Ιατρικό προσωπικό στο Ισραήλ ανέφερε στο BBC ότι οι παλαιστίνιοι κρατούμενοι από τη Γάζα κρατούνται συχνά δεμένοι στα κρεβάτια του νοσοκομείου, με δεμένα μάτια, γυμνοί, ενώ αναγκάζονται να φορούν πάνες, μια πρακτική που σύμφωνα με έναν γιατρό ισοδυναμεί με «βασανιστήριο».
Ένας πληροφοριοδότης ανέφερε ότι οι ιατρικές πράξεις σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο πραγματοποιούνταν «συνήθως» χωρίς παυσίπονα, προκαλώντας «απαράδεκτο πόνο» στους κρατούμενους.
Ένας άλλος πληροφοριοδότης υποστήριξε ότι τα παυσίπονα χρησιμοποιήθηκαν «επιλεκτικά» και «με πολύ περιορισμένο τρόπο» κατά τη διάρκεια μιας επεμβατικής ιατρικής διαδικασίας σε κρατούμενο από τη Γάζα σε δημόσιο νοσοκομείο.
Είπε, επίσης, ότι οι βαριά άρρωστοι ασθενείς που κρατούνται σε αυτοσχέδιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στερούνται κατάλληλης θεραπείας λόγω της απροθυμίας των δημόσιων νοσοκομείων να τους δεχτούν και να τους περιθάλψουν.
Ένας κρατούμενος, που μεταφέρθηκε από τη Γάζα για ανάκριση από τον ισραηλινό στρατό και αργότερα αφέθηκε ελεύθερος, είπε στο BBC ότι έπρεπε να ακρωτηριαστεί το πόδι του, επειδή του αρνήθηκαν θεραπεία για μολυσμένο τραύμα.
Ένας ανώτερος γιατρός, που εργαζόταν μέσα στο στρατιωτικό νοσοκομείο και βρίσκεται στο επίκεντρο των καταγγελιών, αρνήθηκε ότι γίνονταν ακρωτηριασμοί, αλλά περιέγραψε την κράτηση, καθώς και άλλους περιορισμούς που χρησιμοποιούσαν οι φρουροί, ως «απανθρωποποίηση».
Ο ισραηλινός αναφέρει ότι οι κρατούμενοι στις εγκαταστάσεις είχαν «την κατάλληλη και προσεκτική μεταχείριση».
Οι δύο καταγγέλλοντες με τους οποίους μίλησε το BBC ήταν σε θέση να αξιολογήσουν την ιατρική περίθαλψη των κρατουμένων. Και οι δύο ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους λόγω της ευαισθησίας του θέματος μεταξύ των συναδέλφων τους.
Οι ισχυρισμοί τους ενισχύονται από μια έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο από τους Physicians for Human Rights στο Ισραήλ, η οποία ανέφερε ότι οι πολιτικές και στρατιωτικές φυλακές του Ισραήλ έχουν μετατραπεί σε «μηχανή ανταπόδοσης και εκδίκησης» και ότι παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων, ιδίως το δικαίωμα στην υγεία.
Οι ανησυχίες για τη θεραπεία ασθενών και τραυματισμένων κρατουμένων επικεντρώθηκαν σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο, στη στρατιωτική βάση Sde Teiman στο νότιο Ισραήλ.
Το νοσοκομείο ιδρύθηκε από το υπουργείο Υγείας του Ισραήλ μετά τις επιθέσεις της Χαμάς, ειδικά για τη θεραπεία κρατουμένων από τη Γάζα, αφού ορισμένα δημόσια νοσοκομεία και το προσωπικό τους εξέφρασαν απροθυμία να περιθάλψουν μαχητές που αιχμαλωτίστηκαν την ημέρα των επιθέσεων της Χαμάς.
Από τότε οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν συγκεντρώσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων από τη Γάζα και τους μετέφεραν σε βάσεις όπως το Sde Teiman για ανάκριση. Όσοι θεωρούνται ύποπτοι ότι μάχονται υπέρ της Χαμάς στέλνονται σε ισραηλινά κέντρα κράτησης. Πολλοί άλλοι απελευθερώνονται και επιστρέφουν στη Γάζα.
