Το Νο 2 του Ισλαμικού Κράτους, Αμπντ Μουσταφά αλ-Καντούλι

Άλλο ένα μυστηριώδες μεγαλοστέλεχος του ισλαμικού εξτρεμισμού, ο τζιχαντιστής Αμπντ αλ-Ραχμάν Μουσταφά αλ-Καντούλι, που είναι περισσότερο γνωστός με το πολεμικό του όνομα Αμπού Αλάα αλ-Αφάρι, συνεχίζει να πονοκεφαλιάζει τον διεθνή συνασπισμό. Ο δεύτερος στην τρομακτική ιεραρχία του Ισλαμικού Κράτους είναι ένας καθηγητής Φυσικής και ιδιαίτερα μορφωμένος μαχητής του φονταμενταλισμού, που λειτουργεί (ή λειτουργούσε) ως προσωρινός ηγέτης του αυτοανακηρυγμένου χαλιφάτου μετά τον σοβαρό τραυματισμό το 2015 του αδιαφιλονίκητου ηγέτη, του «αόρατου σεΐχη» Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Ο ευφυέστατος και δεινότατος ρήτορας, σύμφωνα με τις διεθνείς αναφορές, αλ-Καντούλι κρατούσε το τιμόνι του ISIS από τον Μάρτιο του 2015, όταν ο αλ Μπαγκντάντι τραυματίστηκε σοβαρά σε αεροπορική επιδρομή στη Νινευή. Όπως έγινε μάλιστα γνωστό από τις αναφορές των μυστικών υπηρεσιών, παρά το γεγονός ότι η κατάσταση της υγείας του ηγέτη βελτιωνόταν σταδιακά, ο έλεγχος της οργάνωσης φαινόταν πια να έχει περάσει για τα καλά στα χέρια του αλ-Αφάρι. Ιρακινοί αξιωματούχοι περιέγραφαν εξάλλου τον υπαρχηγό της τζιχαντιστικής οργάνωσης ως χαρισματικό ηγέτη, πιο έξυπνο και ενδεχομένως με ουσιαστικότερο ρόλο από κείνον του αλ Μπαγκντάντι. Άλλες πάλι πηγές τον θέλουν νεκρό, πριν καλά-καλά προλάβει να αναλάβει τα ηνία του «μαύρου» χαλιφάτου, πέφτοντας κι αυτός σε νέα αεροπορική επιδρομή του διεθνούς συνασπισμού στο Βόρειο Ιράκ τον Μάιο του 2015: ο προσωρινός ηγέτης της οργάνωσης, όπως ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Άμυνας του Ιράκ, βρισκόταν την ώρα της επίθεσης σε τζαμί στην πόλη Ταλ Αφάρ, δυτικά της Μοσούλης, όπου είχε συνάντηση κορυφής με δεκάδες μέλη της οργάνωσης. Ούτε ο αμερικανικός στρατός (ενδεχομένως για να μην ομολογήσει επίθεση σε τζαμί) ούτε το ίδιο το ΙΚ έχουν επιβεβαιώσει βέβαια την πληροφορία, κάτι που προκαλεί αμηχανία στους διεθνείς διώκτες του αρχιτρομοκράτη. Δεν θα ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που οι μεγαλόστομες διακηρύξεις της Βαγδάτη για νεκρούς τζιχαντιστές μαχητές δεν θα επιβεβαιώνονταν στην πράξη, κάνοντας τους διεθνείς παρατηρητές να εμφανίζονται ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί για τον ισχυρισμό, περιμένοντας ανεξάρτητες επιβεβαιώσεις. Η ιρακινή κυβέρνηση είχε δημοσιεύσει μάλιστα ένα βίντεο με την αεροπορική επιδρομή που ισχυριζόταν ότι σκότωσε τον υπαρχηγό του ΙΚ στις 12 Μαΐου 2015, αν και λίγες ώρες αργότερα το υλικό κατέβηκε από την ιστοσελίδα του υπουργείου. Το Πεντάγωνο και η Αμερικανική Πρεσβεία στο Ιράκ έπραξαν το όμοιο ευθύς αμέσως, με τον επικεφαλής της αμερικανικής στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή να περιορίζεται να δηλώσει ότι δεν έχει «πληροφορίες που να επιβεβαιώνουν» τον θάνατο του αλ-Καντούλι. Στη φωτιά του μυστηρίου νέο λάδι έριξαν αργότερα οι πηγές που τον ήθελαν να πραγματοποιεί ομιλία στους πιστούς του Ισλαμικού Κράτους στο ίδιο τζαμί της Μοσούλης που εμφανιζόταν άλλοτε ο αλ Μπαγκντάντι! Κατά τη διάρκεια της φημολογούμενης ομιλίας του, ο αλ-Καντούλι αυτοαποκαλέστηκε «χαλίφης του Ισλαμικού Κράτους» και προειδοποίησε ότι «έρχονται χειρότερες ημέρες», αφήνοντας την κατάσταση της υγείας του ηγέτη της οργάνωσης να καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Όλα δείχνουν ότι αν ζει, ο πρώην καθηγητής Φυσικής θα είναι ο διάδοχος του αλ Μπαγκντάντι, υπόθεση που επιβεβαίωσε πρόσφατα ο σύμβουλος της ιρακινής κυβέρνησης, Χισάμ αλ Χασίμι, ο οποίος εμφανίστηκε ολότελα βέβαιος: «Ο αλ-Αφάρι θα είναι ο ηγέτης του ΙΚ αν ο αλ Μπαγκντάντι πεθάνει». Ο επικηρυγμένος από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήδη από το 2014 αλ-Καντούλι με 7 εκατ. δολάρια (πίσω μόνο από τα 10 εκατ. δολάρια του ίδιου του αλ Μπαγκντάντι) ξεκίνησε την εξτρεμιστική σταδιοδρομία του το 2004 από το παρακλάδι της αλ-Κάιντα στο Ιράκ («Οργανισμός της Βάσης της Τζιχάντ στη Μεσοποταμία» – TQJBR), την οργάνωση που μετεξελίχθηκε δηλαδή στο σημερινό Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε. Ο αλ-Καντούλι ήταν μάλιστα φυλακισμένος στα μπουντρούμια του Ιράκ μέχρι το 2012, όταν και βγήκε για να οργανώσει νέους θύλακες μαχητών στη Συρία, πριν εξελιχθεί σε ανώτατο αξιωματούχο του Ισλαμικού Κράτους…

