Εισαγωγές από την Ουκρανία, κόστος καυσίμων, περιβαλλοντικοί κανονισμοί… Μερικούς μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, η οργή των αγροτών θα αποτελέσει βασικό θέμα συζήτησης στη σημερινή σύνοδο των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, πριν την έναρξη την Πέμπτη στις Βρυξέλλες «ενός στρατηγικού διαλόγου» για τη διευθέτηση των παραπόνων τους.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε υποσχεθεί αυτή την πρωτοβουλία ήδη από τον Σεπτέμβριο, διαβεβαιώνοντας ότι η γεωργία και η προστασία του περιβάλλοντος μπορούν να πάνε μαζί.

Ο στρατηγικός αυτός διάλογος ξεκινά την ώρα που μετά την Ολλανδία, οι αγρότες στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρουμανία και την Πολωνία πραγματοποιούν κινητοποιήσεις – από κλείσιμο δρόμων ως διαδηλώσεις με τρακτέρ.

«Μια καλοδεχούμενη, αλλά καθυστερημένη πρωτοβουλία», αντέδρασε το Copa-Cogeca, ο σύνδεσμος ευρωπαίων παραγωγών, εκτιμώντας ότι δεν έχουν αποσαφηνισθεί τα ζητήματα που θα συζητηθούν.

Οι κινητοποιήσεις των αγροτών παραμένουν ένα εκρηκτικό θέμα μερικούς μήνες πριν από τις ευρωεκλογές: οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν άνοδο της άκρας δεξιάς και των εθνικιστών που εκμεταλλεύονται τη δυσαρέσκειά τους.

Δηλωμένος στόχος της συνάντησης της Πέμπτης; «Να ξεπεραστούν οι διαφωνίες στις συζητήσεις για την οικολογική μετάβαση», η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Οι συνομιλίες θα αφορούν θέματα όπως τα έσοδα των αγροτών, η βιωσιμότητα των γεωργικών πρακτικών, η τεχνολογική καινοτομία, η ανταγωνιστικότητα. «Η ιδέα είναι να διαμορφώσουμε ένα κοινό όραμα για το μέλλον, διασφαλίζοντας ότι οι αγρότες θα ανταμείβονται για τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς στόχους», εξήγησε ο Όλοφ Γκιλ, εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Γεωργικές οργανώσεις, ο αγροδιατροφικός τομέας, μη κυβερνητικές οργανώσεις και ειδικοί δέχθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα να συμμετάσχουν στη συνάντηση αυτή.

«Πληθώρα ρυθμιστικών κανόνων»

Αν και σε κάθε χώρα οι αγρότες επικαλούνται διαφορετικά ζητήματα για τις κινητοποιήσεις τους, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία την άρση των επιδοτήσεων στα καύσιμα, είναι αναμφισβήτητο ότι οι αναταράξεις στον γεωργικό τομέα έχουν αυξηθεί παντού: ακραία καιρικά φαινόμενα (ξηρασία, πλημμύρες…), γρίπη των πτηνών, κατακόρυφη άνοδος των τιμών ενέργειας.

Ακόμα ένα θέμα που διχάζει είναι η μεγάλη εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ μετά την κατάργηση των δασμών το 2022. Οι Βρυξέλλες αναμένεται να αποφανθούν σύντομα για την επαναφορά τους από τον Ιούνιο, υιοθετώντας όμως παράλληλα μηχανισμούς «ασφαλείας».

Εκτός από τους Πολωνούς και τους Ρουμάνους αγρότες και γεωργικές οργανώσεις ζητούν να περιοριστούν οι εισαγωγές από την Ουκρανία, καθώς εκτιμούν ότι μειώνουν πολύ τις τιμές των προϊόντων.

Κυρίως όμως υπάρχει μεταξύ των αγροτών «αγανάκτηση για την πληθώρα ρυθμιστικών κανόνων» που περιλαμβάνονται στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (PAC) της ΕΕ, εκτίμησε η Κριστιάν Λαμπέρ, πρόεδρος του Copa.

Προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το θέμα κυριαρχεί στις συζητήσεις τους τελευταίους μήνες. Το ΕΛΚ, η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Στρασβούργο, προωθεί τροποποιήσεις στα κείμενα που αφορούν τον γεωργικό τομέα, επιθυμώντας να αναχθεί σε υπερασπιστή των αγροτών.

«Συμμεριζόμαστε τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες, αλλά πρέπει να τις προσαρμόσουμε στην τρέχουσα κατάσταση. Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων μειώνονται, τα κόστη αυξάνονται κατακόρυφα (…) πάει πολύ», εκτίμησε η Αν Σάντερ του ΕΛΚ.

Ο διάλογος αυτός «ξεκινά πάρα πολύ αργά. Η Κομισιόν αγνοεί τον αγροτικό κόσμο και τις προειδοποιήσεις εδώ και τέσσερα χρόνια», πρόσθεσε.

«Οι γεωργοί είναι μια κρίσιμη εκλογική βάση, η δεξιά και η άκρα δεξιά θέλουν να δώσουν την εντύπωση ότι η περιβαλλοντική μετάβαση γίνεται εις βάρος τους», κατήγγειλε ο αντιπρόεδρος των Σοσιαλιστών (S&D), Πέδρο Μάρκες.

Παραδέχθηκε όμως την ανάγκη να τους δοθεί η κατάλληλη «στήριξη», την ώρα που η ΕΕ ετοιμάζεται να ξεκινήσει τη συζήτηση για τους φιλόδοξους κλιματικούς στόχους για το 2040, στους οποίους προβλέπεται επώδυνη απομάκρυνση από τον άνθρακα για τους αγρότες.