«Μετά από τρεις ημέρες συνομιλιών στη Σαουδική Αραβία, επιτέλους κάποια πρόοδος», σχολιάζει σε ανάλυσή του για το BBC ο ανταποκριτής του βρετανικού μέσου, Τζέιμς Λαντέιλ. Δύο ξεχωριστά κείμενα περιγράφουν τις συμφωνίες μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας και των ΗΠΑ και της Ουκρανίας.
«Υπήρχαν κάποιες διαφορές, αλλά πολλά ήταν ίδια», γράφει και συνεχίζει: «Όλες οι πλευρές συμφώνησαν να διασφαλίσουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα, να εξαλείψουν τη χρήση βίας και να αποτρέψουν τη χρήση εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς στη Μαύρη Θάλασσα».
Συμφώνησαν επίσης «να αναπτύξουν μέτρα για την εφαρμογή… της συμφωνίας για την απαγόρευση χτυπημάτων κατά ενεργειακών εγκαταστάσεων της Ρωσίας και της Ουκρανίας».
Ο πρόεδρος Ζελένσκι εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν υπήρξε ρητή απαγόρευση των επιθέσεων σε μη στρατιωτικές υποδομές, αλλά ακούστηκε σε γενικές γραμμές ικανοποιημένος.
Δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η Ουκρανία θα εφαρμόσει άμεσα την κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα και την ενεργειακή κατάπαυση του πυρός.
Επίσης, έλαβε μια σημαντική έγκριση αναφορικά με την ατζέντα του, με τις ΗΠΑ να λένε ότι «θα παραμείνουν δεσμευμένες να βοηθήσουν στην επίτευξη της ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου, την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων και την επιστροφή στην Ουκρανία των παιδιών που μεταφέρθηκαν με τη βία».
Αλλά στη συνέχεια ήρθε ένα τρίτο έγγραφο, που εκδόθηκε από το Κρεμλίνο, το οποίο θόλωσε τα νερά. Επέβαλε όρους που δεν εμφανίζονταν στην αρχική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
Έλεγε ότι η κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα θα τεθεί σε ισχύ, μόνο όταν αρθούν οι κυρώσεις σε ρωσικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρείες, λιμάνια και πλοία που θα της επέτρεπαν να εξάγει περισσότερα γεωργικά προϊόντα και λιπάσματα.
Με άλλα λόγια, είδαν αυτή τη συμφωνία όχι μόνο ως αναβίωση της παλιάς Πρωτοβουλίας για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, από την οποία αποσύρθηκαν το 2023, αλλά και ως μια ευκαιρία να ανατρέψουν έναν σημαντικό αριθμό οικονομικών κυρώσεων.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο και έτσι να καθυστερήσει οποιαδήποτε θαλάσσια κατάπαυση του πυρός.
Μπορεί επίσης να μην είναι εντελώς θέμα των ΗΠΑ να κάνουν όλες τις αλλαγές που ζήτησε η Ρωσία. Για παράδειγμα, οποιαδήποτε επιστροφή στο σύστημα οικονομικών μηνυμάτων SWIFT θα απαιτούσε την έγκριση της ΕΕ.
Το Κρεμλίνο δήλωσε επίσης ότι η 30ήμερη «παύση» στις επιθέσεις στις ενεργειακές επιδρομές θα αναδρομολογηθεί για να ξεκινήσει στις 18 Μαρτίου και θα μπορούσε να ανασταλεί εάν η μία πλευρά παραβιάσει τη συμφωνία.
Ένα εύθραυστο βήμα, χωρίς καμία εγγύηση επιτυχίας
Με άλλα λόγια, αυτό που συμφωνήθηκε είναι ένα εύθραυστο βήμα προς κάποια μείωση των μαχών στην Ουκρανία, αλλά χωρίς καμία εγγύηση επιτυχίας μέσα σε μια ατμόσφαιρα αμοιβαίας δυσπιστίας.
Ακόμα και αν η σημερινή συμφωνία επιβιώσει, απέχει πολύ από την ολοκληρωμένη εκεχειρία σε όλη τη χώρα που αρχικά επιθυμούσαν οι ΗΠΑ.
Λέγεται συχνά ότι οι εκεχειρίες είναι διαδικασίες, όχι γεγονότα. Και αυτό ισχύει όσο ποτέ άλλοτε για αυτή τη συμφωνία.
Αυτό που έχει σημασία δεν είναι η ανακοίνωση οποιασδήποτε κατάπαυσης του πυρός, αλλά το αν και πώς θα εφαρμοστεί.
Θα καταφέρουν και οι δύο πλευρές να κάνουν αυτή τη συμφωνία να λειτουργήσει και στη συνέχεια να την τηρήσουν; Διότι από την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα μάθουμε πολλά για το τι πραγματικά θέλουν και οι δύο πλευρές.
Θέλουν μια κατάπαυση του πυρός να μετατραπεί σε μια πιο μακροπρόθεσμη ειρήνη; Ή μήπως θέλουν απλώς να κάνουν ανταλλαγές, πιέζοντας το πλεονέκτημά τους στο πεδίο της μάχης;
