Σύμφωνα με την μυθολογία το φαράγγι τις Σαμαρίνας δημιουργήθηκε από τον Γίγαντα Σαραντάπηχο, γιο του Δία. Διψασμένος όπως ήταν έσκυψε να πιει νερό από τον ποταμό Κρυγιό ή Μύρτο και η γενειάδα του χώρισε στα δύο τα βράχια, δημιουργώντας αυτό το επιβλητικό θαύμα της φύσης. Η ονομασία του, ωστόσο, είναι εμπνευσμένη από τους Σαρακήνους, ένα τοπωνύμιο που συναντάται σχετικά συχνά στην Κρήτη.
Το φαράγγι συναντάται λίγα μέτρα έξω από το χωριό Μύθοι στην επαρχία της Ιεράπετρας και πολύ κοντά στον παραθαλάσσιο Μύρτο, όπου εκβάλει και ο Κρυοπόταμος που διασχίζει το φαράγγι.
Εντυπωσιακά τοιχώματα που ορθώνονται ψηλά και επιβλητικά προκαλούν δέος και θαυμασμό στον περιπατητή, ο οποίος στην πολύ μικρή διαδρομή (1,5 χλμ.) του φαραγγιού ανακαλύπτει υπέροχες εικόνες της κρητικής φύσης. Το πλάτος τους κυμαίνεται μεταξύ 3-10 μέτρων, ενώ σε πολλά σημεία η κλίση τους είναι αρνητική, κλείνοντας την «πρόσβαση» του φωτός και δημιουργώντας μία ακόμη πιο μυστηριακή ατμόσφαιρα.
Ωστόσο, το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του φαραγγιού είναι το άφθονο νερό, με ροή σχεδόν καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, δημιουργώντας υπέροχους καταρράκτες μοναδικής ομορφιάς και λιμνούλες για μπάνιο στα δροσερά νερά.