Πρώτα χρόνια

Ο Αμπντ αλ-Ραχμάν Μουσταφά αλ-Καντούλι γεννιέται το 1957 ή το 1959 στη Μοσούλη του Ιράκ μέσα σε οικογένεια της τουρκμενικής μειονότητας. Για τα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν είναι τίποτα γνωστό ή επιβεβαιωμένο, αν και αναλυτές του τζιχαντισμού τον θέλουν καθηγητή Φυσικής στην πόλη Ταλ Αφάρ και διαπρεπή μελετητή των θρησκευτικών νόμων της Σαρίας, με δεκάδες δημοσιεύσεις να φέρουν την υπογραφή του. Σύμφωνα με άλλες πηγές, που δεν μπορούν να ελεγχθούν, ο αλ-Καντούλι ήταν αξιωματικός του ιρακινού στρατού στα χρόνια του Σαντάμ Χουσεΐν. Οι αναφορές τον τοποθετούν αργότερα στο Αφγανιστάν (το 1998), ως μέλος της αλ-Κάιντα και έμπιστο του ίδιου του Οσάμα μπιν Λάντεν. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, ο αλ-Καντούλι επέστρεψε στο Ιράκ το 2004, έναν χρόνο μετά την αμερικανική εισβολή, για να ενταχθεί στον εκεί θύλακα της τρομοκρατικής οργάνωσης, υπηρετώντας τώρα ως δεξί χέρι του επίσης διαβόητου Αμπού Μουσάμπ Αλ Ζαρκάουι. Ο αλ-Καντούλι πρέπει να λειτουργούσε ως θρησκευτικός δικαστής στο βόρειο Ιράκ, όντας ταυτοχρόνως και τοπικός ηγέτης (εμίρης) της αλ-Κάιντα στη Μοσούλη.

