«Οι προειδοποιήσεις από τις ΗΠΑ ότι τα ρωσικά στρατεύματα είναι έτοιμες να χτυπήσουν την Ουκρανία γίνονται όλο και πιο επείγουσες και έντονες. Δεν υπάρχει αμφιβολία για την πεποίθηση των ΗΠΑ ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο και ο αριθμός των εθνών που συμβουλεύουν τους πολίτες να εγκαταλείψουν τη χώρα το συντομότερο δυνατό δείχνει ότι οι προειδοποιήσεις αξιόπιστες».
Ο Κέιρ Ζιλς συνεργάζεται με το πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας του ινστιτούτου Chatham House. Είναι ο πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας του βιβλίου «Κανόνες της Μόσχας: Τι ωθεί τη Ρωσία να αντιμετωπίσει τη Δύση». Επίσης συχνά αρθρογραφεί στον Guardian. Στο παρόν άρθρο αναλύει το πώς η εμμονή της Δύσης σε «μία ρωσική εισβολή στην Ουκρανία» μπορεί να την βλάψει και κυρίως πώς μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ στις ΗΠΑ.
O Ζιλς σχολιάζει: «Αλλά η έμφαση στον σχεδόν αναπόφευκτο πόλεμο – και η ονομασία στενών χρονοδιαγραμμάτων όταν αναμένεται να συμβεί – κλείνει επίσης τις επιλογές για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, ενώ τις ανοίγει για τη Ρωσία. Η Μόσχα εξακολουθεί να έχει την πρωτοβουλία και αυξάνεται ο κίνδυνος ο πρόεδρός της, Βλαντιμίρ Πούτιν, να είναι έτοιμος να επιτύχει μια διπλωματική νίκη με το να τραβήξει το χαλί κάτω από τον τρόμο του δυτικού πολέμου.
Δεν έλειψαν οι εικασίες για το πόσο καιρό η Ρωσία μπορεί να κρατήσει τα στρατεύματά της στα σύνορα χωρίς να εξαπολύσει επίθεση ή να τα αποσύρει. Αλλά τον Νοέμβριο, όταν ο Πούτιν εξήγησε για πρώτη φορά τον σκοπό της απειλητικής συσσώρευσης δυνάμεων της Ρωσίας, είπε επίσης ότι ήταν σημαντικό για αυτές τις δυνάμεις να διατηρήσουν την πίεση “για όσο το δυνατόν περισσότερο”. Τρεις μήνες μετά, το ερώτημα είναι αντ’ αυτού για πόσο καιρό οι ΗΠΑ και οι στενότεροι σύμμαχοί τους μπορούν να συνεχίσουν να ενισχύουν τις προειδοποιήσεις για επικείμενη σύγκρουση.
Προηγουμένως θα ήταν δύσκολο να χαρακτηριστεί οποιαδήποτε υποχώρηση από τον Πούτιν ως ταπεινωτική αποτυχία, τώρα είναι οι ΗΠΑ που πρέπει να ντρέπονται και η αξιοπιστία των αποκαλύψεων μέσω των μυστικών υπηρεσιών τους για άλλη μια φορά κλονίζεται. Και αυτό επιδεινώνεται όποια στάση και αν επιλέξει η Ρωσία να έχει (εκτός από την εισβολή). Το να συνεχίζει να παραμένει στα σύνορα καθώς οι ημερομηνίες που ονομάζονται από τις ΗΠΑ ως κομβικές έρχονται και παρέρχονται, θα είναι ένα ακόμα πλήγμα στην αξιοπιστία της Αμερικής».
Ο λάθος διπλωματικός δρόμος στον οποίο εμμένουν οι δυτικοί
Ο Ζιλς εξηγεί γιατί ο συγκεκριμένος δρόμος της διπλωματίας που έχει επιλέξει η Δύση δεν αποδίδει: «Η συνεχιζόμενη διπλωματική πορεία προς τη Μόσχα, φέρνει ελάχιστα οφέλη. Ως επί το πλείστον επαναλαμβάνει επιχειρήματα που έχει ήδη απορρίψει η Ρωσία και ακούει παράπονα από τη Μόσχα που είναι ήδη κουρασμένα. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η επίμονη των δυτικών ηγετών και υπουργών σε μία σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα είχε κάποια επιρροή στα σχέδια της Ρωσίας – ακόμη και όταν ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, προφανώς προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία δίνοντας σαρωτικές υποσχέσεις για λογαριασμό της Ουκρανίας και του ΝΑΤΟ.
