Τα Νεώρια στο Παλιό Λιμάνι των Χανίων είναι από τα σημεία που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών του, αλλά και σημείο αναφοράς για τους κατοίκους, και όχι μόνο της περιοχής. Το μέρος όπου κάποτε οι Ενετοί επισκεύαζαν τα πλοία τους και έπειτα μετατράπηκαν σε αποθήκες, σήμερα φιλοξενεί καφέ, μπαρ και οργανισμούς, αναδεικνύοντας την αρχιτεκτονική, την ιστορικότητα και τη σπουδαιότητά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Νεώρια: Τα ενετικά κτίσματα σημείο αναφοράς για το Παλιό Λιμάνι των Χανιών
Γνωστά και ως Αρσενάλια -η ονομασία προέρχεται από τη λατινική λέξη «arsenalli»- ή Ταρσανάδες, τα ενετικά νεώρια με την αψιδωτή πρόσοψη βρίσκονται στο λιμάνι των Χανίων από τον 16ο αιώνα, όταν ο στόλος των Ενετών κυριαρχούσε στη Μεσόγειο. Κατασκευασμένα με σκοπό σε αυτά να πραγματοποιείται η επισκευή αλλά και η ναυπήγηση νέων πλοίων του βενετσιάνικου στόλου κατά την περίοδο του χειμώνα, πρόκειται για μεγάλες πέτρινες, στενόμακρες κατασκευές με αψιδωτή πρόσοψη μήκους 50, πλάτους 9 και ύψους 10 μέτρων.
Ανοικτά προς τη θάλασσα, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται εύκολα η είσοδος των πλοίων σε αυτά -σήμερα η θαλάσσια πρόσβαση δεν είναι εφικτή μετά την κατασκευή της προκυμαίας στην αρχή του 20ου αιώνα-, έκλειναν με ξύλινες πόρτες, ενώ επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τοξωτά ανοίγματα στους εσωτερικούς τους τοίχους.
Επί Ενετοκρατίας, μέχρι το 1599, είχαν κατασκευαστεί περισσότερα από 20 νεώρια χωρισμένα σε δύο συγκροτήματα: 15 στο βόρειο τμήμα του λιμανιού και 7 στο ανατολικό. Σήμερα, ο επισκέπτης των Χανίων μπορεί να διακρίνει μια «ομάδα» από τα 7 χαρακτηριστικά πέτρινα κτίσματα και ένα ακόμη λίγο δυτικότερα, γνωστό και ως το Μεγάλο Αρσενάλι όπου σήμερα φιλοξενείται το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, καθώς και δύο νεώρια από το συγκρότημα του Μόρο (οφείλουν την ονομασία τους στον υπεύθυνο Γενικό Προβλεπτή), στο μυχό του λιμανιού.
Κατά την διάρκεια του παρελθόντος τα νεώρια χρησιμοποιήθηκαν για διάφορους λόγους, φιλοξενώντας, μεταξύ άλλων, χριστιανικό σχολείο, δημοτικό νοσοκομείο, θέατρο, ακόμη και το δημαρχείο των Χανίων.
