Μια σειρά συστάσεων προς τα κράτη-μέλη προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών επιστροφής των μεταναστών που δεν έχουν δικαίωμα σε άσυλο, καθώς και ένα νέο σχέδιο δράσης για τις επιστροφές δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή έρχονται σε συνέχεια της άτυπης Συνόδου Κορυφής της Μάλτας στις 3 Φεβρουαρίου 2017, όπου υπογραμμίστηκε η ανάγκη επανεξέτασης της πολιτικής της ΕΕ για την επιστροφή.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΕ ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος και πρέπει να επιστραφούν ανέρχεται στο ένα εκατομμύριο, ενώ ενδεικτικά το 2015, μόλις 36% του συνόλου των αποφάσεων επιστροφής υλοποιήθηκαν.
«Προκειμένου να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα δεν έχουμε ανάγκη να αλλάξουμε τη νομοθεσία αλλά να εφαρμόσουμε τους υπάρχοντες κανόνες», δήλωσε σχετικά ο επίτροπος Μετανάστευση, Δημήτρης Αβραμόπουλος, τονίζοντας πως τόσο το σχέδιο δράσης όσο και οι συστάσεις της Επιτροπής συμβαδίζουν απόλυτα με την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία για το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Μεταξύ των συστάσεων της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη είναι η καταπολέμηση των καταχρήσεων του συστήματος μέσω της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου στο πλαίσιο της ταχείας ή, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, της συνοριακής διαδικασίας αλλά και η συντόμευση των προθεσμιών για την άσκηση ένδικων μέσων.
Επιπλέον, γίνεται μια σαφής σύσταση για την πρόληψη του κινδύνου διαφυγής μέσω της κράτησης ατόμων που έχουν λάβει απόφαση επιστροφής και τα οποία αφήνουν να διαφανεί ότι δεν θα συμμορφωθούν, π.χ. αρνούμενα να συνεργαστούν στη διαδικασία ταυτοποίησης ή αντιδρώντας με βίαιο ή δόλιο τρόπο σε μια επιχείρηση επιστροφής.
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές το πρόβλημα κυρίως έγκειται σε κάποιες χώρες των οποίων η εθνική νομοθεσία θεσπίζει μικρότερα όρια κράτησης, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος να ολοκληρωθεί η διαδικασία επιστροφής. Επίσης, σε ό,τι αφορά την κράτηση των ανηλίκων, σύμφωνα με την Επιτροπή, κάποια κράτη-μέλη έχουν πολύ αυστηρή νομοθεσία που απαγορεύει την κράτησή τους.
«Τα μη συνοδευόμενα παιδιά είναι από τις κύριες προτεραιότητές. Θέλουμε να τα προστατεύσουμε. Χιλιάδες παιδιά διαφεύγουν από τα κέντρα και πολλά αγνοούνται. Το ύψιστο συμφέρον του παιδιού είναι ο γνώμονάς μας, και αυτό μπορεί να είναι η επιστροφή. Τα κλειστά κέντρα μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία των παιδιών κατά των παρανόμων κυκλωμάτων διακίνησης και κακοποίησης. Μόνο ως τελευταία λύση όμως. Σε κλειστά ειδικά για ανηλίκους κέντρα και να λαμβάνουμε υπόψη τα δικαιώματα των παιδιών», δήλωσε σχετικά ο Έλληνας επίτροπος.
Επιπλέον, ο Δ. Αβραμόπουλος ανέφερε πως η Επιτροπή θα στηρίξει την Ελλάδα και την Ιταλία προκειμένου να κατασκευάσουν περισσότερα κέντρα κράτησης. Σε ό,τι αφορά τα κέντρα κράτησης εκτός Ευρώπης, ο Δ. Αβραμόπουλος επανέλαβε πως «δεν είμαστε ακόμα εκεί». «Δεν σημαίνει ότι ζητάμε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αυτό που θέλουμε είναι σαφές: αυτοί που δεν δικαιούνται άσυλο να επιστραφούν, αλλά εν τω μεταξύ πρέπει να μένουν κάπου με συνθήκες αξιοπρέπειας», υπογράμμισε ο ίδιος.
Σε ό,τι αφορά το ανανεωμένο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την επιστροφή, προβλέπει μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας επιστροφής για την αντιμετώπιση βασικών προκλήσεων σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και σε συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης.
Τα μέτρα που προτείνονται σε επίπεδο ΕΕ, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την αύξηση της χρηματοδοτικής στήριξης στα κράτη μέλη με τη διάθεση 200 εκατ. ευρώ το 2017 για εθνικά μέτρα σχετικά με την επιστροφή, καθώς και για συγκεκριμένες κοινές ευρωπαϊκές δράσεις επιστροφής και επανένταξης. Επίσης, ένα από τα μέτρα είναι η παροχή πλήρους στήριξης στα κράτη μέλη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριαφυλακής και Ακτοφυλακής, ο οποίος, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα πρέπει να αυξήσει τη βοήθεια που παρέχει πριν από την επιστροφή, να ενισχύσει το προσωπικό της μονάδας για τη στήριξη των επιστροφών, να θεσπίσει μέχρι τον Ιούνιο έναν μηχανισμό εμπορικών πτήσεων για τη χρηματοδότηση των επιστροφών και να εντείνει, μέχρι τον Οκτώβριο, την κατάρτιση των αρχών τρίτων χωρών σε θέματα επιστροφής.
