Αμφιθεατρικά χτισμένο στις παρυφές μιας μικρής κοιλάδας, στο δρόμο από Ζήρο προς Ξερόκαμπο, στο νότιο τμήμα του νομού Λασιθίου, στην Κρήτη, συναντάται ένας μικρός οικισμός, η εικόνα του οποίου παραπαίει μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.
Το Χαμαίτουλο, με το περίεργο όνομα, έχει λιγοστούς κατοίκους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού, οι περισσότεροι από τους οποίους ξένοι, που βρήκαν ευκαιρία να φτιάξουν τις εξοχικές τους κατοικίες στα μισογκρεμισμένα σπίτια του χωριού.
Μια γλυκιά μελαγχολία θα έλεγε κανείς ότι το χαρακτηρίζει, καθώς η εικόνα του με το, σχεδόν, ερημωμένο τοπίο προκαλεί νοσταλγία. Ο επισκέπτης θα περπατήσει στα στενά του χωριού και θα παρατηρήσει από κοντά τα παλιά κτίσματα, κάποια από τα οποία όπως προείπαμε έχουν αναστηλωθεί, καθώς και την αρχαία κρήνη από την οποία τροφοδοτούνταν οι κάτοικοι με νερό.
Για την ονομασία του υπάρχουν δύο εκδοχές, με την πρώτη να υποστηρίζει ότι οφείλεται σε κάποιον τοπικό άρχοντα και τη δεύτερη στην ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους, πάνω στο οποίο είναι χτισμένο το χωριό και πιο συγκεκριμένα στις λέξεις χάμω και τύλος, δηλαδή σκληρό εξόγκωμα.
Στα πιο χαρακτηριστικά σημεία του ο ναός του Αγίου Γεωργίου, στο ψηλότερο σημείο του χωριού, με το λιτό ξυλόγλυπτο τέμπλο, δημιουργία ενός λαϊκού ξυλογλύπτη, και τις λιγοστές εικόνες.
