Να λάβει άμεσα συντεταγμένα μέτρα ενάντια στην ενεργειακή κρίση κάλεσε την Ευρώπη για μία ακόμη φορά ο πρωθυπουργός από το φόρουμ των Δελφών, ξεκαθαρίζοντας ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί των ευρωπαϊκών χωρών δεν μπορούν να αντέξουν τις υψηλές τιμές στην ενέργεια.
Και προσδιόρισε μάλιστα χρονικά τις ευρωπαϊκές αυτές παρεμβάσεις, τοποθετώντας τες στη Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Μαΐου. Προχώρησε μάλιστα και σε μία πρόταση, ζητώντας να αξιοποιηθούν τα 230 δισ. αδιάθετων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς οι παρενέργειες στην παγκόσμια οικονομία που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ανυπολόγιστες. Πρόκειται για δάνεια με χαμηλά επιτόκια που δεν χρησιμοποίησαν κράτη – μέλη με ισχυρές οικονομίες και γι’ αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζητά επί της ουσίας να γίνει ανακατανομή και να μοιραστούν σε χώρες κράτη – μέλη που το έχουν πραγματικά ανάγκη για να στηρίξουν τις αδύναμες οικονομίες τους.
Ο πρωθυπουργός απηύθυνε σαφή προειδοποίηση, λέγοντας ότι αν η ΕΕ δεν δώσει μια ενιαία απάντηση σε αυτή την κρίση, τότε «θα ξοδέψουμε ως κράτη πόρους για να συγκρατήσουμε τις τιμές».
Μια τέτοια εξέλιξη, προσέθεσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θα είχε δημοσιονομικές επιπτώσεις και θα επέτρεπε «στις δυνάμεις του λαϊκισμού στην Ευρώπη να επανέλθουν ισχυρότερες». «Αν δεν παρθεί απόφαση από την ΕΕ, τότε θα δράσουμε μόνοι σε εθνικό επίπεδο» είπε χαρακτηριστικά, καθώς δεν πρέπει να χαθεί για οικονομικούς λόγους η υποστήριξη των πολιτών, ειδικά των πιο ευάλωτων.
Το εθνικό plan B
Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση κινείται σε θεσμικό επίπεδο, ζητώντας η Ε.Ε. να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να προχωρήσει σε συνολική επιχορήγηση στην τιμή του φυσικού αερίου. Δηλαδή να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο από το οποίο θα χρηματοδοτούνται εν συνόλω οι λογαριασμοί της ενέργειας. Εστιάζει δε και στο σημαντικό πρόβλημα με τις υπέρογκες αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, γι’ αυτό ζητεί να γίνει διαχωρισμός με τις τιμές του φυσικού αερίου και να επιβληθεί πλαφόν, ώστε να «χτυπηθεί» η κερδοσκοπία. Ωστόσο, σε περίπτωση που δεν ληφθούν κεντρικές ευρωπαϊκές αποφάσεις ο πρωθυπουργός κατανοώντας ότι η ακρίβεια στη χώρα μας είναι το νο 1 πρόβλημα, καθώς γονατίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα προχωρήσει στο plan B, σε ένα σχέδιο δηλαδή κρατικής παρέμβασης, σε συνεννόηση με τις Βρυξέλλες.
Ποια σενάρια επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο
Οι συσκέψεις στο οικονομικών επιτελείο της κυβέρνησης είναι πυρετώδεις, με τον υπουργό Οικονομικών να βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τις Βρυξέλλες, καθώς πρωταρχικός στόχος είναι να μετριαστούν οι παρενέργειες της ενεργειακής κρίσης που προκαλούν πονοκέφαλο διαρκείας στους πολίτες και υπονομεύουν παράλληλα την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.
Ήδη στο υπουργείο Οικονομικών έχουν κάνει προσομοιώσεις από τις οποίες προκύπτει ότι για να στηριχθούν για 12 μήνες οι πολίτες με επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου και να μετριαστούν οι επιπτώσεις, απαιτείται ένα κονδύλι ύψους 3-4 δισ. ευρώ, το οποίο θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα στα αποθεματικά του Δημοσίου υπάρχουν αυτή τη στιγμή περίπου 40 δισ. ευρώ, από τα οποία σε μία έκτακτη κατάσταση – όπως η σημερινή – θα μπορούσε να γίνει λελογισμένη χρήση ενός ποσού, χωρίς να υπονομεύεται ο εξωτερικός μας δανεισμός, δεδομένου ότι τα αποθεματικά μας λειτουργούν ως «εγγύηση» για δανεισμό με χαμηλά επιτόκια.
Μια θετική ωστόσο εξέλιξη είναι η πλήρης εξόφληση των μνημονιακών οφειλών της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με την καταβολή 1,86 δισ. ευρώ, που κανονικά θα πληρώνονταν έως τις αρχές του 2024, εξοικονομώντας 56 εκατ. ευρώ σε τόκους. Στόχος της κυβέρνησης είναι τον Αύγουστο να βγούμε από τον μηχανισμό ενισχυμένης εποπτείας. «Έχει σημασία να δώσουμε μήνυμα στις αγορές ότι μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας, ότι είμαστε αξιόπιστοι» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι ο επόμενος εφικτός στόχος είναι να αναβαθμιστεί η χώρα σε επενδυτική βαθμίδα.