Οι επιστήμονες είχαν απορίες για το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο για αιώνες – μέχρι τώρα όμως.
Μια ομάδα νευροεπιστημόνων κατέγραψε για πρώτη φορά τη δραστηριότητα του εγκεφάλου ενός θανόντος ανθρώπου, η οποία δείχνει ότι οι άνθρωποι βιώνουν μια «ανασκόπηση ζωής».
Η ανασκόπηση ζωής έχει αναφερθεί ευρέως από άτομα που είχαν εμπειρίες μεταθανάτιες και ανέφεραν ότι είδαν όλη τους τη ζωή να παίζεται γρήγορα, ως μια ταχεία εκδήλωση αυτοβιογραφικής μνήμης.
Πολλοί την περιγράφουν ως την εμπειρία να βλέπουν τη ζωή τους να «φλασάρει» μπροστά στα μάτια τους.
Η καταγραφή έγινε όταν ένας 87χρονος ασθενής υπέστη καρδιακή ανακοπή, ενώ νοσηλευόταν για επιληψία.
Οι γιατροί τού είχαν τοποθετήσει μια συσκευή στο κεφάλι του για την παρακολούθηση της δραστηριότητας του εγκεφάλου, αλλά ο άνδρας πέθανε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Ωστόσο, οι νευροεπιστήμονες κατέγραψαν 900 δευτερόλεπτα εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά την ώρα του θανάτου, επιτρέποντάς τους να παρατηρήσουν τι συνέβη στα 30 δευτερόλεπτα πριν και μετά την ανακοπή της καρδιάς του.
Οι μετρήσεις των εγκεφαλικών κυμάτων πριν και μετά έδειξαν ότι περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη και την ανάκληση ήταν ακόμη ενεργές.
Ο δρ Άτζμαλ Ζέμαρ από το Πανεπιστήμιο του Λούιβιλ, στο Κεντάκι, δήλωσε: «Μέσω της παραγωγής εγκεφαλικών κυμάτων που σχετίζονται με την ανάκληση μνήμης, ο εγκέφαλος μπορεί να ανακαλεί τελευταία σημαντικά γεγονότα της ζωής μας ακριβώς πριν πεθάνουμε, παρόμοια με αυτά που αναφέρονται στις εμπειρίες κοντά στον θάνατο».
Αυτά τα ευρήματα αμφισβητούν την κατανόησή μας για το πότε ακριβώς τελειώνει η ζωή και δημιουργούν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον χρόνο που γίνεται η δωρεά οργάνων.
Ο δρ Ζέμαρ και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν τα δεδομένα τους στο περιοδικό Frontiers in Aging Neuroscience το 2022.
Σύμφωνα με την Daily Mail ο καναδός ασθενής υποβλήθηκε σε θεραπεία για επιληψία, με αποτέλεσμα οι γιατροί να τοποθετήσουν έναν ηλεκτροεγκεφαλογραφικό (EEG) αισθητήρα, για να μελετήσουν τα εγκεφαλικά κύματα που σχετίζονται με τη δραστηριότητα των κρίσεων.
Η συσκευή αυτή συνδέεται με το τριχωτό της κεφαλής μέσω ηλεκτροδίων που ανιχνεύουν και ενισχύουν τα εγκεφαλικά κύματα, με τη νευρολογική δραστηριότητα να εμφανίζεται ως κυματοειδείς γραμμές στην καταγραφή EEG.
Αργότερα, ο ασθενής υπέστη καρδιακή ανακοπή και πέθανε, ενώ η EEG συνέχιζε να παρακολουθεί τον εγκέφαλό του, παρέχοντας την πρώτη απόδειξη για το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο τη στιγμή του θανάτου.
«Ακριβώς πριν και μετά την ανακοπή της καρδιάς, παρατηρήσαμε αλλαγές σε μια συγκεκριμένη κατηγορία νευρικών ταλαντώσεων, τις λεγόμενες γάμμα ταλαντώσεις, αλλά και σε άλλες, όπως οι δέλτα, θήτα, άλφα και βήτα ταλαντώσεις», δήλωσε ο δρ Ζέμαρ.
Οι εγκεφαλικές ταλαντώσεις, ή εγκεφαλικά κύματα, είναι επαναλαμβανόμενα μοτίβα ηλεκτρικών παλμών που συνήθως υπάρχουν σε ζωντανούς ανθρώπινους εγκεφάλους.
Διάφοροι τύποι εγκεφαλικών κυμάτων αντανακλούν διαφορετικές λειτουργίες του εγκεφάλου και καταστάσεις συνείδησης.