Ο στρατός δεν δημοσιεύει στοιχεία για τους κρατούμενους που έχει υπό κράτηση.
Με χειροπέδες και δεμένα μάτια
Οι ασθενείς στο νοσοκομείο Sde Teiman κρατούνται με δεμένα μάτια και μόνιμα δεμένοι στα κρεβάτια τους και από τα τέσσερα άκρα, σύμφωνα με αρκετούς γιατρούς που είναι υπεύθυνοι για τη θεραπεία ασθενών εκεί.
Επίσης φορούν πάνες, αντί να χρησιμοποιούν τουαλέτα.
Ο ισραηλινός στρατός απάντησε ότι οι χειροπέδες των κρατουμένων στο νοσοκομείο Sde Teiman «ήταν μια απόφαση που εξεταζόταν καθημερινά κατά περίπτωση και εφαρμοζόταν σε περιπτώσεις όπου ο κίνδυνος ασφαλείας το απαιτεί».
Είπε επίσης ότι οι πάνες χρησιμοποιήθηκαν «μόνο για κρατούμενους που έχουν υποβληθεί σε ιατρικές διαδικασίες κατά τις οποίες η μετακίνησή τους είναι περιορισμένη».
Άλλοι μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένου του ανώτερου αναισθησιολόγου της εγκατάστασης, Yoel Donchin, λένε ότι τόσο η χρήση πάνας όσο και χειροπέδων είναι καθολική στους θαλάμους του νοσοκομείου.
«Ο στρατός έχει τον ασθενή εξαρτημένο στο 100%, σαν μωρό», είπε. «Έχεις χειροπέδες, είσαι με πάνες, χρειάζεσαι νερό, χρειάζεσαι τα πάντα, είναι απανθρωποποίηση», τόνισε.
Ο δρ Donchin ανέφερε ότι δεν υπήρχε εξατομικευμένη αξιολόγηση της ανάγκης για περιορισμό και ότι ακόμα και εκείνοι οι ασθενείς που δεν μπορούσαν να περπατήσουν, για παράδειγμα, εκείνοι με ακρωτηριασμούς των ποδιών, ήταν δεμένοι στο κρεβάτι, χαρακτηρίζοντας την πρακτική «ανόητη».
Δύο μάρτυρες που βρέθηκαν στην εγκατάσταση τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου στη Γάζα μάς είπαν ότι οι ασθενείς εκεί κρατούνταν γυμνοί κάτω από τις κουβέρτες.
Ένας γιατρός είπε ότι η παρατεταμένη χρήση χειροπέδων στα κρεβάτια θα προκαλούσε «τεράστια ταλαιπωρία, φρικτή ταλαιπωρία», περιγράφοντάς το ως «μαρτύριο». Επιβεβαίωσε μάλιστα ότι οι ασθενείς θα άρχιζαν να αισθάνονται πόνο μετά από λίγες ώρες.
Άλλοι έχουν μιλήσει για τον κίνδυνο μακροχρόνιας βλάβης των νεύρων.
Πλάνα κρατουμένων από τη Γάζα που κυκλοφόρησαν μετά από ανάκριση, δείχνουν τραυματισμούς και ουλές γύρω από τους καρπούς και τα πόδια τους.
Τον περασμένο μήνα, η καθημερινή εφημερίδα του Ισραήλ «Haaretz» δημοσίευσε ισχυρισμούς ενός γιατρού στην τοποθεσία Sde Teiman, ο οποίος υποστήριξε ότι είχαν πραγματοποιηθεί ακρωτηριασμοί ποδιών σε δύο κρατούμενους, λόγω τραυματισμών από χειροπέδες.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, οι ισχυρισμοί καταγράφηκαν σε μια ιδιωτική επιστολή που έστειλε ο γιατρός στους υπουργούς της κυβέρνησης και στον γενικό εισαγγελέα, στην οποία τέτοιοι ακρωτηριασμοί περιγράφονταν ως «δυστυχώς ένα γεγονός ρουτίνας».
