Μικρές πασχαλινές λεπτομέρειες που ίσως δεν ξέρετε

Η Κυριακή του Πάσχα καταφτάνει ολοταχώς ως η κορύφωση της Μεγάλης Εβδομάδας και των Παθών του Ιησού. Η μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης που αποτίνει φόρο τιμής στον θάνατο και την ανάσταση του Θεανθρώπου λειτουργεί ως διαχρονική υπόμνηση στην υπέρτατη θυσία του Σωτήρα για χάρη της ανθρωπότητας. Η κορυφαία στιγμή της χριστιανικής παράδοσης με τα λαμπρά έθιμα και τη μακραίωνη ιστορία είναι ταυτοχρόνως μια γιορτή για όλη την οικογένεια, καθώς όλοι συμμετέχουν με τον τρόπο τους σε ένα έθιμο που στις μέρες μας έχει μετατραπεί σε έναν από τους κινητήριους μοχλούς της εμπορικής δραστηριότητας. Αν η εμπορευματοποίηση του Πάσχα το έχει μετατρέψει σε μια εκδήλωση λαιμαργίας, αυτό μένει να απαντηθεί από τον καθέναν προσωπικά…

Το Πάσχα είναι η παλιότερη χριστιανική γιορτή

Το Πάσχα είναι η εκδήλωση μνήμης για τα θεία πάθη του Ιησού Χριστού και την ανάστασή του τρεις μέρες μετά τη σταύρωση. Ήταν η πρώτη γιορτή της χριστιανοσύνης και η μεγαλύτερη στιγμή του εκκλησιαστικού χρόνου. Ταυτοχρόνως, είναι η παλιότερη γιορτή που καθιερώθηκε ποτέ στον αρχαίο χριστιανικό κόσμο…

Γιατί το Πάσχα είναι κινητή εορτή;

Το Πάσχα ήταν ανέκαθεν κινητή γιορτή, ήδη από τις μέρες των Πρωτοχριστιανών, καθώς η Κυριακή του Πάσχα είχε καθοριστεί να είναι η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της Εαρινής Ισημερίας (21 Μαρτίου). Δεν ήταν βέβαια ποτέ η πρώτη πραγματική πανσέληνος, αλλά η «εκκλησιαστική πανσέληνος», όπως καθορίστηκε από την Πρώτη Σύνοδο της Νίκαιας το 325 π.Χ. που όρισε την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Κι έτσι η Κυριακή του Πάσχα καθορίστηκε κάπου μεταξύ 22 Μαρτίου και 25 Απριλίου.

Γιατί ορθόδοξοι και καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες;

Όπως είπαμε, το Πάσχα βασίζεται στον σεληνιακό κύκλο, κι έτσι δεν είναι ποτέ σταθερό. Τα θεία πάθη μνημονεύονται μάλιστα βδομάδες αργότερα στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη από την καθολική, αν και εδώ η διαφοροποίηση έχει να κάνει με τις εσωτερικές διαφορές του Ιουλιανού και του Γρηγοριανού Ημερολογίου. Οι δυτικές εκκλησίες (καθολικοί και προτεστάντες) ακολουθούν πια το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η ανατολική εκκλησία συνεχίζει να βασίζεται στο Ιουλιανό. Για την ορθόδοξη μάλιστα πίστη, το Πάσχα σηματοδοτεί την έναρξη του νέου εκκλησιαστικού χρόνου…

Το βάψιμο των αυγών

Διαφορές υπάρχουν επίσης και στο βάψιμο των αυγών, αν και το έθιμο προέρχεται ενδεχομένως από την ορθόδοξη παράδοση. Ήταν οι ορθόδοξες ρωσικές και ουκρανικές κοινότητες Καναδά και ΗΠΑ που έφεραν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού το έθιμο της βαφής των αυγών, που αποκαλούσαν «pysanka» (και «pysanky» στον πληθυντικό). Στην τσαρική Ρωσία μάλιστα το έθιμο της διακόσμησης των πασχαλινών αυγών είχε μετατραπεί σε τέτοια τέχνη που ενέπνευσε ακόμα και τον Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ! Οι ορθόδοξοι τα βάφουν κόκκινα, ως υπόμνηση στο αίμα του Ιησού αλλά και τον θρίαμβό του έναντι του θανάτου…