Οι αρχαιρεσίες του τρόμου

Μεγαλοστέλεχος λοιπόν της αλ-Κάιντα, ο αλ-Καντούλι είχε πάντα ηγετικές φιλοδοξίες. Κι έτσι όταν σκοτώθηκαν οι διάδοχοι του Αλ Ζαρκάουι στη μεγάλης έκτασης κοινή επιχείρηση Αμερικανών και Ιρακινών το 2010, η αλ-Κάιντα του Ιράκ, την ώρα που μετονομαζόταν σε Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, έπρεπε να εκλέξει τους νέους αρχηγούς της. Σύμφωνα με αραβικά Μέσα, ο ίδιος ο Οσάμα μπιν Λάντεν ήθελε τον αλ-Καντούλι επικεφαλής των αντάρτικων επιχειρήσεων του Ιράκ και στρατιωτικό διοικητή του παραρτήματος της αλ-Κάιντα στο Ιράκ, αν και τελικά μεγάλος ηγέτης του χαλιφάτου θα ξεπηδήσει ο Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι.

Ο συριακός εμφύλιος και η γέννηση του αλ-Αφάρι

Οι αναφορές για τον χρόνο και τις συνθήκες σύλληψης και κράτησης του αλ-Καντούλι στο Ιράκ είναι αντικρουόμενες. Όπως και οι πηγές για την απελευθέρωσή του: άλλες τον θέλουν να αποφυλακίζεται επισήμως στις αρχές του 2012 και άλλες κάνουν λόγο για απόδρασή του από το Ιράκ την ίδια περίοδο. Ξέρουμε πάντως ότι αμέσως κατέφυγε στη Συρία και εντάχθηκε ξανά στο Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ, παίρνοντας μέρος στις εξτρεμιστικές επιχειρήσεις των τζιχαντιστών στα συριακά εδάφη. Τα πεπραγμένα του καλύπτονται από πέπλο μυστηρίου, κυρίως λόγω των τόσων ονομάτων και πολεμικών ψευδωνύμων που υιοθέτησε στη φονταμενταλιστική πολεμική του δράση (όπως το διαβόητο Αμπού Αλί αλ-Ανμπάρι με το οποίο κυκλοφορούσε στη Συρία, αν και ούτε αυτό είναι επιβεβαιωμένο). Τον Ιούλιο του 2014 πάντως στις ιρακινές αναφορές αναφερόταν ως «γενικός συντονιστής του ΙΚ» και ανώτατο στέλεχος του πολεμικού του συμβουλίου. Κάτι που συμφωνεί με τα υψηλόβαθμα αξιώματα που κατείχε εδώ και χρόνια τόσο στην ιρακινή αλ-Κάιντα όσο και το σκιώδες παρακλάδι της Ισλαμικό Κράτος. Ο Αμπού Αλάα αλ-Αφάρι (ή αλ-Άφρι, σύμφωνα με άλλη γραφή), όπως είναι τώρα γνωστός, πρέπει να ήταν ο βασικός διαμεσολαβητής μεταξύ ιρακινής αλ-Κάιντα και συριακού Μετώπου Αλ-Νούσρα στις περίπλοκες σχέσεις που γεννήθηκαν εκεί στις αρχές του 2014, όταν η αλ-Κάιντα αποκήρυξε το Ισλαμικό Κράτος. Ο ίδιος λειτούργησε μάλιστα και ως οραματιστής του νέου καθεστώτος, επιδιώκοντας την παύση της ιρακινής πρωτοκαθεδρίας στην ιεραρχία του ISIS και προωθώντας ένα ανώτατο συμβούλιο που θα απαρτιζόταν και από μέλη που δεν ήταν αραβικής καταγωγής. Τον αλ-Αφάρι τον ξαναβρίσκουμε στις αρχές του 2015 ως Νο 2 του ΙΚ, ιδιαίτερα μετά τον Μάρτιο και τον τραυματισμό του Αλ Μπαγκντάντι. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως παρά την πλούσια δράση του, δεν ήταν τόσο προβεβλημένος στα Μέσα όσο άλλοι -και σαφώς κατώτεροι- τζιχαντιστές! Ως δεύτερος στην ιεραρχία του χαλιφάτου και προσωρινός εκτελεστικός αρχηγός λοιπόν, ο αλ-Αφάρι φέρεται να συμφιλίωσε τους τοπικούς εμίρηδες του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη με την κεντρική διοίκηση, καθώς όλοι μιλούν για τα ηγετικά του χαρακτηριστικά και το ευρύτερο όραμά του. Όσοι τον ξέρουν και έχουν κατά καιρούς μιλήσει σε αραβικά αλλά και δυτικά Μέσα, τον χαρακτηρίζουν δυναμικό και ιδιαιτέρως δικτυωμένο, την ίδια ώρα που εξαίρουν τη μεγάλη επιχειρησιακή εμπειρία και τη στρατιωτική του διάνοια. Φαίνεται πως η ζοφερή εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους φέρει και τη δική του σφραγίδα…

Ανεπιβεβαίωτος θάνατος

Όπως είπαμε, το ιρακινό Υπουργείο Άμυνας μετέδωσε στις 12 Μαΐου 2015 ότι σε αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους σε τζαμί της πόλης Ταλ Αφάρ σκοτώθηκαν αρκετοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Ισλαμικού Κράτους (μεταξύ των οποίων και ο αρχιδικαστής του θρησκευτικού χαλιφάτου), ρίχνοντας στη δημοσιότητα σχετικό βίντεο από την επίθεση και μια φωτογραφία αργότερα του πτώματος του υπαρχηγού του ISIS (η οποία επίσης αποσύρθηκε άρον άρον). Αν και πριν κατέβει το υλικό τόσο από τις ιρακινές Αρχές όσο και το αμερικανικό Πεντάγωνο, δεν ήταν λίγοι οι αναλυτές που αναγνώρισαν στο βίντεο παλιότερη αεροπορική επιδρομή στη Μοσούλη από την 4η Μαΐου! Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που η ιρακινή κυβέρνηση ανακοίνωνε περιχαρής τον θάνατο ηγετών του ISIS, μόνο και μόνο για να επανεμφανιστούν αργότερα αυτοί σώοι και αβλαβείς…

Η αμερικανική κυβέρνηση αρνήθηκε πάντως σθεναρά τον βομβαρδισμό τζαμιού στην επαρχία της Νινευή και λίγο αργότερα ο υπουργός Εσωτερικών του Ιράκ δήλωσε με νόημα ότι ενώ εξοντώθηκαν πράγματι αρκετοί αξιωματούχοι του Ισλαμικού Κράτους, η τύχη του αλ-Αφάρι αγνοείται. Αν πάντως έπεσε νεκρός, αυτό θα ήταν ένα κολοσσιαίο χτύπημα στην κεφαλή του φονικού χαλιφάτου. Τον αλ-Καντούλι τον έχουν εξάλλου ξαναπεθάνει. Οι ίδιοι ισχυρισμοί είχαν λάβει χώρα και τον Σεπτέμβριο του 2014 στους εκτεταμένους αμερικανικούς βομβαρδισμούς κατά θέσεων των τζιχαντιστών στο Ιράκ. Η πραγματικότητα είναι πως κανείς δεν ξέρει τι απέγινε ούτε ο αλ-Καντούλι ούτε ο «αόρατος σεΐχης» Αλ Μπαγκνάντι, καθώς και πάλι είναι οι φήμες (ή οι ευσεβείς πόθοι) που τον θέλουν τραυματία. Ακόμα πάντως και αν επιβεβαιωθούν ανεξάρτητα οι αναφορές για τον θάνατο του αλ-Αφάρι, ο αντίκτυπος του χαμού του για το Ισλαμικό Κράτος μέλλει να φανεί στην πράξη, καθώς οι θέσεις του υπαρχηγού ή του προσωρινού αρχηγού αντικαθίστανται εύκολα σε μια τέτοια οργάνωση. Ακόμα κι αν μιλάμε για τον αλ-Καντούλι με τη μακρά ιστορία στις μάχες και τη μεγάλη πείρα στον τρόπο λειτουργίας των τζιχαντιστικών παραστρατιωτικών οργανώσεων… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr