Η έννοια του κενού χώρου άλλαξε στην Αγγλία δραματικά με την έλευση του Ερίκ Καντονά και του τρόπου που μπορούσε να κινείται ανάμεσα στις γραμμές. Η επιτυχία του King Eric στο Μάντσεστερ έφερε μια σειρά από νέας κοπής «δεκάρια», επιθετικογενείς παίκτες που μπορούσαν να παίξουν πλάι και πίσω από τον σέντερ φορ και να αλλάξουν εντελώς τη δυναμική στην ανάπτυξη και στη δημιουργία ευκαιριών. Ο Τζόλα, ο Μπέργκαμπ, ο Ζουνίνιο στην νεοφώτιστη τότε Μίντλεσμπρο είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα, στα οποία οι ομάδες χτίστηκαν γύρω από τα νέα σημεία αναφοράς, άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε, όπως στην περίπτωση της Μίντλεσμπρο, όχι και τόσο, κυρίως λόγω έλλειψης plan b στο man to man. Η άφιξη ενός προπονητή γαλουχημένου με τις ιδέες του Κρόιφ, όπως ο Πεπ Γκουαρδιόλα, ο οποίος έχει παρουσιάσει case studies που φανερώνουν την αντίληψή του αυτή, δεν θα μπορούσε να μην φέρει έναν διαφορετικό αέρα ερμηνείας και εκμετάλλευσης των κενών διαστημάτων. Ο χώρος φυσικά δεν βρίσκεται μόνο μπροστά από την άμυνα και πίσω από το αμυντικό χαφ. Στο παιχνίδι με την Τσέλσι, για παράδειγμα απέναντι στο καλοδουλεμένο 3-5-2 του Κόντε, ενός μετρ της τακτικής, ο οποίος στο Euro του 2016 σταμάτησε την Ισπανία, οι χώροι βρέθηκαν στα άκρα. Ο Σανέ με τον Στέρλινγκ κράτησαν τα μπακ πίσω και ο Ντε Μπρόινε με τον Σίλβα μετατόπισαν την έμφαση της ανάπτυξης στα άκρα, την ώρα που τα πλάγια μπακ έρχονταν σε πιο κεντρικούς ρόλους κοντά στη σέντρα, θωρακίζοντας τον Φερναντίνιο. Η Τσέλσι δεν κατάφερε βρει λύση. Ο Πεπ είχε δείξει από πέρυσι στην Αγγλία (το είχε κάνει με τον Λαμ στην Γερμανία) την τάση του να έρχονται οι πλάγιοι μπακ κοντά στον αμυντικό χαφ, σχηματίζοντας ουσιαστικά μια τριπλέτα μπροστά από τον στόπερ, ούτως ώστε να διαχειριστεί διαφορετικά τον κενό χώρο. Αλλά είχε δείξει επίσης την σημασία τους στο να δημιουργούν ή να καθορίζουν τους κενούς χώρους, παίζοντας ως «κανονικά» full back, ανεβαίνοντας, δίνοντας πλάτος, αλλάζοντας τη σχηματισμό ανάλογα με τις προωθήσεις τους. Η σημασία των πλάγιων είναι κομβικής σημασίας στην πραγματοποίηση των πλάνων του της επανάκτησης και κυριαρχίας στο χώρο. Και ήταν προφανές πέρυσι ότι τα αγωνιστικά στοιχεία εκείνων που είχε στο ρόστερ του, δεν ήταν επαρκή. Για το λόγο αυτό φέτος βγήκε στην αγορά, εκμεταλλευόμενος την αγοραστική δύναμη της Σίτι και έφερε στο Etihad τον Μεντί, τον Ντανίλο και φυσικά τον Γουόκερ, ο οποίος στα δικά του μάτια ήταν ο ιδανικός μπακ γι’ αυτό που ήθελε να παίξει. Άλλαξε εντελώς ακόμα και τον Ντελφ, εντάσσοντάς τον στο αριστερό άκρο. Προσθέτοντας στους ήδη καθοριστικούς επιθετικογενείς παίκτες τους ακραίους αμυντικούς και έναν τερματοφύλακα ικανό να φέρει εις πέρας το πλάνο του, αυτό που έμενε ήταν η αρμονική ένταξη, το κατάλληλο κούρδισμα. Παρότι έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι αυτό που θέλει να παίξει στη Σίτι δεν είναι μια μεταφορά της Μπαρτσελόνα του Κρόιφ, η κροϊφική ερμηνεία του χώρου παραμένει στην πυρήνα των ιδεών του. Ο «χορός για τον χώρο», η ποδοσφαιρική χορογραφία που χρειάζεται ώρες και ώρες δουλειάς για να εκτελεστεί άρτια από όλους τους συμμετέχοντες. Στο βιβλίο «Pep Confidential», ο Μάρτι Περαρνάου, ο οποίος είχε πλήρη