Για πολλούς το «The X-Files» ήταν απλώς μια συναρπαστική τηλεοπτική σειρά μυστηρίου. Όμως, για μια ολόκληρη γενιά γυναικών, είχε κάτι πολύ πιο σημαντικό: τη δρ Dana Scully. Ο χαρακτήρας που ενσάρκωσε η Gillian Anderson δεν ήταν απλώς μια πράκτορας του FBI που κυνηγούσε το υπερφυσικό – ήταν μια επιστήμονας, μια λογική και δυναμική γυναίκα που άλλαξε το πώς αντιλαμβάνονται οι γυναίκες τη θέση τους στον χώρο των επιστημών.
Αυτός ο αντίκτυπος οδήγησε στο λεγόμενο «Scully Effect», ένα φαινόμενο που αποδεικνύει πως η απεικόνιση γυναικών σε επιστημονικούς ρόλους μπορεί να αλλάξει την επαγγελματική πορεία πραγματικών γυναικών. Σύμφωνα με έρευνα του Geena Davis Institute on Gender in Media, οι γυναίκες που παρακολουθούσαν τακτικά τα X-Files είχαν 50% περισσότερες πιθανότητες να εργαστούν σε τομείς STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά).
Η Dana Scully ως πρότυπο για τις γυναίκες
Σχεδόν το σύνολο των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν πως η Scully αποτέλεσε πρότυπο για κορίτσια και γυναίκες, ενώ τα 2/3 των ερωτηθέντων δήλωσαν πως χάρη σε αυτήν πίστεψαν στη σημασία των επιστημών.
Η ίδια η Gillian Anderson είχε δηλώσει ότι, αν και δεν περίμενε αυτόν τον αντίκτυπο, ένιωθε συχνά το βάρος της ευθύνης:
«Λάμβανα συνέχεια γράμματα από κοπέλες που έλεγαν ότι σπουδάζουν ιατρική, επιστήμες ή θέλουν να μπουν στο FBI εξαιτίας της Scully. Αυτό με φόβιζε, γιατί σκεφτόμουν ότι δεν έπρεπε να κάνω λάθη».
Γιατί το «Scully Effect» έχει σημασία
Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες αποτελούσαν το 47% του εργατικού δυναμικού το 2015, αλλά μόλις το 24% των επαγγελματιών στους τομείς STEM. Το κενό αυτό αντικατοπτρίζει το ρητό «δεν μπορείς να γίνεις αυτό που δεν βλέπεις». Αν δεν υπάρχουν γυναικεία πρότυπα στις επιστήμες, πώς θα πιστέψουν τα κορίτσια ότι μπορούν να ακολουθήσουν μια τέτοια καριέρα;
Σύμφωνα με τη Jennie Mathur από την οργάνωση Girls Inc.:
«Τα κορίτσια χρειάζονται να βλέπουν τον εαυτό τους σε αυτούς τους τομείς. Αν δεν βλέπουν γυναίκες επιστήμονες, δεν θα σκεφτούν ποτέ ότι μπορούν να γίνουν μία από αυτές».
Το «Scully Effect» συνεχίζει να εμπνέει
Αν και η σειρά The X-Files έριξε αυλαία, η επιρροή της Scully δεν έχει χαθεί. Περισσότερο από το 50% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι θα ενθάρρυναν τις κόρες ή τις εγγονές τους να ακολουθήσουν καριέρα στις επιστήμες.
Μπορεί η αλήθεια να «είναι εκεί έξω», όπως έλεγε το motto της σειράς, αλλά ένα είναι σίγουρο: η Dana Scully βοήθησε να αλλάξει η πορεία των γυναικών στις επιστήμες – και το έκανε με στιλ.
