Στις περισσότερες χώρες, το πρόβλημα που αφορά τις φυλακές είναι ο υπερπληθυσμός τους. Στην Ολλανδία, είναι ακριβώς το αντίθετο. Η χώρα έχει ξεμείνει από φυλακισμένους με αποτέλεσμα τα κελιά της να είναι μισοάδεια. Τα τελευταία χρόνια, έχουν κλείσει περισσότερες από 19 φυλακές ενώ πολλές ακόμα αναμένεται να βάλουν λουκέτο.
Η μείωση της εγκληματικότητας τα τελευταία χρόνια στην Ολλανδία έχει ως αποτέλεσμα να έχει ήδη μείνει κενό το ένα τρίτο των φυλακών της χώρας ενώ η ακόμα μεγαλύτερη αναμενόμενη μείωση έκνομων πράξεων δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι πολλά σωφρονιστικά ιδρύματα θα βάλουν λουκέτο. Τα «καλά» νέα είναι ότι μειώνονται οι εγκληματίες, αλλά τα «κακά» νέα πως πολλοί εργαζόμενοι στις φυλακές βρίσκονται αντιμέτωποι με την ανεργία.
Η μείωση της εγκληματικότητας στην Ολλανδία οφείλεται αφενός στα χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας της, αφετέρου στη χαλάρωση των ποινών από το 2001.
Πιο συγκεκριμένα οι αρχές έχουν υιοθετήσει μία τακτική στα εγκλήματα χωρίς θύματα να επιβάλουν μικρότερες ποινές, να βάζουν ηλεκτρονική σήμανση στους ενόχους και να τους εντάσσουν σε προγράμματα απασχόλησης για την επανένταξή τους στην κοινωνία.
Πριν από μία δεκαετία, σύμφωνα με το BBC, η Ολλανδία είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φυλάκισης στην Ευρώπη. Σήμερα ωστόσο βρίσκεται στο άλλο άκρο με την αντίστοιχη αναλογία να υπολογίζεται σε 57 κρατούμενους ανά 100.000 πολίτες. Συγκριτικά στην Αγγλία και στην Ουαλία ο αριθμός αυτός είναι 148.
Από το 2005 μέχρι και πέρυσι, έχει καταγραφεί μία μείωση της τάξεως του 43% στην εγκληματικότητα: ο αριθμός των κρατουμένων έπεσε από τους 14.468 το 2005 στους 8.245. Όπως σημειώνει το βρετανικό δίκτυο σε αυτό έπαιξε ρόλο και η εξάρθρωση μιας από τις μεγαλύτερες σπείρες διακίνησης ναρκωτικών την ίδια χρόνια.
Σήμερα η αστυνομία έχει νέες προτεραιότητες, σύμφωνα με την Pauline Schuyt, καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου από τη νότια πόλη του Leiden. «Οι αρχές έχουν επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της τρομοκρατίας και λιγότερο στα ναρκωτικά», λέει χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, οι ολλανδοί δικαστές συχνά χρησιμοποιούν εναλλακτικές μεθόδους αντί της φυλάκισης, όπως κοινωφελής εργασία, πρόστιμα και ηλεκτρονική σήμανση για τους παραβάτες.
Η Angeline van Dijk, διευθύντρια της υπηρεσίας των φυλακών στην Ολλανδία, λέει ότι οι φυλακές χρησιμοποιούνται κυρίως για εκείνους που είναι πολύ επικίνδυνοι για να κυκλοφορούν ελεύθεροι ή για τους λεγόμενους ευπαθείς παραβάτες που χρειάζονται τη βοήθεια που παρέχει το σωφρονιστικό σύστημα της χώρας.
«Μερικές φορές είναι καλύτερο για τους ανθρώπους να συνεχίζουν να δουλεύουν, να συνεχίζουν να μένουν με την οικογένειά τους και να εκτίουν την ποινή τους με άλλο τρόπο κι όχι έγκλειστοι μέσα σε ένα κελί» και συνεχίζει:
«Έχουμε μικρότερες ποινές φυλάκισης και μικρότερο ποσοστό εγκληματικότητας εδώ στην Ολλανδία κάτι που οδηγεί σε άδεια κελιά».
Δεν συμμερίζονται όμως όλοι αυτή την άποψη. Ενώ το καταγεγραμμένο έγκλημα έχει συρρικνωθεί κατά 25% τα τελευταία 8 χρόνια, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό προκύπτει από το κλείσιμο των αστυνομικών σταθμών ως αποτέλεσμα των περικοπών του προϋπολογισμού. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνονται λιγότερες καταγγελίες.
«Οι αρχές δεν μπορούν να χειριστούν το φόρτο εργασίας τους», λέει. «Και ποια είναι η απάντηση της κυβέρνησης; Κλείσιμο των φυλακών».