πρόσβαση στη δουλειά του Καταλανού στον πρώτο του χρόνο στη Μπάγερν, αποτύπωσε το πόσο σημαντική είναι αυτή η συνεχής υποστήριξη: «Είναι ζωτικής σημασίας να προσφέρεις άμεση υποστήριξη, στη νέα βάση ενός τριγώνου παικτών, έτσι ώστε η κίνηση της μπάλας να συνεχίζει χωρίς να χάνει ταχύτητα και η ομάδα να μπορεί ταυτόχρονα να ελέγχει αλλά και να κυριαρχεί στο παιχνίδι». Στην προετοιμασία, ενώ οι περισσότεροι περίμεναν τρέξιμο και αντοχή, ο Γκουαρδιόλα ξεκίνησε με τετράλεπτα παιχνίδια κατοχής και κυκλοφορίας με μία επαφή. Ο Τιερί Ανρί είχε αποκαλύψει πέρυσι στο Sky Sports ότι μια φορά στη Μπαρτσελόνα είχε παρακούσει τις αυστηρές εντολές του Γκουαρδιόλα, αλλάζοντας πτέρυγα σε μια αναμέτρηση του Champions League. Σκόραρε με την κίνησή του αυτή, όμως έγινε αλλαγή «Είναι έντονος και λεπτομερής. Ο καθένας ξέρει τι πρέπει να κάνει με τη μπάλα και χωρίς αυτή. Δεν είχα ποτέ έναν προπονητή που να δίνει τόση έμφαση στη λεπτομέρεια σε κάθε στιγμή και τομέα του παιχνιδιού», έλεγε ο Ντε Μπρόινε. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο, πριν σκοράρει ο Στέρλινγκ με τη Φέγενορντ, δείχνοντας τον Γκουαρδιόλα να του εξηγεί πως πρέπει να τοποθετεί το σώμα του και που πρέπει να είναι συγκεντρωμένος, προκειμένου να εντοπίζει άμεσα τον κενό χώρο και να ξεκινάει γρήγορη κίνηση προς αυτόν. Όπως δηλαδή έκανε απέναντι στους Ολλανδούς. Ο Φρανκ Μπάρετ, πιανίστας και καθηγητής μάνατζμεντ, στο βιβλίο «yes to the Mess» γράφει για το πως ο αυτοσχεδιασμός όπως στη τζαζ μπορεί να αποτελέσει οδηγό για την αποτελεσματική ηγεσία. Ο Μάθιου Σιντ των Times τον επικαλείται για να δείξει την εφαρμογή που βρίσκει στη Σίτι του Γκουαρδιόλα: «Αν και υπάρχουν αρκετοί οργανοπαίκτες γνωστοί για το σόλο τους, σε τελική ανάλυση η τζαζ είναι ένα συνεχές κοινωνικό επίτευγμα. Αυτό που χαρακτηρίζει έναν επιτυχημένο αυτοσχεδιασμό, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα, είναι τα συνεχή πάρε-δώσε μεταξύ των μελών. Οι παίκτες είναι σε συνεχή διάλογο και συνδιαλλαγή μεταξύ τους», τονίζει ο Μπάρετ, δείχνοντας ότι οι αυτοσχεδιασμοί πατούν σε μουσικές συμβάσεις και κανόνες. Κάτι ανάλογο βλέπουμε με τη Σίτι του Γκουαρδιόλα. Οι αυστηρές του οδηγίες και το πλαίσιο δουλειάς αναδεικνύουν τους σολίστες. Έχοντας την πολυτέλεια να συνεχίσει την περσινή δουλειά του και να ενισχύσει το σύνολο με μονάδες που θεωρούσε κομβικές και να τους εντάξει στο πλαίσιο της δουλειάς του. Η δημιουργικότητα σε τέτοιο επίπεδο δεν αρκεί να γίνεται ατομικά. Για παράδειγμα και για να επιστρέψουμε στο προηγούμενο βίντεο, η κάθετη στον κενό χώρο προς τον Στέρλινγκ δεν θα είχε κανένα απολύτως αποτέλεσμα αν ο Άγγλος δεν είχε ξεκινήσει το σπριντ προς την «τρύπα». Όπως αντίστοιχα μια όμορφη ατομική ενέργεια. Στο σχήμα παρακάτω φαίνονται οι νοητές ζώνες, στις οποίες χωρίζει το γήπεδο ο Γκουαρδιόλα, θέλοντας σε κάθε σημείο του αγώνα να μην υπάρχουν πάνω από δύο παίκτες στις κάθετες στήλες. Η κίνηση σε διαφορετικές ζώνες γίνεται πάντα κατ’ αντιστοιχία με τους συμπαίκτες τους και η εφαρμογή του πλάνου χρειάζεται όχι μόνο συνεχή κίνηση, αλλά και εξαντλητική δουλειά στην προπόνηση. 
Μάντσεστερ Σίτι, σαν… τζαζ συναυλία
Η καλοκουρδισμένη μπάντα του Πεπ Γκουαρδιόλα και το πως άλλαξε την έννοια του χώρου