Το BBC δεν μπόρεσε να επαληθεύσει αυτόν τον ισχυρισμό.
Ο δρ Donchin είπε ότι οι ακρωτηριασμοί δεν ήταν το άμεσο αποτέλεσμα των χειροπέδων και προέρχονταν από άλλους παράγοντες, όπως μόλυνση, διαβήτη ή προβλήματα με τα αιμοφόρα αγγεία.
Οι ισραηλινές ιατρικές οδηγίες ορίζουν ότι κανένας ασθενής δεν πρέπει να περιορίζεται, εκτός εάν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος ασφαλείας και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εφαρμόζεται το ελάχιστο επίπεδο περιορισμού.
Ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ιατρικής Δεοντολογίας της χώρας, Yossi Walfisch, ύστερα από μια επίσκεψη στον χώρο, είπε ότι όλοι οι ασθενείς έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν θεραπεία χωρίς χειροπέδες, αλλά και ότι η ασφάλεια του προσωπικού υπερίσχυε έναντι άλλων ηθικών κριτηρίων.
«Στους τρομοκράτες παρέχεται η κατάλληλη ιατρική περίθαλψη», ανέφερε σε επιστολή που δημοσιεύτηκε, «με στόχο να περιοριστούν στο ελάχιστο και να διατηρηθεί η ασφάλεια του νοσηλευτικού προσωπικού».
Πολλοί κάτοικοι της Γάζας που κρατούνται από τον ισραηλινό στρατό αφήνονται ελεύθεροι χωρίς να αντιμετωπίζουν κατηγορίες μετά από ανάκριση.
Ο δρ Donchin είπε ότι τα παράπονα από το ιατρικό προσωπικό στο στρατιωτικό νοσοκομείο Sde Teiman οδήγησαν σε αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της «στροφής» σε πιο χαλαρές χειροπέδες. Είπε ότι ζητούσε από τους φρουρούς με επιμονή να αφαιρούν τα περιοριστικά μέτρα πριν από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση.
«Δεν είναι ευχάριστο να δουλεύεις εκεί», ισχυρίστηκε.
«Ξέρω ότι είναι ενάντια στον ηθικό κώδικα να βάζεις κάποιον με χειροπέδες στο κρεβάτι. Ποια είναι όμως η εναλλακτική; Είναι καλύτερα να τους αφήσουμε να πεθάνουν; Δεν νομίζω».
Ωστόσο, οι αναφορές δείχνουν ότι η στάση του ιατρικού προσωπικού έναντι των κρατουμένων ποικίλλει ευρέως, τόσο στα στρατιωτικά όσο και στα πολιτικά νοσοκομεία.
Απαράδεκτα επίπεδα πόνου
Ένας πληροφοριοδότης που εργαζόταν στο νοσοκομείο Sde Teiman τον Οκτώβριο, λίγο μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ, περιέγραψε περιπτώσεις ασθενών που έλαβαν ανεπαρκείς ποσότητες παυσίπονων, συμπεριλαμβανομένων αναισθητικών.
Είπε ότι ένας γιατρός απέρριψε κάποια στιγμή το αίτημά του να χορηγηθούν παυσίπονα σε έναν ηλικιωμένο ασθενή, ενώ άνοιγαν ένα πρόσφατο μολυσμένο τραύμα ακρωτηριασμού.
«Ο ασθενής άρχισε να τρέμει από τον πόνο και έτσι σταμάτησα και είπα: “Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε, πρέπει να του δώσετε αναλγητικά”».
Ο γιατρός τού απάντησε ότι ήταν πολύ αργά για να τα χορηγήσει.
Ο μάρτυρας είπε ότι τέτοιες διαδικασίες γίνονταν συνήθως χωρίς αναισθησία, με αποτέλεσμα να προκαλείται «απαράδεκτος πόνος».
