Με σκυμμένο το κεφάλι κάθισε στο εδώλιο του γερμανικού δικαστηρίου, ο 94χρονος πρώην δεσμοφύλακας του Άουσβιτς Ράινχολντ Χάνινγκ, για να δικαστεί ως συνεργός στην εξόντωση τουλάχιστον 170.000 ανθρώπων, σε μια από τις τελευταίες δίκες για τα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου.
Ο Χάνινγκ ήταν 20 ετών το 1942 όταν άρχισε να υπηρετεί στα Βάφεν Ες-Ες, την ένοπλη πτέρυγα του ναζιστικού κόμματος, ως δεσμοφύλακας στο στρατόπεδο θανάτου στην κατεχόμενη Πολωνία, όπου περισσότεροι από 1,1 εκατομμύριο Εβραίοι εκτελέστηκαν από τους Ναζί.
Ισχυρή αστυνομική παρουσία είχε αναπτυχθεί γύρω από το δικαστήριο στη δυτική πόλη Ντέτμολντ καθώς ο Χάνινγκ έμπαινε μέσα φορώντας γυαλιά και κοιτάζοντας στο έδαφος, για μια δίκη που διαρκεί μόνο δύο ώρες ημερησίως λόγω της προχωρημένης ηλικίας του κατηγορουμένου.
Εισαγγελείς είπαν ότι ο Χάνινγκ εντάχθηκε στα Βάφεν Ες-Ες με τη θέλησή του σε ηλικία 18 ετών, και πολέμησε στην ανατολική Ευρώπη στις αρχές του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου πριν μετατεθεί στο Άουσβιτς τον Ιανουάριο του 1942.
Κατηγορούμενος από την εισαγγελία του Ντόρτμουντ και από 38 ενάγοντες από την Ουγγαρία, το Ισραήλ, τον Καναδά, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, ο Χάνινγκ θα ακούσει την κατάθεση πρώην κρατουμένων του στρατοπέδου στο δικαστήριο.
Μεταξύ αυτών είναι η Ερνα ντε Βρις, η οποία εκτοπίστηκε στο Άουσβιτς μαζί με τη μητέρα της (ο πατέρας της ήταν προτεστάντης) το 1943, σε ηλικία 23 ετών. Η Έρνα σώθηκε από τον θάλαμο αερίων και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο εργασίας. «Επέζησα, αλλά μέχρι σήμερα δεν ξέρω ακριβώς πώς σκοτώθηκε η μητέρα μου», είπε στο Reuters ενόψει της δίκης. «Το τελευταίο πράγμα που μου είπε ήταν: «Nα επιζήσεις και να εξηγήσεις τί μας συνέβη». «Δεν έχω μίσος, ωστόσο νιώθω ένα αίσθημα δικαιοσύνης όταν βλέπω να δικάζεται ο άνθρωπος αυτός ο οποίος εργαζόταν εκεί, όταν η μητέρα μου πέθανε», πρόσθεσε.
Το προηγούμενο του Ντέμιανγιουκ
Στο Λούντβιχσμπουργκ της Γερμανίας, το γραφείο για τα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου βρήκε ότι ο Χάνινγκ υπηρέτησε ως δεσμοφύλακας στο Άουσβιτς τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο του 1944. Ο ίδιος το παραδέχθηκε, σε δήλωσή του στην εισαγγελία, αλλά αρνήθηκε την εμπλοκή του στις μαζικές δολοφονίες, μέρος της «Τελικής Λύσης» των ναζί για την εξόντωση των εβραίων της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο Χάνινγκ υπηρέτησε επίσης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπίρκεναου, όπου περίπου το 90% των περισσοτέρων από 1,2 εκατομμύριο δολοφονιών έγινε μέσα σε τέσσερις θαλάμους αερίων.
Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι ο ναζιστικός μηχανισμός εξόντωσης βασιζόταν σε ανθρώπους όπως ο Χάνινγκ που φρουρούσαν τους κρατούμενους, και τον κατηγορούν για επίσπευση ή τουλάχιστον διευκόλυνση της σφαγής.
Προηγούμενο για μια τέτοια προσέγγιση δημιουργήθηκε το 2011, όταν ο Ιβάν Ντέμιανγιουκ, φρουρός στρατοπέδου θανάτου, καταδικάστηκε ως συνεργός σε μαζική δολοφονία.
Πέρυσι, ο 94χρονος Οσκαρ Γκρένινγκ, γνωστός ως «λογιστής του Άουσβιτς», καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης ως συνεργός στη δολοφονία 300.000 ανθρώπων στο Άουσβιτς.
Υπάρχουν και άλλοι πρώην εργαζόμενοι στο στρατόπεδο θανάτου που διανύουν την ένατη δεκαετία της ζωής τους–δύο άνδρες και μία γυναίκα– που θα προσαχθούν σε δίκη μέσα στους επόμενους μήνες.
Λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους, οι δίκες τους, όπως και του Χάνινγκ, θα περιοριστούν σε δύο ώρες ημερησίως, με την προϋπόθεση ότι είναι σε θέση να προσαχθούν σε δίκη.
Ωστόσο ο κυνηγός των ναζί Εφραίμ Ζούροφ, υπεύθυνος των ερευνών για εγκλήματα πολέμου στο Κέντρο Σιμόν Βίζενταλ, δήλωσε από το γραφείο του στην Ιερουσαλήμ ότι η ηλικία δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για την άσκηση δίωξης. «Όταν σκέφτεστε αυτές τις περιπτώσεις, μην νομίζετε πως πρόκειται για εύθραυστους, ηλικιωμένους, άρρωστους άνδρες και γυναίκες αλλά για νέους που αφιέρωσαν την ενέργειά τους σε ένα σύστημα που εφάρμοσε την Τελική Λύση και είχε στόχο να αφανίσει τον εβραϊκό λαό».