Οι γάμμα ταλαντώσεις σχετίζονται με υψηλές γνωστικές λειτουργίες, όπως η ανάκληση μνήμης, που σχετίζεται με την αναδρομή αναμνήσεων.
Οι ερευνητές πρότειναν ότι ο εγκέφαλος μπορεί να είναι βιολογικά προγραμματισμένος να διαχειρίζεται τη μετάβαση στον θάνατο, πιθανώς συντονίζοντας μια σειρά φυσιολογικών και νευρολογικών γεγονότων, αντί να «σβήνει» απευθείας.
«Από τη μεταφυσική πλευρά, αν έχουμε αυτές τις δραστηριότητες, είναι ενδιαφέρον να κάνουμε υποθέσεις λέγοντας ότι αυτοί οι μηχανισμοί –αυτά τα μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας που συμβαίνουν όταν έχουμε ανάκληση μνήμης και όνειρα και καταστάσεις διαλογισμού– ανακαλούνται ακριβώς πριν πεθάνουμε», είπε ο δρ Ζέμαρ.
«Ίσως μας επιτρέπουν να έχουμε μια επανάληψη της ζωής μας στα τελευταία δευτερόλεπτα όταν πεθαίνουμε», συμπλήρωσε.
«Από την πνευματική πλευρά, νομίζω ότι αυτό είναι κάπως καθησυχαστικό. Το αντιμετωπίζω συχνά όταν μιλάω με τις οικογένειες των ασθενών που πεθαίνουν. Αν γνωρίζουμε ότι κάτι συμβαίνει στον εγκέφαλο τους, ότι ανακαλούν όμορφες στιγμές, μπορούμε να το πούμε στις οικογένειες και αυτό δημιουργεί μια αίσθηση ζεστασιάς», τόνισε.
Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι ακριβώς πώς και γιατί συμβαίνει το φαινόμενο της ανασκόπησης ζωής, αλλά έχουν κάποιες θεωρίες.
Μια εξήγηση προτείνει ότι η έλλειψη οξυγόνου κατά τη διάρκεια ενός επικίνδυνου γεγονότος μπορεί να προκαλέσει την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, δηλαδή χημικών αγγελιαφόρων που μεταφέρουν σήματα μεταξύ των νευρώνων.
Αυτό προκαλεί τη γρήγορη πυροδότηση των νευρώνων και αυτή η αυξημένη δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει στην αντίληψη ζωντανών αναμνήσεων και εικόνων.
Μια άλλη πιθανή εξήγηση βασίζεται στο σημείο αποθήκευσης των αναμνήσεων στον εγκέφαλο.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάποιες έντονες συναισθηματικές αναμνήσεις αποθηκεύονται στην αμυγδαλή, το ίδιο μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την αντίδραση «μάχης ή φυγής».
Η ενεργοποίηση αυτής της περιοχής του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια μιας επικίνδυνης εμπειρίας μπορεί να απελευθερώσει αυτές τις ζωντανές αναμνήσεις, κάνοντάς τες να εμφανιστούν μπροστά μας.
Ενώ τα ευρήματα του δρ Ζέμαρ δεν δείχνουν άμεσα μία από αυτές τις εξηγήσεις ή κάποια άλλη, προσφέρουν αποδείξεις ότι το φαινόμενο της ανασκόπησης ζωής είναι πραγματικό.
«Πότε προχωράμε με τη δωρεά οργάνων; Πότε είμαστε νεκροί; Πρέπει να καταγράφουμε την δραστηριότητα του EEG εκτός από την EKG για να δηλώσουμε τον θάνατο; Αυτό είναι μια πολύ, πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση για μένα. Πότε ακριβώς πεθαίνουμε; Πιστεύω ότι τώρα έχουμε ανοίξει την πόρτα για να ξεκινήσει η συζήτηση για αυτόν τον ακριβή χρόνο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες περιπτώσεις για να αρχίσουμε να απαντάμε σε αυτά τα ερωτήματα. Επιστημονικά, είναι πολύ δύσκολο να ερμηνεύσουμε τα δεδομένα, γιατί ο εγκέφαλος είχε υποστεί αιμορραγία, κρίσεις, πρήξιμο – και είναι μόνο μία περίπτωση. Δεν μπορούμε να κάνουμε μεγάλες υποθέσεις και ισχυρισμούς με βάση μόνο αυτή την περίπτωση», δήλωσε ο δρ Ζέμαρ.
