Σε ηλικία 14 ετών, η Αζίζα Ραχιμζάντα στο Αφγανιστάν έχει ήδη πείσει τους μεγαλύτερούς της να ανοίξουν τα σχολεία στα παιδιά που ζουν σε καταυλισμούς εκτοπισμένων και να εγγυηθούν την παροχή τρεχούμενου νερού σε περισσότερες από 100 οικογένειες, με μια μαχητικότητα που της χάρισε επαξίως τον τίτλο της «Αφγανής Μαλάλα».
Η σύγκρισή της με την νεαρή Πακιστανή που έχει τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης θα μπορούσε να σταματήσει εδώ, αλλά αυτό δεν συμβαίνει καθώς προσφάτως ανακοινώθηκε ότι η Αζίζα είναι υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης για Παιδιά (International Children’s Peace Prize), μια διάκριση με την οποία έχει ήδη τιμηθεί η Μαλάλα.
Και όπως και η τελευταία, η Αζίζα θέτει τη φήμη της στην υπηρεσία του αγώνα της για το δικαίωμα στην εκπαίδευση σε μια χώρα, όπου το σχολείο είναι μόνον μια χίμαιρα για τους πιο ταπεινούς.
Η Αζίζα ξέρει για τι πράγμα μιλάει. Γεννήθηκε και ζει στην Καμπούλ σε καταυλισμό εκτοπισμένων, στον οποίο βρήκε καταφύγιο η οικογένειά της το 2001 όταν εγκατέλειψε την επαρχία στην οποία κατοικούσε βόρεια της αφγανικής πρωτεύουσας.
«Όλα αυτά τα παιδιά είναι παιδιά του πολέμου. Έχουν υποφέρει υπερβολικά πολύ κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τους δίνω συμβουλές και τους εξηγώ τη σημασία που έχει η παιδεία», εξηγεί η 14χρονη.
«Συχνά οι γονείς δεν είναι πολύ μορφωμένοι, πρέπει λοιπόν να τους πείσω και αυτούς», προσθέτει, μιλώντας από το μικρό σπίτι στο οποίο κατοικεί μαζί με τα άλλα επτά μέλη της οικογένειάς της.
Το ασυνήθιστο θάρρος της προσήλκυσε την προσοχή του Κινητού Μίνι-Τσίρκου για Παιδιά, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης, που έχουν ιδρύσει δύο Δανοί, οι Μπέριτ Μιλχάουζεν και Ντέιβιντ Μέισον, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο Αφγανιστάν μετά την πτώση του καθεστώτος των Ταλιμπάν.
Το Μίνι-Τσίρκο οργώνει το Αφγανιστάν, ψυχαγωγεί και ταυτοχρόνως συμβάλλει στην μόρφωση των παιδιών της χώρας αυτής, στην οποία τώρα πια το 60% του πληθυσμού είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών.
«Η Αζίζα μας εντυπωσίασε από την αρχή. Σκεφτόταν περισσότερο από τα άλλα παιδιά, τα υπερασπιζόταν, δεν σταματούσε να ρωτάει. Σταδιακά έγινε η συνήγορος των άλλων παιδιών», δήλωσε ο Μέισον.
Κατά τις εκδηλώσεις που διοργάνωνε το Μίνι-Τσίρκο, η Αζίζα κατέδειξε γρήγορα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα 500 παιδιά που ζουν στον ίδιο καταυλισμό με αυτήν, με πρώτη αυτή της έλλειψης τρεχούμενου νερού.
Τα παιδιά αναγκάζονταν να καλύπτουν μεγάλες αποστάσεις για να μεταφέρουν με κουβάδες νερό, έως ότου η Αζίζα έπεισε τις αρχές να εγκαταστήσουν έναν αγωγό με τον οποίο έρχεται το νερό ως τον καταυλισμό, εξυπηρετώντας 144 οικογένειες.
Μια άλλη δυσκολία ήταν επίσης αυτή της εκπαίδευσης, την οποία καθιστούσαν πρακτικά αδύνατη τα διάφορα εμπόδια που εγείρονταν λόγω της γραφειοκρατίας. Τα παιδιά των εκτοπισμένων οικογενειών, τα οποία είναι συνήθως και τα πιο φτωχά, δεν διέθεταν τα κατάλληλα έγγραφα που θα τους επέτρεπαν να γραφτούν στα σχολεία της πρωτεύουσας. Η αιτία γι’ αυτό ήταν ότι οι αρχές της Καμπούλ έκριναν ότι οι εκτοπισμένοι δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι και τους καλούσαν να επιστρέψουν γρήγορα στα σπίτια τους.
Με τη βοήθεια του Μίνι-Τσίρκου, η Αζίζα κατάφερε να συσπειρώσει και τα άλλα παιδιά στον κοινό αυτόν αγώνα και να ασκήσουν μαζί πιέσεις στους υπευθύνους και στη συνέχεια στο αφγανικό κοινοβούλιο. Η επιμονή τους απέφερε καρπούς και οι αρχές αποδέχθηκαν τέλος ότι μπορούν να εγγραφούν στα σχολεία της Καμπούλ, δημιουργώντας μια νομολογία που μπορεί να εφαρμοστεί στους 59 καταυλισμούς εκτοπισμένων της αφγανικής πρωτεύουσας, όπου ζουν περίπου 25.000 παιδιά.
«Αυτό ήταν ένα γιγάντιο βήμα. Είδα όλα αυτά τα παιδιά με ποδιές και δεν τα αναγνώρισα!», διηγήθηκε ο διευθυντής του Μίνι-Τσίρκου Ντέιβιντ Μέισον.
Η Αζίζα, συμπληρώνει ο έτερος της μκο, Μπέριτ Μίλχαουζεν, έχει ένα εξαιρετικό χάρισμα, αλλά και μια ικανότητα να υπερασπίζεται τα παιδιά χωρίς να προκαλεί την αγανάκτηση μιας κοινωνίας που είναι υπερσυντηρητική και δεν είναι συνηθισμένη να βλέπει γυναίκες, όλο και σε πιο νεαρή ηλικία, να εξεγείρονται κατά των συνθηκών της ζωής τους.
Η Αζίζα είναι μια από τους τρεις τελικούς υποψηφίους για το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης για Παιδιά, μαζί με τον Έιμπραχαμ Κέιτα, έναν 17χρονο από τη Λιβερία, και την επίσης 17χρονη Τζίνεσα Μπου από το Πουέρτο Ρίκο. Ο νικητής θα ανακοινωθεί στις 9 Νοεμβρίου στην Ολλανδία.
Η 14χρονη Αφγανή υποψήφια, η οποία θέλει να γίνει η πρώτη συνήγορος του πολίτη της Αφγανικής Δημοκρατίας, κρίνει ότι έχει πολλή δουλειά ακόμη μπροστά της. «Μια μέρα οι ξένες μη κυβερνητικές οργανώσεις θα σταματήσουν να μας βοηθούν. Γι’ αυτό οφείλουμε να ενισχύσουμε τους θεσμούς μας και να εξασφαλίσουμε περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη», τονίζει.