Οι φρουροί δεν είναι ευχαριστημένοι με το γεγονός ότι «στερεύουν» από φυλακισμένους τα κελιά και αισθάνονται θυμό αλλά και απογοήτευση.
Ο Frans Carbo, εκπρόσωπος των φρουρών των φυλακών από την συνομοσπονδία Συνδικάτων της Ολλανδίας (FNV), αναφέρει ότι οι νέοι δεν θέλουν να ενταχθούν στην υπηρεσία των φυλακών «επειδή δεν υπάρχει μέλλον. Ποτέ δεν ξέρεις πότε και ποια φυλακή θα κλείσει».
Άλλες φυλακές μετατρέπονται σε κέντρα υποδοχής των αιτούντων άσυλο, στα οποία βρήκαν δουλειά πρώην δεσμοφύλακες και άλλες σε πολυτελή ξενοδοχεία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση άδειας φυλακής νότια του Άμστερνταμ. Μάλιστα οι τέσσερις πιο ακριβές σουίτες του έχουν τα ονόματα: Ο δικηγόρος, ο δικαστής, ο Διοικητής και ο δεσμοφύλακα.
Ζητούνται κρατούμενοι για ολλανδικές φυλακές
Σε μία ύστατη προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα των άδειων κελιών και να διασωθούν τα σωφρονιστικά ιδρύματα αλλά και οι θέσεις εργασίας, η κυβέρνηση της Ολλανδίας αποφάσισε να νοικιάζονται τα κελιά για τους κρατούμενους από τη Νορβηγία και το Βέλγιο και να εισάγονται ξένοι κρατούμενοι.
Η κυβέρνηση προχώρησε στην μίσθωση των φυλακών της με την μέθοδο leasing και με την συμφωνία να στεγάσει φυλακισμένους από το Βέλγιο και την Νορβηγία. Αυτή η έκπληξη-λύση άρχισε να αποδίδει καρπούς.
Έτσι, τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Νορβηγία άρχισε να στέλνει κάποιους από τους κατάδικούς της για να εκτίσουν τις ποινές τους στις φυλακές Norgerhaven. Σε αυτήν την περίπτωση ο διοικητής της φυλακής είναι Νορβηγός, αλλά οι φρουροί που προσέχουν τους 234 άνδρες κλειδωμένους στα κελιά είναι Ολλανδοί.
Στη Νορβηγία ισχύει ένα πιο φιλελεύθερο καθεστώς στις φυλακές σε σχέση με την Ολλανδία. Οι νορβηγοί κρατούμενοι επιτρέπεται, για παράδειγμα, να δίνουν συνεντεύξεις στα ΜΜΕ και να παρακολουθούν DVD της επιλογής τους, διότι η βασική αρχή είναι ότι η ζωή στη φυλακή θα πρέπει να τους προετοιμάζει για την επανένταξή τους στην κοινωνία.
Οι περισσότεροι κρατούμενοι από την Νορβηγία θέλουν κι έρχονται στις ολλανδικές φυλακές ενώ λιγότεροι είναι αυτοί που εξαναγκάζονται. Πολλοί από τους κρατούμενους είναι αλλοδαποί υπήκοοι που πολύ σπάνια έβλεπαν τις οικογένειές τους όσο ήταν πίσω από τα κάγκελα στη Νορβηγία.
Ένα δωμάτιο με Skype είναι η ατραξιόν στις φυλακές Norgerhaven. Οι συγγενείς που θέλουν να επισκεφθούν τους δικούς τους ανθρώπους-παραβάτες πληρώνουν από την τσέπη τους τα έξοδα μεταφοράς τους με το ταξίδι να κοστίζει το λιγότερο 500 ευρώ με διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο.
Το άψογο και καθαρό κελί του Michael είναι διακοσμημένο με εικόνες της ποδοσφαιρικής ομάδας του και τα τέσσερα μικρά παιδιά του. Ο οξυγονοκολλητής από τη βόρεια Πολωνία καταδικάστηκε στη Νορβηγία, αλλά στη φυλακή εκεί δεν είχε πρόσβαση σε Skype.
«Η γυναίκα μου είναι απασχολημένη να μεγαλώνει τα τέσσερα παιδιά μας και προσπαθεί να κρατήσει μια δουλειά. Έτσι κι αλλιώς δεν έχει τα χρήματα για να έρθει και να με δει», λέει και συνεχίζει: «Γι ‘αυτό και επέλεξα αυτή τη φυλακή στην Ολλανδία. Τουλάχιστον εδώ έτσι θα μπορώ να βλέπω την οικογένειά μου και όχι μόνο να ακούω τις φωνές τους στο τηλέφωνο».
