Η είσοδος στην περίκλειστη από τείχη παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ έχει σφραγιστεί από την ισραηλινή αστυνομία κι οι δρόμοι στην ανατολική Ιερουσαλήμ είναι γεμάτοι οδοφράγματα, φλεγόμενα σκουπίδια και συντρίμμια από τις συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων που πετούν πέτρες και των ισραηλινών δυνάμεων.

Το σκηνικό έπειτα από 10 μέρες βίαιων επεισοδίων στα οποία τέσσερις Ισραηλινοί και τρεις Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και 170 τραυματίστηκαν, επαναφέρουν στην μνήμη την πρώτη και τη δεύτερη παλαιστινιακή εξέγερση ενάντια στην ισραηλινή κατοχή, ή Ιντιφάντα, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές εκτιμούν πως τα σημερινά γεγονότα δεν μπορεί να συγκριθούν με τα παλαιότερα: τονίζουν πως η έκταση και η ένταση της βίας είναι πολύ πιο μικρότερης κλίμακας από τότε. Όμως η ισραηλινή εφημερίδα Γεντότ Αχαρονότ σε δημοσίευμα της την Κυριακή, παρέθεσε αρκετές ομοιότητες υποστηρίζοντας ότι μια τρίτη Ιντιφάντα έχει ήδη αρχίσει.

Μια νέα Ιντιφάντα θα δυσχέραινε περαιτέρω τις προσπάθειες των μεγάλων δυνάμεων να διευθετήσουν τις συγκρούσεις στην Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη, ενώ διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει και πολλή διάθεση για την επανέναρξη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, έπειτα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες στο παρελθόν.

Όπως και στο παρελθόν, τα γεγονότα γύρω στο τέμενος Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ, έναν ιερό τόπο για το Ισλάμ και για τον Ιουδαϊσμό, προκάλεσε την αναζωπύρωση της βίας σε ένα εκρηκτικό μείγμα θρησκείας και πολιτικής.

Το 2000, μια επίσκεψη του τότε αρχηγού της αντιπολίτευσης του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν σε αυτόν τον τόπο λατρείας – για τους Εβραίους το Όρος του Ναού, για τους Μουσουλμάνους το Ευγενές Βουνό (Χαράμ αλ-Σαρίφ) – θεωρήθηκε από τους Παλαιστίνιους ως μια προμελετημένη πρόκληση και ξέσπασε μια εξέγερση που κράτησε πέντε χρόνια.

Τα σημερινά βίαια επεισόδια στο Αλ Άκσα μεταξύ Παλαιστινίων που πετροβολούν και Ισραηλινών αστυνομικών δυνάμεων διαρκούν περίπου μια εβδομάδα.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ αντέδρασε αυξάνοντας την παρουσία στρατιωτών και αστυνομικών σε όλη την ανατολική Ιερουσαλήμ και στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, επικαλούμενη τον φόβο κλιμάκωσης της βίας, ενώ οι Παλαιστίνιοι ηγέτες πασχίζουν να κατευνάσουν τα πνεύματα, με την ανησυχία ότι μαχητικές οργανώσεις μπορεί να εκμεταλλευτούν την κατάσταση.

«Διεξάγουμε επιχειρήσεις σε όλα τα μέτωπα», δήλωσε τη Δευτέρα ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, προσθέτοντας πως τέσσερα ακόμη τάγματα έχουν αναπτυχθεί στην Δυτική Όχθη.

«Οι αστυνομικές δυνάμεις εισέρχονται μέσα στις αραβικές γειτονιές, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στο παρελθόν. Θα κατεδαφίσουμε τα σπίτια των τρομοκρατών. Δίνουμε την άδεια στις δυνάμεις μας να αναλάβουν αποφασιστική δράση ενάντια σε όσους εκτοξεύουν πέτρες και εμπρηστικούς μηχανισμούς», τόνισε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.

Ο Νετανιάχου έχει χαρακτηρίσει τα περιστατικά βίας «κύμα τρομοκρατίας». Στρατιωτικοί με εμπειρία από τις παλαιότερες εξεγέρσεις απέρριψαν την εκτίμηση ότι έχει ξεκινήσει μια τρίτη Ιντιφάντα.

«Ο ισχυρισμός αυτός είναι υπερβολικός και ακόμη απέχει πολύ από αυτό που συμβαίνει», δήλωσε ανώτερος αξιωματικός των ένοπλων δυνάμεων του Ισραήλ (IDF), εξηγώντας ότι δεκάδες σκοτώθηκαν μέσα σε μερικές μέρες κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα. «Τώρα είναι μια εντελώς διαφορετική κατάσταση», υποστήριξε.

Κλιμάκωση της έντασης, αλλά τοπικά

Στην πρώτη Ιντιφάντα, που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 1987 όταν τέσσερις Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από την σύγκρουση του αυτοκινήτου που επέβαιναν με ένα φορτηγό του ισραηλινού στρατού, οι Παλαιστίνοι πέταγαν πέτρες και αυτοσχέδιες βόμβες μολότοφ στις ισραηλινές δυνάμεις.

Η δεύτερη Ιντιφάντα σημαδεύτηκε από επιθέσεις βομβιστών-καμικάζι, σε λεωφορεία και καφετέριες σε όλο το Ισραήλ.

Ποια θα ήταν τα χαρακτηριστικά μιας τρίτης Ιντιφάντα δεν είναι ευκρινές, το σίγουρο όμως είναι ότι θα είναι διαφορετική.

Ο αξιωματικός των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων χαρακτήρισε την κατάσταση ως κλιμάκωση της βίας από έναν περιορισμένο αριθμό ανθρώπων, παρόμοια με το ξέσπασμα επιθέσεων στην Ιερουσαλήμ στα τέλη του περασμένου έτους, παρά μια εξέγερση σε διευρυμένο επίπεδο εναντίων ισραηλινών στόχων.

«Υπάρχουν περίπου 24 εστίες σύρραξης στη Δυτική Όχθη και στην δυτική Ιερουσαλήμ, όχι παραπάνω», σημείωσε ο αξιωματούχος.

Όμως οι ηγέτες του Ισραήλ και της Παλαιστίνης θεωρούν την κατάσταση απρόβλεπτη και εκφράζουν το φόβο για μια ραγδαία και απότομη επιδείνωσή της.

Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί να εμπλακούν σε έναν νέο γύρο ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, καθώς επιδιώκουν να εστιάσουν σε άλλες συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή. Οι τελευταίες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις Ισραήλ και Παλαιστίνης κατέρρευσαν τον Απρίλιο του 2014, χωρίς καμία πρόοδο. Οι πιθανότητες για την συνέχιση τους κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου της θητείας του Μπαράκ Ομπάμα στην αμερικανική κυβέρνηση εμφανίζονται αμυδρές.

Σήμερα, στο κύριο σημείο ελέγχου της Καλαντίγια μεταξύ Ιερουσαλήμ και Δυτικής Όχθης, κοντά στην πόλη Ραμάλα, Παλαιστινιακά αγόρια, κάποια φορώντας την παλαιστινιακή μαντίλα για να καλύπτει τα πρόσωπα τους, εκτόξευσαν πέτρες σε ισραηλινούς φρουρούς, προκαλώντας τους ένοπλους στρατιώτες και τις δυνάμεις της συνοριοφυλακής να αντεπιτεθούν.

Παλαιστινιακοί ιστότοποι επαίνεσαν τους «μάρτυρες» που πραγματοποίησαν μια ένοπλη επίθεση σε ένα αυτοκίνητο στην Δυτική Όχθη την τελευταία εβδομάδα, σκοτώνοντας ένα ζευγάρι Ισραηλινών που επέβαινε στο αυτοκίνητο.

Παράλληλα, ένα ερασιτεχνικό βίντεο στο διαδίκτυο εμφάνιζε Ισραηλινούς να ζητωκραυγάζουν φωνάζοντας «Θάνατος στους Άραβες», όταν η αστυνομία του Ισραήλ σκότωσε στο δρόμο έναν Παλαιστίνιο άνδρα, που το πλήθος ισχυριζόταν ότι μαχαίρωσε ένα ισραηλινό αγόρι.