Σε άλλη περίπτωση, ένας μαχητής της Χαμάς τού ζήτησε να μεσολαβήσει στη χειρουργική ομάδα, προκειμένου να αυξηθεί η ποσότητα μορφίνης και αναισθητικού κατά τη διάρκεια επανειλημμένων χειρουργικών επεμβάσεων.
Το αίτημα μεταφέρθηκε, αλλά ο ύποπτος μαχητής ανέκτησε και πάλι τις αισθήσεις του κατά την επόμενη επέμβαση και πονούσε πολύ. Ο μάρτυρας είπε ότι τόσο ο ίδιος, όσο και άλλοι συνάδελφοί του, ένιωθαν ότι υπήρχε μια σκόπιμη πράξη εκδίκησης.
Ο στρατός ανέφερε ως απάντηση σε αυτούς τους ισχυρισμούς ότι η βία κατά των κρατουμένων ήταν «απαγορευμένη απολύτως» και ότι ενημέρωνε τακτικά το προσωπικό του για τη συμπεριφορά που απαιτείται. «Οποιεσδήποτε συγκεκριμένες λεπτομέρειες βίας ή εξευτελισμού θα εξεταστούν», ισχυρίστηκε.
Ένας δεύτερος πληροφοριοδότης είπε ότι η κατάσταση στο Sde Teiman ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος, το οποίο επεκτάθηκε και στα δημόσια νοσοκομεία. Το BBC τον αποκαλεί «Yoni» για να προστατεύσει την ταυτότητά του.
Τις ημέρες που ακολούθησαν τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, είπε ότι τα νοσοκομεία στο νότιο Ισραήλ αντιμετώπισαν την πρόκληση της περίθαλψης τραυματισμένων μαχητών και τραυματισμένων θυμάτων, συχνά στα ίδια τμήματα έκτακτης ανάγκης.
Ένοπλοι της Χαμάς είχαν μόλις επιτεθεί σε ισραηλινές κοινότητες κατά μήκος του συνοριακού φράχτη με τη Γάζα, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους, ενώ απήγαγαν περίπου 250.
«Η ατμόσφαιρα ήταν εξαιρετικά έντονη συναισθηματικά», παραδέχτηκε ο Yoni. «Τα νοσοκομεία ήταν επιβαρυμένα, τόσο από ψυχολογική άποψη όσο και λόγω χωρητικότητας».
«Υπήρξαν περιπτώσεις όπου άκουσα το προσωπικό να συζητά εάν οι κρατούμενοι από τη Γάζα πρέπει να παίρνουν παυσίπονα ή να μιλά για τρόπους εκτέλεσης με συγκεκριμένες διαδικασίες, που μπορούν να μετατρέψουν τη θεραπεία σε τιμωρία».
«Γνωρίζω μία περίπτωση όπου τα παυσίπονα χρησιμοποιήθηκαν επιλεκτικά, με πολύ περιορισμένο τρόπο, κατά τη διάρκεια μιας ιατρικής διαδικασίας», είπε στο BBC.
«Ο ασθενής δεν έλαβε καμία εξήγηση για το τι συνέβαινε. Έτσι, αν συνδυάσετε ότι κάποιος υποβάλλεται σε μια επεμβατική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει ακόμη και τομές, και δεν το γνωρίζει αυτό, ενώ βρίσκεται με δεμένα μάτια, τότε η γραμμή μεταξύ θεραπείας και επίθεσης λεπταίνει».
Ζητήσαμε από το Υπουργείο Υγείας να απαντήσει σε αυτούς τους ισχυρισμούς, αλλά μας παρέπεμψαν στο IDF.
Ο Yoni είπε επίσης ότι το νοσοκομείο του Sde Teiman δεν ήταν εξοπλισμένο για τη θεραπεία ασθενών με βαρύ τραυματισμό, ωστόσο ορισμένοι από αυτούς που κρατήθηκαν εκεί τους πρώτους μήνες του πολέμου είχαν φρέσκα τραύματα από πυροβολισμούς στο στήθος και την κοιλιά.
