Μουδιασμένη είναι ακόμη η Ευρώπη μετά τη σειρά πληγμάτων που «δέχθηκε» από την κυβέρνηση Τραμπ. Αρχικά ο υπουργός Άμυνας, Pete Hegseth, δήλωσε ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν αποτελεί ρεαλιστικό αποτέλεσμα.
Στη συνέχεια, ο αμερικανός πρόεδρος τερμάτισε ουσιαστικά τη δυτική πολιτική του «τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», πραγματοποιώντας μια μακρά τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν. Τέλος, το «κερασάκι στην ευρωπαϊκή τούρτα» ήταν η καταιγιστική ομιλία του αμερικανού αντιπροέδρου, Τζέι Ντι Βανς, στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια την προηγούμενη Παρασκευή.
Νέος «σερίφης» στην πόλη
Όταν ο Βανς ανέβηκε στη σκηνή του Μονάχου, οι περισσότεροι ακροατές περίμεναν να μιλήσει για τα βασικά θέματα της διάσκεψης: τις ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες και την τύχη της Ουκρανίας.
Αντ’ αυτού, ο Βανς πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των 20 λεπτών του στη σκηνή επικρίνοντας αυτό που χαρακτήρισε ως ευρωπαϊκή υποχώρηση από τις «κοινές δημοκρατικές αξίες» της Δύσης, η οποία καθοδηγείται από την υπερβολική λογοκρισία της ελευθερίας του λόγου.
«Ο Ψυχρός Πόλεμος τοποθέτησε τους υπερασπιστές της δημοκρατίας απέναντι σε πολύ πιο τυραννικές δυνάμεις σε αυτή την ήπειρο. Σκεφτείτε την πλευρά σε αυτόν τον αγώνα που λογόκρινε τους αντιφρονούντες, που έκλεισε τις εκκλησίες, που ακύρωσε τις εκλογές – ήταν αυτοί οι καλοί; Σίγουρα όχι, και δόξα τω Θεώ έχασαν», δήλωσε ο Βανς.
Στη συνέχεια ο Βανς απαρίθμησε πληθώρα παραδειγμάτων, τα οποία θεωρεί πως αποτελούν λογοκρισία της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης, όπως οι επιδρομές της Γερμανίας σε άτομα που αναρτούν μισογυνιστικό λόγο στο διαδίκτυο, η φυλάκιση ενός «ακτιβιστή» που έκαψε δημόσια το Κοράνι στη Σουηδία και οι «ζώνες ασφαλούς πρόσβασης» γύρω από κλινικές αμβλώσεων που καθιερώθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε επίσης εκτενώς, σύμφωνα με τους Lyengar και Johnson για την υποτιθέμενη απειλή που συνιστά η μετανάστευση, ένα σημαντικό θέμα συζήτησης για τη Δεξιά, το οποίο χαρακτήρισε ως την πιο «επείγουσα» πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα έθνη που εκπροσωπούνται στο Μόναχο.
«Στην Αγγλία, ψήφισαν υπέρ του Brexit – είτε συμφωνούν είτε διαφωνούν, το ψήφισαν», είπε. «Και όλο και περισσότεροι σε όλη την Ευρώπη ψηφίζουν πολιτικούς ηγέτες που υπόσχονται να βάλουν τέλος στην ανεξέλεγκτη μετανάστευση».
Συνεπώς η ομιλία του Βανς φαίνεται να υποδεικνύει ότι σε περίπτωση που η κυβέρνηση Τραμπ αποφασίσει να συνεργαστεί πραγματικά με την Ευρώπη, τότε η συνεργασία αυτή θα είναι μόνο με τις δεξιές κυβερνήσεις. Δηλαδή με κόμματα και πολιτικά πρόσωπα τα οποία υποστηρίζουν παρόμοιες ιδεολογίες.
Ο Έλον Μασκ, δισεκατομμυριούχος φίλος και σύμβουλος του Τραμπ και ιδιοκτήτης του X, ενισχύει επίσης τον λόγο και την προβολή της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Τον περασμένο μήνα, ο Mασκ μετέδωσε σε livestreaming μια συνομιλία με την Alice Weidel, την ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), ενόψει των εκλογών που είχαν προγραμματιστεί στη Γερμανία για τα τέλη Φεβρουαρίου.
Οι «φίλοι» του Τραμπ
Η δημοσιογράφος Anchal Vohra στο άρθρο της «Trump is rattling Europe’s Far Right», γράφει ότι το ακροατήριο στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ τον Ιανουάριο ήταν κατάμεστο με μέλη της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Μεταξύ των προσκεκλημένων ήταν ο Ερίκ Ζεμούρ, ένας πρώην υποψήφιος πρόεδρος της Γαλλίας που έχει κατηγορηθεί ότι διαφημίζει θεωρίες συνωμοσίας, και η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.
Ο Guardian αναφέρει πως η ιταλίδα ηγέτιδα πραγματοποίησε μια αεροπορική επίσκεψη στο γκολφ κλαμπ Mar-a-Lago του Τραμπ στη Φλόριντα τον Ιανουάριο του 2025, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Τραμπ την περιέγραψε ως «μια φανταστική γυναίκα, που πραγματικά κατακτά την Ευρώπη με καταιγισμό».
Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Παρίσι στις αρχές Δεκεμβρίου για την επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, και το κόμμα της προσπαθεί να την παρουσιάσει ως την καταλληλότερη ηγέτιδα για να μεσολαβήσει εκ μέρους της Ευρώπης.
Η Μαρίν Λεπέν, η ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος «Εθνικός Συναγερμός» της Γαλλίας, δεν ήταν ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, με τους ειδικούς να πιστεύουν ότι η Λεπέν προσπαθεί να πάρει αποστάσεις από τον Τραμπ.
Η Vohra εξηγεί πως η Λεπέν όντας αποφασισμένη να γίνει η επόμενη πρόεδρος της Γαλλίας χρειάζεται την υποστήριξη ακόμα και εκείνων που απεχθάνονται τον Τραμπ. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήγαγε η συμβουλευτική εταιρεία Elabe πέρυσι, 8 στους 10 Γάλλους που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν κακή εικόνα για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί, όταν ακόμη και εκείνοι που μπορεί να εγκρίνουν τις αντιμεταναστευτικές του απόψεις αρχίσουν να πλήττονται αρνητικά από τους δασμούς του.
Οι απειλές του Τραμπ για επιβολή γενικών δασμών έως και 25 τοις εκατό σε ορισμένα αγαθά φαίνεται να έχουν αναστατώσει τους Ευρωπαίους σε όλο το πολιτικό φάσμα. Ακόμα και οι διάφορες ακροδεξιές ομάδες και ηγέτες που ανταγωνίζονται για την προσοχή του, θεωρώντας τον σημαίνοντα υποστηρικτή των «πολιτισμικών» πολέμων που διεξάγουν, δυσκολεύονται να ευθυγραμμιστούν ανοιχτά μαζί του και να τον επαινέσουν.
Τα ακροδεξιά κόμματα τείνουν να υποστηρίζουν και να δίνουν μεγάλη βάση στην προστασία της εθνικής οικονομίας. Συνεπώς, δασμολογικά μέτρα και οικονομικές πολιτικές που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τους εθνικούς οικονομικούς παράγοντες τείνουν να λαμβάνονται αρνητικά από την ακροδεξιά βάση και, ως εκ τούτου, από τα αντίστοιχα ακροδεξιά κόμματα.
Διαίρει και βασίλευε
Οι ευάλωτοι ευρωπαίοι ηγέτες πραγματοποίησαν έκτακτες συνομιλίες στο Παρίσι τη Δευτέρα, την ίδια ώρα που αμερικανοί και ρώσοι αξιωματούχοι ετοιμάζονταν να συναντηθούν στη Σαουδική Αραβία, για να συζητήσουν τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, χωρίς ευρωπαϊκή ή ουκρανική εμπλοκή, και επικεντρώθηκαν στη δυνητική ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία και στην προθυμία των ευρωπαίων συμμάχων να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Μάλιστα ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Kιρ Στάρμερ, ο οποίος χαρακτήρισε τη συνάντηση στο Παρίσι ως μια στιγμή «μοναδική σε μια γενιά» για την εθνική ασφάλεια της ηπείρου, δήλωσε στη συνέχεια ότι είναι «έτοιμος να εξετάσει το ενδεχόμενο να δεσμεύσει βρετανικές δυνάμεις στο έδαφος, μαζί με άλλους, εάν υπάρξει μια διαρκής ειρηνευτική συμφωνία».
Ο γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δήλωσε στο CNN ότι οι συνομιλίες στο Παρίσι ήταν μια ευκαιρία για τους ευρωπαίους ηγέτες να χαράξουν στρατηγική για τον καλύτερο δυνατό τρόπο υποστήριξης μιας ειρηνευτικής διαδικασίας.
«Σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι [είναι] πρόθυμοι να αναλάβουν δράση, να εμπλακούν θετικά, πρόθυμοι να βοηθήσουν στην Ουκρανία μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία, μεταξύ άλλων και με στρατεύματα, αν χρειαστεί, αλλά σαφώς με αμερικανική υποστήριξη», πρόσθεσε.
Επομένως, το σχέδιο του Τραμπ, να διχάσει την Ευρώπη φαίνεται να «κολλάει» σε κάποια σημεία, με τη γηραιά ήπειρο να δείχνει αποφασισμένη προς το παρόν να διατηρήσει μία στοιχειώδη εικόνα ομόνοιας.
Ταυτόχρονα η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη Μεγάλη Βρετανία με την εκλογή του Κιρ Στάρμερ φέρεται να έχει βελτιώσει τις άλλοτε επιβαρυμένες σχέσεις μεταξύ του νησιωτικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση αναμένεται να φανεί αν τα αποτελέσματα των εκλογών στη Γερμανία στις 23 Φεβρουαρίου θα επιφέρουν ακόμα μεγαλύτερες ανακατατάξεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες.