Το Πάσχα είναι άρρηκτα -και παγανιστικά- συνδεδεμένο με το αυγό

Το πασχαλινό έθιμο της βαφής, του τσουγκρίσματος αλλά και της ανταλλαγής των αυγών συναντάται σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, έχοντας τις ρίζες του σε παγανιστικές τελετές των Αιγυπτίων, των Περσών, των Γαλατών, των Ελλήνων και των Ρωμαίων, για τους οποίους το αυγό ήταν το μεγάλο σύμβολο της ζωής. Το αυγό ως σύμβολο αναγέννησης και δημιουργίας ενυπήρχε στους πολιτισμούς της οικουμένης πολύ πριν από την έλευση του χριστιανισμού, καθώς ήταν διαχρονικά το αρχαίο σύμβολο της γονιμότητας, της γέννησης και της αναδημιουργίας…

Το Πάσχα ως γιορτή του εμπορικού κόσμου

Στις ΗΠΑ και μόνο, κατά τη γιορτή του Πάσχα υπολογίζεται ότι ξοδεύονται περισσότερα από 14,7 δισ. δολάρια! Το μέσο νοικοκυριό δαπανά 131 δολάρια τις εορταστικές ημέρες του Πάσχα, κάνοντας πολλούς να διαμαρτύρονται ότι έχει χαθεί το λιτό χριστιανικό πνεύμα της γιορτής…

Το Πάσχα ως σοκολατένια φρενίτιδα

Κάθε παιδάκι στην Αγγλία καταβροχθίζει κατά μέσο όρο 8,8 σοκολατένια πασχαλινά αυγά τις ημέρες του Πάσχα, τη διπλάσια δηλαδή προτεινόμενη θερμιδική πρόσληψη ανά βδομάδα! Όσο για τη σοκολατένια αγορά της Βρετανίας, οι πωλήσεις τις ημέρες του Πάσχα αντιπροσωπεύουν το 10% της ετήσιας πορείας της…

Το Πάσχα και οι αργίες του

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αργία για τον χριστιανικό κόσμο, αν και εδώ το έθιμο παραείναι ελαστικό, αφουγκραζόμενο λες τις ανάγκες της κοσμικής αγοράς. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, μόλις 12 από τις 50 πολιτείες αναγνωρίζουν τη Μεγάλη Παρασκευή ως γιορτή…

Το παράξενο έθιμο της βαφής των κοτόπουλων

Ένα σχετικά βάρβαρο έθιμο ίσχυε στην Αμερική αλλά και αλλού στον δυτικό χριστιανικό κόσμο και είχε να κάνει με την εορταστική βαφή των κοτόπουλων κατά τις ημέρες του Πάσχα. Παρά το γεγονός ότι οι μισές αμερικανικές πολιτείες έχουν απαγορεύσει το παράξενο έθιμο εδώ και 45 χρόνια, η Φλόριντα το επανέφερε πρόσφατα με πάσα τιμή…

Η εμπορευματοποίηση του Πάσχα

Είναι γεγονός ότι το Πάσχα έχει υποστεί μεγάλη ιστορική εξέλιξη στο διάβα του χρόνου, φτάνοντας στις μέρες μας εντελώς αλλαγμένο. Ιδιαίτερα μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η ζαχαροπλαστική πήρε τον πρώτο λόγο και άρχισε να φτιάχνει σωρεία πασχαλινών λιχουδιών (αρχής γενομένης από τη δεκαετία του 1870), το Πάσχα άλλαξε ολότελα και δεν θύμιζε πια σε τίποτα την ταπεινή χριστιανική γιορτή του παρελθόντος. Μια τεράστια πληθώρα εντελώς νέων πασχαλινών γλυκών κοσμούσε πια τις προθήκες των δυτικών καταστημάτων, όταν η σοκολάτα επιστρατεύτηκε να καλύψει την οικονομική δυσπραγία: εκεί που τα πανάκριβα σοκολατοειδή πωλούνταν αποκλειστικά σχεδόν τα Χριστούγεννα, οι ζαχαροπλάστες βρήκαν μια νέα και αναπάντεχη αγορά το Πάσχα, όταν η σοκολάτα τους κάλυψε όλα τα πασχαλινά έθιμα της δυτικής εκκλησίας, από τα αυγά μέχρι και τα λαγουδάκια. Σήμερα το Πάσχα είναι η σημαντικότερη περίοδος για τις πωλήσεις ζαχαρωτών και γλυκισμάτων, αφού μέχρι και βρώσιμους σταυρούς θα βρει κανείς στα ζαχαροπλαστεία της οικουμένης…