Ανησυχία προκαλούν τα νούμερα των αυτοκτονιών που καταγράφηκαν το 2022, αυξημένα κατά 25% από το 2020. Αυτό δείχνουν τα ετήσια στοιχεία αυτοκτονιών που αναλύθηκαν και επεξεργάστηκαν από το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών και το ερευνητικό δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της οργάνωσης «ΚΛΙΜΑΚΑ».

Πιο συγκεκριμένα, ο συνολικός αριθμός των αυτοκτονιών που καταγράφηκε το 2022 αγγίζει τις 600, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες καθημερινά.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση που συνέταξαν οι Κυριάκος Κατσαδώρος, ψυχίατρος, επιστημονικός διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ, Δήμητρα Ζαφειροπούλου, ψυχολόγος στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ και Βασιλική Πλουμή, στατιστικολόγος στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, ο συνολικός αριθμός των αυτοκτονιών που καταγράφονται αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Σε καμιά περίπτωση δεν αντικατοπτρίζει την συνολική διάσταση του προβλήματος, καθώς για διάφορους λόγους η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών είναι δεδομένη σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Αναλυτικότερα, τα στοιχεία διαμορφώθηκαν ως εξής:

  • Η συντριπτική πλειονότητα των αυτοχείρων ήταν άντρες (78%) και ακολούθησαν οι γυναίκες σε ποσοστό 22%.
  • Αναφορικά με την ηλικιακή ομάδα, τα άτομα άνω των 60 ήταν εκείνα που σημείωσαν τις περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού. Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι για τους άντρες συγκεντρώθηκαν στις ηλικίες 60-64, ενώ εν αντιθέσει, στις γυναίκες οι θάνατοι συγκεντρώθηκαν στις νεαρές ηλικίες των 35-39 ετών.
  • Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20) σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021.
  • Σε επίπεδο διοικητικών περιφερειών, ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών για το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (το 17% του συνολικού αριθμού των θανάτων) και ακολούθησε η Κεντρική Μακεδονία. Η Κρήτη, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί μία περιφέρεια με διαχρονικά υψηλούς δείκτες αυτοκτονίας πάνω από μία δεκαετία. Το ζήτημα της υψηλής αυτοκτονικότητας στην Κρήτη είναι κρίσιμης σημασίας και αποτελεί από ετών ένα πεδίο ερευνητικού ενδιαφέροντος του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑ.
  • Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας σε επίπεδο πληθυσμού αποτέλεσε ο απαγχονισμός και ακολούθησαν η πτώση και ο αυτοπυροβολισμός.
  • Το μεγαλύτερο μέρος των αυτοχείρων άνηκε στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας και βρισκόταν εντός γάμου.
  • Το 55% των θανάτων έλαβε χώρα εντός της οικίας του θανόντα.

Καλοκαίρι οι περισσότερες αυτοκτονίες

Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώθηκε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος), ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη. Οι περισσότεροι θάνατοι έλαβαν χώρα τα ξημερώματα.

Ακόμη, εντός του 2022 καταγράφηκαν 18 αυτοκτονίες σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας της χώρας (suicide hotspots), 11 σε καταστήματα κράτησης, 7 εντός σταθμών Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, 8 εντός μονάδων υγείας και 3 εντός στρατοπέδων της χώρας. Επιπρόσθετα, καταγράφηκαν τουλάχιστον 11 αυτοκτονίες εργαζομένων σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία, όπως τα σώματα ασφαλείας και 3 αυτοκτονίες στρατιωτικών.

Έλαβαν χώρα 4 επεκτεινόμενες αυτοκτονίες (ανθρωποκτονίες οι οποίες ακολουθήθηκαν από την αυτοκτονία του θύτη). Εντός των πηγών βάσει του Παρατηρητηρίου εντάσσονται και οι ψυχολογικές αυτοψίες σε επιζώντες αυτοκτονίας που απευθύνονται αναζητώντας βοήθεια στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ.

Προειδοποιητικά σημάδια και πρόληψη

Εντός του τελευταίου χρόνου πραγματοποιήθηκαν ένας μεγάλος αριθμός ψυχολογικών αυτοψιών στις οποίες διαπιστώθηκε ότι τα άτομα που έβαλαν τέλος στην ζωή τους είχαν εκδηλώσει άμεσα ή έμμεσα την πρόθεσή τους να αυτοκτονήσουν, ενώ διαπιστώθηκε η ύπαρξη προηγούμενων αποπειρών αυτοκτονίας ή «πρόβας» για κάποια απόπειρα στο παρελθόν, καθώς και η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού αυτοκτονίας ή/και ψυχικής ασθένειας, σημεία τα οποία δεν έτυχαν της ανάλογης προσοχής είτε από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας είτε από το ευρύτερο περιβάλλον του αυτόχειρα.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ελλάδα παραμένει μία από τις λίγες χώρες «που δεν έχει λάβει καμία θεσμική πρωτοβουλία για την προστασία των αυτοκαταστροφικών ατόμων» το οποίο αποτελεί πάγιο αίτημα του φορέα. Τονίζεται ότι το 95% των θανάτων θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί εάν είχαν εφαρμοστεί έγκαιρες και ουσιαστικές παρεμβάσεις. Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ έχει προτείνει από ετών σαφείς και κρίσιμες προτάσεις τόσο σε επίπεδο καταγραφής και αποτύπωσης του ζητήματος της αυτοκτονίας όσο και σε επίπεδο προληπτικών παρεμβάσεων, οι οποίες ανανεώνονται συνεχώς με βάση τα δεδομένα που λαμβάνονται από το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών.