πράγμα αλλάζει».

Ετοιμες για πόλεμο είναι και οι τοπικές οργανώσεις κατοίκων, φοβούμενες ότι η απελευθέρωση του ωραρίου των μπαρ δεν θα τους αφήνει να κοιμηθούν.

Η κυβέρνηση Μόντι έχει επεξεργαστεί διάφορους τρόπους για να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη της οικονομίας, που την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει στασιμότητα. Ανάμεσα στα μέτρα αυτά είναι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και η προώθηση του ανταγωνισμού.

Αν ληφθούν υπόψη όμως οι αντιδράσεις στην απελευθέρωση του ωραρίου, καθώς και η αποτυχημένη προσπάθεια που έγινε τον περασμένο μήνα να ανοίξουν τα επαγγέλματα των ταξιτζήδων και των φαρμακοποιών, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η αποστολή του Μόντι θα είναι δύσκολη.

«Ο καταναλωτισμός δεν είναι η κατάλληλη απάντηση στην κρίση», λέει ο Ενρίκο Ρόσι, πρόεδρος της περιοχής της Τοσκάνης. «Είναι μια προσβολή στην πολιτιστική μας ταυτότητα, τις παραδόσεις μας και την ιστορία μας».

Ορισμένοι οικονομολόγοι αναγνωρίζουν ότι η παράταση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων δύσκολα θα οδηγήσει στην αύξηση της κατανάλωσης, ιδιαίτερα σε μια εποχή που οι Ιταλοί πληρώνουν υψηλότερους φόρους και σφίγγουν τη ζώνη τους. «Από οικονομική άποψη δεν θα αλλάξει τίποτα», προβλέπει ο Ρομπέρτο Ραβατσόνι από το Πανεπιστήμιο Μποκόνι του Μιλάνου. «Αυτό που έχει σημασία είναι το πνεύμα της μεταρρύθμισης. Η απελευθέρωση του ωραρίου προκάλεσε τόσες αντιδράσεις γιατί αφορά πολλές πλευρές της κοινωνίας, όπως η εργασία, η οικογένεια, καθώς και η θρησκεία».

Το νέο ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων αναμένεται πάντως να δώσει ώθηση στη δημιουργικότητα των επιχειρηματιών, οι οποίοι θα ωφεληθούν και από τη διευκόλυνση του ανοίγματος μιας επιχείρησης.

Πολλοί ζητούν τώρα από την κυβέρνηση να προχωρήσει στο άνοιγμα και άλλων προστατευόμενων επαγγελμάτων, όπως είναι ο τραπεζικός και ασφαλιστικός τομέας. «Μόνο έτσι μπορεί η Ιταλία να κερδίσει χρήματα και να προσφέρει χαμηλότερες τιμές στους καταναλωτές», λέει ο Ραβατσόνι.