Είπε ότι τουλάχιστον ένας βαριά άρρωστος άνδρας κρατήθηκε εκεί λόγω της απροθυμίας των δημόσιων νοσοκομείων να δεχτούν τη μεταφορά του για θεραπεία, προσθέτοντας ότι οι γιατροί στη βάση ήταν «απογοητευμένοι» από την κατάσταση.
Ο Sufian Abu Salah, ένας 43χρονος οδηγός ταξί από το Khan Youis, ήταν ένας από τους δεκάδες άνδρες που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια επιδρομών του ισραηλινού στρατού και μεταφέρθηκαν σε στρατιωτική βάση για ανάκριση.
Ανέφερε ότι οι στρατιώτες τον χτύπησαν κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, αλλά και κατά την άφιξή του στη βάση, όπου του αρνήθηκαν τη θεραπεία για ένα ελαφρύ τραύμα στο πόδι του, το οποίο στη συνέχεια μολύνθηκε.
«Το πόδι μου μολύνθηκε και έγινε μπλε, και μαλακό σαν σφουγγάρι», είπε στο BBC.
Μετά από μια εβδομάδα, είπε, οι φρουροί τον μετέφεραν στο νοσοκομείο χτυπώντας τον στο τραυματισμένο πόδι του καθ’ οδόν. Δύο επεμβάσεις για τον καθαρισμό της πληγής δεν είχαν αποτέλεσμα.
«Μετά, με πήγαν σε ένα δημόσιο νοσοκομείο, όπου ο γιατρός μου έδωσε δύο επιλογές: το πόδι μου ή τη ζωή μου».
Διάλεξε τη ζωή του. Αφού του ακρωτηρίασαν το πόδι, στάλθηκε πίσω στη στρατιωτική βάση και αργότερα αφέθηκε ελεύθερος στη Γάζα.
«Αυτή η περίοδος περιλάμβανε ψυχικά και σωματικά βασανιστήρια», είπε. «Δεν μπορώ να το περιγράψω. Με συνέλαβαν με δύο πόδια και τώρα έχω μόνο ένα. Κάθε τόσο, κλαίω».
Το IDF δεν απάντησε στους συγκεκριμένους ισχυρισμούς σχετικά με τη μεταχείριση του Sufian, αλλά είπε ότι οι ισχυρισμοί για βία κατά τη σύλληψη ή την κράτησή του «θα εξεταστούν».
Τις ημέρες μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, το Υπουργείο Υγείας του Ισραήλ εξέδωσε μια οδηγία σύμφωνα με την οποία όλοι οι κρατούμενοι από τη Γάζα πρέπει να νοσηλεύονται σε στρατιωτικά ή σωφρονιστικά νοσοκομεία, με το νοσοκομείο Sde Teiman να δημιουργείται για να καλύψει αυτόν τον ρόλο.
Η απόφαση κέρδισε την υποστήριξη πολλών στο ιατρικό περιβάλλον του Ισραήλ, με τον Yossi Walfisch να την επαινεί ως τη λύση σε «ένα ηθικό δίλημμα», που θα αφαιρούσε την ευθύνη για τη θεραπεία των «τρομοκρατών της Χαμάς» από το δημόσιο σύστημα υγείας.
Πολλοί έχουν ζητήσει το κλείσιμο του Sde Teiman, περιγράφοντας την κατάσταση εκεί ως «ένα άνευ προηγουμένου πλήγμα για το ιατρικό επάγγελμα και την ιατρική δεοντολογία».
«Ο φόβος μου δεν είναι μήπως αυτό που κάνουμε στο Sde Teiman δεν θα επιτρέψει την επιστροφή στην κανονικότητα», είπε ένας γιατρός στο BBC, «αλλά μήπως τα πράγματα που προηγουμένως μας φαίνονταν παράλογα θα φαίνονται λογικά όταν τελειώσει αυτή η κρίση».
Ο Yoel Donchin, ο αναισθησιολόγος, τόνισε ότι το ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου συγκεντρωνόταν μερικές φορές και ξεσπούσε σε κλάματα για την κατάσταση που επικρατούσε.
«Τη στιγμή που θα κλείσει το νοσοκομείο», είπε, «θα το γιορτάσουμε».