Προς το παρόν, η Ρωσία συνεχίζει να αποκομίζει οφέλη από τις στρατιωτικές της αναπτύξεις. Δεν είναι μόνο οι πολίτες και το προσωπικό των πρεσβειών που οι δυτικές χώρες αποσύρουν από την Ουκρανία. Οι εκπαιδευτικές αποστολές από τα αμερικανικά, βρετανικά και καναδικά στρατεύματα έχουν επίσης αποσυρθεί – με συγκεκριμένο στόχο να μην μπουν στη γραμμή του πυρός σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης. Αυτή η προσέγγιση είναι ο αντίθετος πόλος από τον τρόπο με τον οποίο η Δύση προστατεύει τα κράτη της Βαλτικής, όπου μικρά σώματα από πολλά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ είναι ενσωματωμένα στους εθνικούς στρατούς ακριβώς για να διασφαλίσουν ότι, σε περίπτωση ρωσικής επιθετικότητας, εμπλέκονται άμεσα και γρήγορα. Αυτή η στρατηγική έχει αποδειχθεί εντυπωσιακά επιτυχής. Εκεί που το 2016 υπήρξε μεγάλη δημόσια συζήτηση για το πώς τα κράτη της Βαλτικής ήταν πιθανές υποψήφιες για την επόμενη ρωσική παρέμβαση, ορισμένοι θεωρούν τώρα αυτές τις τρεις χώρες τις πιο ασφαλείς εδώ και αιώνες».
Γιατί διαφέρει η Ουκρανία
«Είναι πολύ αργά για να ακολουθήσουμε αυτήν την προσέγγιση με την Ουκρανία. Καθώς η κρίση εκτυλίχθηκε, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απέκλεισαν σχεδόν αμέσως το ενδεχόμενο άμεσης στρατιωτικής υποστήριξης στο Κίεβο. Η Μόσχα θα είναι ευχαριστημένη, καθώς για άλλη μια φορά η Δύση βοήθησε να αφαιρέσει τους μεγαλύτερους φόβους της Ρωσίας από το τραπέζι. Η έκταση της υποστήριξης προς την Ουκρανία υποτίθεται ότι περιορίζεται από το γεγονός ότι δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά δεν λείπουν προηγούμενα για τις δυτικές δυνάμεις που προσφέρουν προστασία από επιθετικότητα πέρα από τα σύνορα της συμμαχίας. Έχει γίνει εκπληκτικά μικρή συζήτηση για τη μείωση των επιλογών της Ρωσίας με την κήρυξη ζωνών απαγόρευσης πτήσεων και ζωνών θαλάσσιου αποκλεισμού πάνω και γύρω από την Ουκρανία και να είναι εμφανώς έτοιμη να τις επιβάλει – παρουσιάζοντας τη Ρωσία με τον κίνδυνο άμεσων συγκρούσεων με τα έθνη του ΝΑΤΟ εάν υποστηρίξει μια επίθεση με χρήση της δύναμης του αέρα ή της θάλασσας», συνεχίζει ο Ζιλς.
«Η Ρωσία απαιτεί την αποχώρηση του ΝΑΤΟ από την ανατολική Ευρώπη ακριβώς επειδή αποτελεί αποτρεπτικό και ανασταλτικό παράγοντα στις φιλοδοξίες της. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες μιλούν για τη Μόσχα που εφαρμόζει μια “στρατηγική εξαναγκασμού” για να το πετύχει – μια συντομογραφία για τη Ρωσία που χρησιμοποιεί την απειλή της βίας για να αποσπάσει σαρωτικές παραχωρήσεις από τη Δύση σαν ένας κοινός εγκληματίας του δρόμου. Αλλά η Δύση είναι μόνο ένα αβοήθητο θύμα αυτής της κλοπής μέσω των δικών της επιλογών.
Πριν από πέντε μήνες, το Chatham House δημοσίευσε μια έρευνα για τις προηγούμενες επιτυχίες και αποτυχίες στην αποτροπή της Ρωσίας από την επιθετικότητα, με τίτλο “Τι αποτρέπει τη Ρωσία”. Οι περιπτωσιολογικές μελέτες που προέρχονται από περιστατικά και αντιπαραθέσεις κατά τη διάρκεια των δεκαετιών δείχνουν εντυπωσιακή συνέπεια: η Ρωσία επιτυγχάνει όταν ισχυρότεροι αντίπαλοι υποχωρούν μπροστά στις απειλές, αλλά υποχωρεί εάν οι ίδιοι αντίπαλοι επιδείξουν τη βούληση και την αποφασιστικότητα να προστατεύσουν τους εαυτούς τους, τους συμμάχους ή τους εταίρους τους.
Το δίκτυο προπαγανδιστών, φερέφωνων και επιρροών της Ρωσίας προωθεί επίμονα την ιδέα ότι η αντιμετώπιση της Μόσχας κινδυνεύει σχεδόν αναπόφευκτη κλιμάκωση σε πυρηνικό πόλεμο. Αυτό συγκαλύπτει το γεγονός ότι μια σύγκρουση με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους είναι το χειρότερο σενάριο για τη Ρωσία και η προοπτική είναι ένας από τους λίγους γνήσιους αποτρεπτικούς παράγοντες για τον Πούτιν. Η πιθανότητα άμεσης υποστήριξης της Δύσης προς την Ουκρανία εγκυμονεί έναν πολύ πιο άμεσο και χειροπιαστό κίνδυνο για τη Ρωσία από τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για περαιτέρω κυρώσεις. Ενώ προειδοποιούν για τα σχέδια της Ρωσίας να επιτεθεί, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει επίσης να αφήσουν τον Πούτιν να πιστέψει ότι μπορεί απλώς να κάνουν κάτι για αυτό», καταλήγει ο Ζιλς στο άρθρο του στον Guardian.
