Οι δράστες των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι χρησιμοποίησαν εκτός των άλλων και δύο όπλα τύπου Ζάσταβα Μ70 από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Αλλά και τα ίχνη από τα όπλα της επίθεσης στο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo στις 7 Ιανουαρίου του 2015 οδηγούν στα Βαλκάνια. Η εξάρθρωση, τέλος, ενός τρομοκρατικού πυρήνα στην Ιταλία και το Κόσοβο πριν από μερικές ημέρες οδήγησε στην ανακάλυψη σημαντικού αριθμού παράνομων όπλων σε ένα χωριό του Κοσόβου. Μετά το τέλος τους πολέμου στη Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του 1990 και το άνοιγμα των αποθηκών πυρομαχικών στην Αλβανία το 1997 ανθεί μια παράνομη αγορά όπλων όχι μόνο στα Βαλκάνια – το οπλοστάσιο των πρώην κομμουνιστικών κρατών έχει φτάσει σήμερα και στις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης. Οι τιμές τους κυμαίνονται από 300 με 500 ευρώ για ένα Καλάσνικοφ στα Βαλκάνια μέχρι 2.000 ευρώ για ένα αντίστοιχο όπλο σε κάποια από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τις έρευνες του Φλαμανδικού Ινστιτούτου για την Ειρήνη η πλειοψηφία των παράνομων όπλων προέρχεται από τα κράτη των Βαλκανίων. Ένας από τους ειδικούς του Ινστιτούτου, ο Νιλς Ντικέτ, εξηγεί στη Deutsche Welle ότι τα όπλα εξάγονται από διάφορες χώρες: «Μιλάμε για τη Σερβία, την Κροατία, τη Βοσνία, την Αλβανία. Θα έλεγε κανείς πως αυτά τα κράτη έχουν πραγματικό πρόβλημα με τα παράνομα όπλα. Πρόκειται για εκείνα που έμειναν στα χέρια των πολιτών μετά το τέλος των πολέμων. Μετά τις έρευνές μας πιστεύουμε ότι στις χώρες των δυτικών Βαλκανίων υπάρχουν περισσότερα παράνομα απ’ ό,τι νόμιμα όπλα». Το γεγονός αυτό αποτελεί βέβαια κίνδυνο για την ασφάλεια στην Ευρώπη. Η διαπίστωση πως οι λαθρέμποροι χρησιμοποιούν τους δρόμους του εμπορίου ναρκωτικών και του human trafficking δεν είναι καινούργια. Ο Ιβάν Ζβερζανόφσκι, εμπειρογνώμων της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ελαφρών Όπλων στην Ανατολική Ευρώπη είναι προβληματισμένος για την πιθανότητα σύνδεσης αυτού του εμπορίου με τρομοκρατικές ομάδες. Φοβάται κυρίως πως τα Βαλκάνια θα μετατραπούν σε πηγή φθηνών όπλων για τρομοκρατικούς πυρήνες στην Ευρώπη: «Δε γνωρίζουμε πώς έφτασαν τα συγκεκριμένα όπλα στα χέρια των τρομοκρατών στο Παρίσι. Ξέρουμε ωστόσο ότι υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των μεσαζόντων, του οργανωμένου εγκλήματος και των τρομοκρατών». Αλλά κι ο Μπουρίμ Ραματάνι, ειδικός απ’ το Κόσοβο που εργάζεται στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Πρίστινα, εκτιμά ότι ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός: «Γνωρίζουμε ότι οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων είναι οικονομικά αδύναμες, γεγονός που διευκολύνει τους τρομοκράτες να αναζητήσουν εκεί όπλα».
Εκατομμύρια παράνομα όπλα στα Βαλκάνια
Ο αριθμός των παράνομων όπλων στα Βαλκάνια είναι ανησυχητικός. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών της Σερβίας υπάρχουν στη χώρα έως και 900.000 παράνομα όπλα. Παράλληλα μια έκθεση του ΟΗΕ κάνει λόγο για 450.000 ελαφρά όπλα μόνο στο Κόσοβο. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ο αριθμός των παράνομων όπλων εκτιμάται ότι αγγίζει τις 750.000. Όσο για την Αλβανία, δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ακριβής αριθμός. «Γνωρίζουμε ωστόσο» σχολιάζει ο Φάτος Κλόζι, πρώην διευθυντής των αλβανικών μυστικών υπηρεσιών, «ότι πολλά όπλα βρίσκονται στην κατοχή εγκληματικών οργανώσεων. Πολλά όμως είναι και στα χέρια απλών ανθρώπων, τα οποία απέκτησαν μετά το άνοιγμα των αποθηκών πυρομαχικών το 1997. Η οπλοκατοχή τούς παρέχει ένα αίσθημα ασφάλειας». Παρόμοια είναι η κατάσταση και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων. Σύμφωνα με τον Νιλς Ντικέτ, πολλοί ήταν εκείνοι που μετά τους πολέμους απλώς κράτησαν τα όπλα τους: «Διαπιστώνουμε τώρα πως οι άνθρωποι έχουν ξεκινήσει να πωλούν αυτά τα όπλα, και μάλιστα σε ανθρώπους οι οποίοι τα προωθούν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί αλλάζουν διαρκώς χέρια από τη μια εγκληματική οργάνωση στη άλλη». Μετά το τέλος του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία ξεκίνησε μία καμπάνια με στόχο να πείσει τους πολίτες να παραδώσουν οικειοθελώς τα όπλα τους στις Αρχές. Ωστόσο τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα. Φέτος παραδόθηκαν στη Σερβία μόνο 7.500 όπλα. Ο αριθμός των παράνομων όπλων στη χώρα υπολογίζεται πως είναι εκατονταπλάσιος.
